Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα δημόσιας υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ελλάδα, δεν είναι λίγες οι έρευνες που δείχνουν ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας στη χώρα μας είναι σε αρκετά υψηλά επίπεδα. Μάλιστα, σε πρόσφατη μελέτη της Β΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής σε σχολεία του Περιστερίου, το 10% των παιδιών ήταν υπέρβαρα (85η-95η θέση) και το 10% παχύσαρκα (πάνω από την 95η θέση).
Η παχυσαρκία αποτελεί ίσως το κυριότερο αίτιο εμφάνισης πολλών παραγόντων κινδύνου όπως η υπέρταση, το σάκχαρο και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Επίσης, το επιπλέον βάρος επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση του ατόμου, με συχνές συνέπειες τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την κοινωνική του περιθωριοποίηση. Ένα από τα σημαντικότερα όπλα στην καταπολέμηση ή πρόληψη της παχυσαρκίας είναι η γνώση των συστατικών που περιέχει το τρόφιμο που καταναλώνουμε ανά μερίδα, κατά συνέπεια και των θερμίδων που προσλαμβάνουμε. Η παροχή αυτών των διατροφικών πληροφοριών αποτελεί ένα μέσο καθοδήγησης του καταναλωτή προς πιο υγιεινές επιλογές τροφίμων, με απώτερο σκοπό την διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους.
Τα τελευταία χρόνια, η γνώση της θρεπτικής αξίας ενός τροφίμου δυσχεραίνεται, λόγω της ύπαρξης πολλών τροφίμων που συναντά κανείς στα ράφια του σουπερμάρκετ. Η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι ο καταναλωτής θα πρέπει να διαβάσει προσεκτικά τις πληροφορίες που είναι αποτυπωμένες στην συσκευασία του τροφίμου και να τις κατανοήσει.
Η δυσκολία αυτή δεν υπήρχε πριν 30 χρόνια περίπου, δεδομένου ότι ο αριθμός συσκευασμένων τροφίμων ήταν μικρός. Τα περισσότερα τρόφιμα, δηλαδή το κρέας, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα ψάρια τα καταναλώναμε φρέσκα και δεν υπήρχε ανάμιξη με άλλα τρόφιμα. Έτσι, μπορούσαμε να υπολογίζουμε με πολλή μεγαλύτερη ευκολία τη θρεπτική τους αξία. Υπάρχουν τρόφιμα σε συσκευασία που οι θερμίδες που περιέχουν είναι υπερβολικά πολλές σε σχέση με τον όγκο τους και αυτό δεν είναι γνωστό στους περισσοτέρους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η κατανάλωση 100 γρμ σοκολάτας η οποία αποδίδει 500 θερμίδες όσο περίπου ένα γεύμα μεσημεριανό δηλαδή 1 μερίδα κρέας (90 γρμ) με 1 φλυτζ. ρύζι βραστό με 1 σαλάτα εποχής.
Σήμερα, κοιτώντας απλά στο πίσω μέρος της συσκευασίας, μπορούμε γρήγορα και εύκολα να αντλήσουμε σημαντικές πληροφορίες γύρω από τη σύσταση του τροφίμου ανά 100 gr/ml ή ανά μερίδα και να ελέγξουμε όχι μόνο την συνολική θερμιδική αξία του τροφίμου αλλά και το πώς αυτή καταμερίζεται στις πρωτεΐνες, στους υδατάνθρακες και στα λίπη. Επίσης, μπορούμε να δούμε τα συστατικά που περιέχονται σε μεγαλύτερη ποσοτική αναλογία στο τρόφιμο, το είδος των σακχάρων - λίπους, τα ανόργανα και οργανικά συστατικά του τροφίμου δηλαδή σίδηρος, ασβέστιο, Να, αλάτι κ.λπ.
Είναι ελάχιστες οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ευρώπη που να συνδέουν την χρήση των διατροφικών ετικετών με την διατροφική πρόσληψη και την επίπτωση που έχουν στην μεταβολή του βάρους.
Μελέτη που πραγματοποιήσε το Αμερικάνικο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων σε 25640 άτομα (10810 άνδρες και 14830 γυναίκες) εξέτασε την σχέση μεταξύ της χρήσης των διατροφικών ετικετών και της παχυσαρκίας. Η μελέτη έδειξε ότι οι διατροφικές ετικέτες παίζουν ρόλο στην μείωση της παχυσαρκίας ιδίως των γυναικών. Συγκεκριμένα, οι άνδρες που διαβάζαν τις ετικέτες διατροφής, είχαν μικρότερο ΔΜΣ κατά 0,12 ενώ στις γυναίκες ήταν μειωμένος κατά 1,49 μονάδες σε σχέση με τους άνδρες και τις γυναίκες που δεν τις διαβάζαν τις ετικέτες.
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία από την Ευρώπη που να δείχνουν την επίδραση της διατροφικής επισήμανσης -θετικής ή αρνητικής- στο σωματικό βάρος. Από την άλλη, η γνώση του τι περιέχει ένα τρόφιμο αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στην επιλογή των πιο υγιεινών - θρεπτικών επιλογών, συμβάλλοντας στην καλύτερη διαχείριση του βάρους.
