Η χειρουργική της παχυσαρκίας αποτελεί νέο και συνεχώς αναπτυσσόμενο κλάδο της χειρουργικής του πεπτικού. Η εφαρμογή της προϋποθέτει συγκεκριμένες ενδείξεις και αυστηρή επιλογή των ασθενών. Σκοπός της είναι όχι μόνο η απώλεια και η μόνιμη διατήρηση χαμηλού βάρους σώματος αλλά και η ίαση των νόσων που συνυπάρχουν με τη παχυσαρκία. Ένα άτομο με νοσογόνο παχυσαρκία αποτελεί ασθενή και η εγχείρηση μια πιθανή υπόσχεση για βελτίωση της ποιότητας ζωής του.
Η παχυσαρκία είναι μία σοβαρή χρόνια ασθένεια που αυξάνεται διαρκώς σε παγκόσμιο επίπεδο και αφορά την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Κλινικά σοβαρή ορίζεται η παχυσαρκία όπου BMI > 40 ή BMI > 35 με σύνοδες της παχυσαρκίας νόσους. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν, πως η θνητότητα των ασθενών με κλινικά σοβαρή παχυσαρκία είναι πολλαπλάσια των αντίστοιχης ηλικίας ασθενών με φυσιολογικό βάρος. Σχετίζεται με αυξημένη επίπτωση πολλών και σοβαρών συνοδών παθήσεων, και αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου στον αναπτυγμένο κόσμο.
Πότε μια χειρουργική επέμβαση θεωρείται επιτυχης;
Τρία είναι τα βασικά κριτήρια επιτυχίας μιας χειρουργικής επέμβασης.
- η ικανοποιητική απώλεια βάρους,
- η διατήρηση μακροχρόνια της απώλειας αυτής,
- η βελτίωση των συνοδών της παχυσαρκίας νόσων.
Οι σπουδαιότερες μελέτες θέτουν ως όριο επιτυχίας των επεμβάσεων την απώλεια 25% του αρχικού ή 50% του υπερβάλλοντος βάρους και διατήρησή του σε βάθος χρόνου. Ο στόχος είναι η θεραπεία των συνοδών νόσων της παχυσαρκίας ενώ δεν πρέπει να παραβλέπεται η ευνοϊκή δράση των επεμβάσεων αυτών και στα ψυχολογικά προβλήματα των ασθενών. Οι ψυχολογικές διαταραχές είναι σπάνιες και συνίστανται συνήθως σε άγχος, κατάθλιψη και δυσχέρεια αποδοχής της νέας διατροφικής κατάστασης. Δυστυχώς δεν έχουμε πολλά δεδομένα για το ψυχολογικό προφίλ των βαριατρικών ασθενών, αφού οι έρευνες επικεντρώνονται κυρίως στις ευεργετικές συνέπειες των μεταβολικών νοσημάτων.
Ποιες είναι οι πιο συχνές επιπλοκές των βαριατρικών επεμβάσεων;
Για τις περισσότερες επεμβάσεις ο αριθμός των επιπλοκών, η συχνότητα και η βαρύτητα τους διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Η απώλεια βάρους μετά από επέμβαση βελτιώνει αισθητά την ποιότητα ζωής αυτών.
Ελλείψεις θρεπτικών συστατικών
Ωστόσο, το 10% των ασθενών διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διατροφικών ελλείψεων από άτομα που έχασαν φυσιολογικά βάρος. Σύνηθες ελλείψεις είναι αυτές:
- του σιδήρου,
- της βιταμίνης Β12,
- βιταμίνης Α,
- του φυλλικού οξέος
- του ασβεστίου και
- της βιταμίνης D.
Βάση αναδρομικών μελετών διαπιστώθηκε ότι η αύξηση του ΔΜΣ > 34,2 σχετίζεται με μειωμένη συγκέντρωση βιταμίνης D στο αίμα. Συνεπώς οι βαριατρικές επεμβάσεις, με τη μείωση της παχυσαρκίας θα πρέπει να οδηγούν σε μείωση του επιπολασμού της ανεπάρκειας της βιταμίνης D. Παρότι, οι προ-υπάρχουσες ελλείψεις προ-εγχειρητικά αυξάνουν τον κίνδυνο για περαιτέρω εξάντληση των αποθεμάτων των θρεπτικών συστατικών του οργανισμού μετεγχειρητικά.
Σύμφωνα με μακρόχρονη μελέτη, αφού οι ασθενείς κατόρθωσαν τη μεγαλύτερη απώλεια βάρους τα πρώτα δύο χρόνια, παρέμειναν σταθεροί με ποσοστό απώλειας βάρους πάνω από 50% και ΒΜΙ κοντά στο 30 kg/m2 για τα επόμενα 8 χρόνια. Η δυνατότητα διατήρησης της απώλειας βάρους μακροπρόθεσμα παίζει κυρίαρχο ρόλο.
Βαριατρικές επεμβάσεις και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
Έχει δειχθεί πως αυτές οι επεμβάσεις οδηγούν σε βελτίωση ή και πλήρη ίαση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Δυο χρόνια μετά απο βαριατρική επέμβαση οποιασδήποτε μορφής, όλοι οι ασθενείς είχαν βελτιώσει σημαντικά τα επίπεδα τη γλυκόζης του αίματος ενώ το 22% πέτυχαν πλήρη ίαση του διαβήτη τύπου 2. Η γαστρική παράκαμψη Roux-en-Y και οι δυσαπορροφητικές επεμβάσεις μειώνουν τις απαιτήσεις σε ινσουλίνη και η επάνοδος των τιμών γλυκόζης του ορρού στο φυσιολογικό εμφανίζεται άμεσα μετεγχειρητικά χωρίς ακόμα να έχει υπάρξει απώλεια βάρους. Συγκριτική μελέτη έδειξε ότι ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε LRYGB (Laparoscopic Roux en Y Gastric Bypass) 6 μήνες μετά την επέμβαση το ποσοστό ίασης του Διαβήτη τύπου 2 ήταν 79% ενώ σε αντίστοιχη ομάδα που είχαν υποβληθεί σε LSG(Sleeve Gastrectomy) το ποσοστό έφτανε το 98%. Ένα χρόνο μετά το ποσοστό ήταν σχεδόν 100% και για τις δύο ομάδες.
Βελτιώνουν οι βαριατρικές επεμβάσεις την υπέρταση;
Βελτίωση επίσης, παρατηρείται στην υπέρταση, η οποία είτε θεραπεύεται πλήρως είτε ελέγχεται καλύτερα φαρμακευτικά, και το αποτέλεσμα παραμένει όσο παραμένει σταθερή η απώλεια βάρους. Η γαστρική παράκαμψη Roux-en-Y αλλά κυρίως οι δυσαπορροφητικές επεμβάσεις οδηγούν σε μείωση της ολικής χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων. Συνεπώς μειώνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Η λαπαροσκοπική επιμήκη γαστρική πτύχωση LGCP (Laparoscopic Greater Curvature Plication) είναι μια βαριατρική επέμβαση που κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Είναι επέμβαση μικρής βαρύτητας, με καλύτερα αποτελέσματα, και με το πλεονέκτημα ότι δεν αφήνεται ξένο σώμα στον οργανισμό ενώ δεν χρειάζεται μετεγχειρητική ρύθμιση και παρακολούθηση. O σκοπός της είναι να μικρύνει το στομάχι μέσω της αναδίπλωσής του και όχι αποκόπτοντας τμήμα του, όπως γίνεται με LSG (Sleeve Gastrectomy). Έτσι μειώνετε ο γαστρικός όγκος χωρίς εμφυτεύματα ή γαστρεκτομή. Ασθενείς που υποβλήθηκαν σε αυτήν την επέμβαση είχαν σημαντική απώλεια βάρους τους πρώτους 6 μήνες ενώ βελτιώθηκε σημαντικά το μεταβολικό προφίλ των διαβητικών ασθενών με κύριο χαρακτηριστικό τη μείωση των επιπέδων της γκρελίνης μεταγευματικά. Η επεμβατική αυτή μέθοδος εφαρμόστηκε πρώτη φορά το 2004 και παρότι τα πρώτα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά θα χρειαστούν ακόμα πολλές μελέτες για την επιβεβαίωση τους.
