Μεγάλη είναι μέχρι σήμερα η συζήτηση που έχει αναπτυχθεί σχετικά με την κακή διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου που τον έχει οδηγήσει σε ολοένα και αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας. αλλά και των συνοδών νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά. Είναι πραγματικά όμως αυτή η μόνη συνέπεια της «κακής» διατροφής; Η απάντηση είναι όχι, καθώς έρευνες δείχνουν ότι παγκοσμίως έως και το 75% του ενήλικου πληθυσμού ακόμα και στις εύπορες χώρες δεν πετυχαίνει τις συνιστώμενες προσλήψεις σε βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως οι βιταμίνες. Και θα αναρωτιέστε, δεν είναι παράλογο η παχυσαρκία να αυξάνεται και παράλληλα να λέμε ότι δεν τρεφόμαστε επαρκώς; Κι όμως, αυτές οι δύο καταστάσεις συχνά συνυπάρχουν, όταν η διατροφή είναι πλούσια σε ενέργεια, λίπος και ζάχαρη και φτωχή σε θρεπτικά συστατικά όπως οι βιταμίνες.
...το 75% του ενήλικου πληθυσμού ακόμα και στις εύπορες χώρες δεν πετυχαίνει τις συνιστώμενες προσλήψεις σε βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως οι βιταμίνες
Η μια όψη της κακής διατροφής αφορά στην αυξημένη συσσώρευση λίπους στον οργανισμό, τη γνωστή σε όλους μας πλέον ως παχυσαρκία. Η αύξηση βάρους με τη μορφή λίπους στον οργανισμό επέρχεται ως συνέπεια της πρόσληψης αυξημένων θερμίδων από τη διατροφή, χωρίς να υπάρχει η απαιτούμενη φυσική δραστηριότητα ώστε να «κάψουμε» αυτές τις θερμίδες. Μια διατροφή η οποία είναι πλούσια σε συμπυκνωμένες μορφές ενέργειας, όπως είναι το λίπος (9 θερμίδες ανά γραμμάριο!) και η ζάχαρη (50 θερμίδες ανά κουταλιά της σούπας!), μπορεί πολύ εύκολα να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους, καθώς καταναλώνοντας μικρό όγκο τροφής μπορούμε να προσλάβουμε πολύ εύκολα διπλάσιες ή τριπλάσιες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε καθημερινά. Δυστυχώς, λόγω της γευστικότητας των τροφίμων που είναι πλούσια στα δύο αυτά συστατικά και για χάρην του κέρδους, η αγορά είναι γεμάτη από αυτά, καθιστώντας πανεύκολη την προμήθεια και κατανάλωσή τους σε άκρως ανταγωνιστικές τιμές. Η ανησυχία στη διεθνή επιστημονική κοινότητα σε σχέση με την παχυσαρκία είναι μεγάλη, κυρίως επειδή δημιουργεί προδιάθεση για εμφάνιση επικίνδυνων προβλημάτων υγείας, με τη δυσλιπιδαιμία, την υπέρταση, το διαβήτη, τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος και την αποφρακτική υπνική άπνοια να είναι μόνο τα συνηθέστερα από αυτά.
Από την άλλη πλευρά, η μη ισορροπημένη διατροφή οδηγεί σε ανεπάρκειες βασικών για τον οργανισμό θρεπτικών συστατικών, κατάσταση την οποία ονομάζουμε και υποσιτισμό. Παρά την τεράστια ποικιλία και την αδιάκοπη παραγωγή φυσικών τροφίμων σε όλη τη διάρκεια του χρόνου και σε ποσότητες ικανές να θρέψουν όλο τον πληθυσμό, είναι πλέον προφανές ότι η πλειοψηφία δεν τρέφεται σύμφωνα με το γενικότερο πρότυπο που θεωρούμε ως υγιεινή διατροφή. Ως αποτέλεσμα, υψηλότατα ποσοστά του πληθυσμού εμφανίζουν ανεπάρκειες σε μικροθρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Δυστυχώς, τα ανησυχητικά αυτά δεδομένα δεν προέρχονται μόνο από την υποομάδα των ενηλίκων, αλλά και από ομάδες με υψηλότερες θρεπτικές ανάγκες από το μέσο άνθρωπο, όπως βρέφη, παιδιά και ηλικιωμένοι. Φαίνεται πώς το φθηνό, γρήγορο και πολυδιαφημιζόμενο φαγητό που βρίσκουμε στο εμπόριο έχει κατακτήσει μια ισχυρή θέση, επικρατώντας των φυσικών τροφίμων και του σπιτικού φρεσκομαγειρεμένου φαγητού.
Ποιά είναι η σχέση της παχυσαρκίας και του υποσιτισμού;
Προς έκπληξη πολλών, οι δύο αυτές όψεις της κακής διατροφής συχνά συνυπάρχουν. Ολοένα και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν ότι τα άτομα που έχουν αυξημένο βάρος συνήθως έχουν ταυτόχρονα και ανεπάρκειες σε βασικά μικροθρεπτικά συστατικά, όπως οι λιποδιαλυτές βιταμίνες και ο σίδηρος. Μάλιστα, φαίνεται ότι τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα έχουν περισσότερες πιθανότητες από τα άτομα φυσιολογικού βάρους να εμφανίσουν ανεπάρκειες, παρά την υψηλότερη ενεργειακή πρόσληψη. Το παράδοξο αυτό εξηγείται αφενός από τις μη ισορροπημένες διατροφικές επιλογές που συχνά χαρακτηρίζουν τα άτομα αυξημένου βάρους, με ιδιαίτερη προτίμηση στα γλυκά και το πρόχειρο φαγητό, αλλά και από τη διαταραγμένη βιοδιαθεσιμότητα και χρησιμοποίηση των μικροθρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό. Πιο συγκεκριμένα, η παχυσαρκία προκαλεί μια ήπια φλεγμονή στον οργανισμό, η οποία φαίνεται ότι επηρεάζει αρνητικά την απορρόφηση αλλά και τη διαθεσιμότητα συγκεκριμένων σημαντικών θρεπτικών συστατικών, όπως είναι ο σίδηρος και η βιταμίνη D. Συνεπώς, η παχυσαρκία προκαλεί και πιο αθόρυβα προβλήματα στον οργανισμό, από αυτά που γνωρίζουμε.
Συνοψίζοντας λοιπόν, η κακή διατροφή μπορεί να επηρεάσει άμεσα το βάρος μας αλλά το πιο σημαντικό είναι η έμμεση επίδραση στην υγεία μας, αυξάνοντας τον κίνδυνο για σοβαρές παθήσεις και προκαλώντας σημαντικές ανεπάρκειες σε βασικά μικροθρεπτικά συστατικά. Να θυμάστε, καλοθρεμμένοι δεν είναι αυτοί που τρέφονται πολύ, αλλά αυτοί που τρέφονται σωστά με φυσικά προϊόντα και σπιτικό φαγητό, και γνωρίζουν ακριβώς τι τρώνε!
