Λεξικό Διατροφής

Φαινυλαλανίνη

25 Οκτωβρίου 2022
20679 Προβολές
2 λεπτά να διαβαστεί
phenylalanine

Η φαινυλαλανίνη αποτελεί ένα φυσικό αμινοξύ που βρίσκεται σε πολλά ζωικά και φυτικά τρόφιμα. Ο οργανισμός του ανθρώπου δεν έχει την ικανότητα να συνθέτει τη φαινυλαλανίνη και δεδομένου ότι τη χρειάζεται, μιας και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα όλων των πρωτεϊνών του σώματος, καθίσταται απαραίτητο συστατικό της καθημερινής διατροφής του ανθρώπου, συμβάλλοντας στη σωστή και εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Έτσι, η προαναφερθείσα εντάσσεται στα απαραίτητα αμινοξέα, που δεν μπορεί να εξασφαλίσει το σώμα ενδογενώς, γι’ αυτό είναι απαραίτητη η εξωγενής λήψη της είτε μέσω της τροφής, είτε μέσω συμπληρωμάτων

Διαβάστε επίσης: Αμινοξέα: Τα δομικά στοιχεία των πρωτεΐνών

Ποιά η λειτουργία της;

Το παρόν αμινοξύ χρησιμοποιείται από τον ανθρώπινο οργανισμό με δύο τρόπους:

  1. Από την μία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της παραγωγής των πρωτεϊνών όλου του ανθρώπινου σώματος.
  2. Ταυτόχρονα, η ίδια μετατρέπεται στο σώμα μας σε τυροσίνη, ένα αμινοξύ, το οποίο με την σειρά του χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για την παραγωγή κατεχολαμινών, μία κατηγορία δηλαδή νευροδιαβιβαστών. Σε αυτή περιλαμβάνονται η αδρεναλίνη,η νοραδρεναλίνη και η ντοπαμίνη, νευροδιαβιβαστές σημαντικοί για την εγρήγορση, τη διατήρηση της μνήμης και τον συντονισμό των μυϊκών κινήσεων.

Ποιά τα οφέλη της Φαινυλαλανίνης;

Τα οφέλη της φαινυλαλανίνης στον οργανισμό αποδεικνύονται ποικίλα:

  • Πρωτίστως, έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στον έλεγχο της όρεξης, καταστέλλοντας την σε άτομα που εμφανίζουν αυξημένη πρόσληψη τροφίμων.
  • Ταυτόχρονα αυξάνει το μεταβολισμό και συμβάλλει στην απώλεια βάρους.
  • Η φαινυλαλανίνη καθίσταται σημαντική για το χτίσιμο των μυών και την αποκατάσταση των μαλακών ιστών.
  • Έχει φανεί ότι συμβάλλει στην καταπολέμηση του άγχους και στη βελτιωση της κατάθλιψης, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την ενέργεια και τη συγκέντρωση.
  • Λειτουργεί, επιπλέον, ως αναλγητικό συμβάλλοντας στην βελτίωση του οξύ πόνου όπως η ημικρανία, η αρθρίτιδα και οι μυϊκές κράμπες.
  • Τέλος, φαίνεται ότι υποστηρίζει την υγεία του εγκεφάλου, ενισχύοντας τη μνήμη.

Σε ποιά τρόφιμα εντοπίζεται;

Πολλά είναι τα τρόφιμα εκείνα που περιλαμβάνουν φαινυλαλανίνη. Μερικά από αυτά είναι τα παρακάτω:

  • το γάλα
  • τα αυγά
  • τυριά όπως η παρμεζάνα και η γραβιέρα
  • τα φασόλια
  • τα αμύγδαλα
  • τα φυστίκια
  • ο κολοκυθόσπορος
  • ο αστακός
  • ο σολομός
  • το μοσχάρι
  • τρόφιμα από σόγια όπως το tοfu

Τέλος, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι πολλά ροφήματα περιέχουν φαινυλαλανίνη. Αυτό συμβαίνει επειδή το τεχνητό γλυκαντικό ασπαρτάμη που προστίθεται σε διάφορα ροφήματα ως υποκατάστατο ζάχαρης περιέχει φαινυλαλανίνη.

Products Rich in Amino Acids

Υπάρχουν κίνδυνοι από την κατανάλωσή της;

Σε γενικά πλαίσια, η λήψη φαινυλαλανίνης θεωρείται ασφαλής. Επομένως, φαίνεται ότι τα υγιή άτομα δεν διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο κατανάλωσης της. Ωστόσο, τα οφέλη αυτού του αμινοξέος, δεν έχουν καταφέρει να αντισταθμίσουν τις εικασίες ορισμένων γύρω από τις παρενέργειες μετά την κατανάλωση του. Η βιβλιογραφία αναφέρει παρενέργειες όπως κούραση, καούρα, δυσκοιλιότητα, ζάλη, ναυτία, πονοκέφαλο, δυσκολία στον ύπνο, άγχος.

Επίσης, έχει συσχετιστεί με ορισμένες αλλεργικές αντιδράσεις όπως κνησμό, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα στοματικής μυρμηκίασης, οίδημα χεριών ή προσώπου.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι δόσεις που υπερβαίνουν τα 5000mg ημερησίως, ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στα νεύρα.

Ωστόσο, σε ορισμένα άτομα η λήψη συμπληρώματος φαινυλαλανίνης θεωρείται κατηγορηματικά επικίνδυνη. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται:

  • άτομα με σχιζοφρένεια
  • άτομα με ευαισθησία στην φαινυλαλανίνη
  • άτομα με φαινυλκετονουρία

Ιδιαίτερη προσοχή κατά τη λήψη φαινυλαλανίνης καλούνται να έχουν άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση, αγχώδεις διαταραχές και δυσκολία στον ύπνο.

Και αν δε γνωρίζετε τι είναι η Φαινυλκετονουρία...

Η φαινυλκετονουρία ορίζεται ως μία σπάνια μεταβολική διαταραχή γενετικής φύσεως, που οφείλεται σε ανικανότητα του ήπατος να παράγει το ένζυμο, υδροξυλάση της φαινυλαλανίνης, η οποία με την σειρά της μεταβολίζει το αμινοξύ φαινυλαλανίνη σε αμινοξύ τυροσίνη. Ως απόρροια αυτής της έλλειψης ενζύμου, εμφανίζεται η υψηλή συγκέντρωση της φαινυλαλανίνης στο αίμα και στον εγκέφαλο, μετατρέποντας το πλεονάζον αμινοξύ σε τοξικό για τον οργανισμό. Ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης αυτής της νόσου είναι μία ειδική διατροφή που περιορίζει την προσλαμβανόμενη φαινυλαλανίνη. Η δίαιτα ελεύθερης φαινυλαλανίνης φαίνεται να ακολουθείται εφ’ όρου ζωής, με σκοπό να προληφθούν οι εκδηλώσεις της νόσου.

Υπάρχουν αλληλεπιδράσεις με άλλες ουσίες;

Η λήψη φαινυλαλανίνης έχει φανεί ότι παρουσιάζει αλληλεπιδράσεις με ορισμένες ουσίες:

  • Η ταυτόχρονη λήψη φαινυλαλανίνης και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων θα μπορούσε να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα, αϋπνία και υψηλότερη αρτηριακή πίεση.
  • Η ταυτόχρονη λήψη του συγκεκριμένου αμινοξέος με αντιψυχωσικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσει όψιμη δυσκινησία.
  • Τέλος, φαίνεται ότι η προαναφερθείσα έχει την ικανότητα να αυξάνει την επίδραση των ηρεμιστικών και να εμποδίζει τη σωστή λειτουργία των αντιυπερτασικών φαρμάκων.

Επομένως, κρίνεται απαραίτητο πριν από τη λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος και στην παρούσα περίπτωση φαινυλαλανίνης, να ενημερώνετε καταλλήλως ο ιατρός του κάθε ατόμου, ο οποίος θα προβεί με την σειρά του στην κατάλληλη καθοδήγηση αυτού, ανάλογα με το ιστορικό του.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Yano, S., Moseley, K. and Azen, C., 2014. Melatonin and Dopamine as Biomarkers to Optimize Treatment in Phenylketonuria: Effects of Tryptophan and Tyrosine Supplementation. The Journal of Pediatrics, 165(1), pp.184-189.e1.

ten Hoedt, A., de Sonneville, L., Francois, B., ter Horst, N., Janssen, M., Rubio-Gozalbo, M., Wijburg, F., Hollak, C. and Bosch, A., 2010. High phenylalanine levels directly affect mood and sustained attention in adults with phenylketonuria: a randomised, double-blind, placebo-controlled, crossover trial. Journal of Inherited Metabolic Disease, 34(1), pp.165-171.

Ειρήνη Μπαμπαρούτση
Ειρήνη Μπαμπαρούτση PhD Κλινική Διαιτολόγος, Αθλητική Διατροφολόγος

Η Ειρήνη Μπαμπαρούτση είναι Κλινική Διαιτολόγος και Αθλητική Διατροφολόγος, πτυχιούχος του τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου. Είναι κάτοχος Διδακτορικού τίτλου στο τομέα της «Διατροφής & Άσκησης» και επιστημονική υπεύθυνη του διαιτολογικού γραφείου «Θερμίδα».