Η καφεΐνη είναι ένα αλκαλοειδές της ξανθίνης και βρίσκεται στους καρπούς, τα φύλλα ή τα φρούτα σε περισσότερα από 60 φυτά. Τα σπέρματα του καφέ περιέχουν πληθώρα συστατικών, αρκετά από τα οποία δεν επηρεάζονται από το καρβούρδισμα. Τα συστατικά που εξάγονται με ζεστό νερό διακρίνονται σε πτητικά και σε μη πτητικά ( π.χ. καφεΐνη). Το κύριο δραστικό τους συστατικό είναι η καφεΐνη. Η μέση περιεκτικότητα σε καφεΐνη διαφόρων προϊόντων.
| Προϊόν | mg καφεΐνης |
| Καφές φίλτρου | 85mg /φλιτζάνι 190ml |
Καφές στιγμιαίος |
75mg /φλιτζάνι 190ml |
| Τσάι | 50mg /190 φλιτζάνι ml |
| Ενεργειακά ποτά | 28-87mg/ποτήρι 250ml (με πρόσθετη καφεΐνη ή γκουαράν) |
| Κακάο ρόφημα | 16 mg/ποτήρι |
| Αναψυκτικό τύπου cola | 30 mg/ποτήρι 250 ml |
| Σοκολάτα μαύρη | 5.5-35.5 mg/κομμάτι 50g |
Kαφεΐνη και υγεία: Τα τελευταία δεδομένα
- Η καφεΐνη του καφέ δρα ως διεγερτική ουσία του κεντρικού νευρικού συστήματος αυξάνοντας τα επίπεδα της ντοπαμίνης όπου δραστηριοποιεί το κέντρο ευχαρίστησης του εγκεφάλου. Μέτριες δόσεις καφεΐνης βελτιώνουν τη μνήμη.
- Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ιατρικής της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των Η.Π.Α.(2004) «τα καφεϊνούχα υγρά και αναψυκτικά μπορούν να συνεισφέρουν στην καθημερινή ενυδάτωση του οργανισμού με τον ίδιο τρόπο που συμβάλλουν τα ροφήματα που δεν περιέχουν καφεΐνη.»
- Επιπλέον, η καφεΐνη δεν φαίνεται να σχετίζεται με την αύξηση των επιπέδων της ολικής και LDL-χοληστερόλης ούτε με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης υγιών ατόμων. Εξαίρεση φαίνεται να αποτελούν όσοι δεν είναι συνηθισμένοι στην καφεΐνη και όσοι καταναλώνουν υψηλές ποσότητες. Στα άτομα που ήδη έχουν υπέρταση ή άλλους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά, δεν συστήνεται η κατανάλωσή της καφεΐνης .
- Σύμφωνα, με τις τελευταίες διατροφικές οδηγίες της Αμερικανικής Κοινότητας για τον Καρκίνο «τα περισσότερα στοιχεία συγκλίνουν στο ότι η συχνή κατανάλωση καφέ ή/και τσαγιού δεν έχει καμία σημαντική σχέση με τον κίνδυνο καρκίνου σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος», γεγονός με το οποίο συμφώνησε η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των Η.Π.Α.
- Ακόμη, υπάρχουν δεδομένα ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να είναι προστατευτική ενάντια στην ανάπτυξη της νόσου Alzheimer, ορισμένων μορφών καρκίνου, αλλά χρειάζονται περαιτέρω μελέτες πριν διατυπωθούν σχετικά συμπεράσματα.
- Η καφεΐνη χρησιμοποιείται για θεραπεία διαφόρων ειδών πονοκεφάλων και ανακουφίζει για σύντομο χρονικό διάστημα από την κούραση και τη νύστα.
Η μέτρια χρήση της καφεΐνης δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στη υγεία. Χρειάζεται προσοχή στην κατανάλωση της καφεΐνης στις έγκυες γυναίκες, σε άτομα με στεφανιαία νόσο και με έλκος στο στομάχι. Προσοχή και στην αλληλεπίδραση της καφεΐνης με άλλα φάρμακα.
Η εθιστική δράση της καφεΐνης έχει αποτελέσει συχνά αντικείμενο αντιπαράθεσης. Σύμφωνα ωστόσο με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η καφεΐνη δεν είναι εθιστική και σίγουρα η έλλειψή της δεν συγκρίνεται με τα κοινωνικά και ψυχολογικά συμπτώματα που προκαλεί το αλκοόλ, τα ναρκωτικά ή το τσιγάρο δηλαδή χαρακτηριστικά της εξάρτησης από ουσίες.
