Διατροφή

Ω-3 λιπαρά οξέα και πνευματική υγεία

06 Σεπτεμβρίου 2012
18762 Προβολές
2 λεπτά να διαβαστεί
Ω-3 λιπαρά οξέα και πνευματική υγεία

Photo source: www.bigstockphoto.com

Τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται συνεχώς η αξία των ω-3 λιπαρών οξέων στην καλή λειτουργία του οργανισμού και την υγεία. Πρόκειται για πολυακόρεστα απαραίτητα λιπαρά οξέα, τα οποία προσλαμβάνονται εξωγενώς, δηλαδή μέσω της διατροφής και έχουν έρθει στην επικαιρότητα λόγω αποτελεσμάτων επιδημιολογικών ερευνών και δημοσιεύσεων, που τα συνδέουν με καλή καρδιαγγειακή λειτουργία και κυτταρική ακεραιότητα.

Έχουν αντιθρομβωτική, αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση, γεγονός που τα κάνει απαραίτητα στην καθημερινή πρόσληψη και τα καθιστά παράγοντα προστασίας από ασθένειες, όπως η νόσος Alzheimer και κάποιες νευροεκφυλιστικές παθήσεις.

Ποιες οι πηγές ω-3 λιπαρών οξέων;

Πλούσιες πηγές ω-3 λιπαρών οξέων είναι τα ιχθυέλαια και τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, η σαρδέλα, ο γαύρος, η ρέγγα, η πέστροφα, ο μπακαλιάρος, το σκουμπρί και ο τόνος, τα οποία περιέχουν το εικοσιπεντανοϊκό οξύ (EPA) και το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA).

Άλλες πηγές είναι τα σπορέλαια, όπως το σογιέλαιο και το λινέλαιο, τα καρύδια και ο λιναρόσπορος, που περιέχουν 18-α-λινολενικό οξύ (ALA), το ποίο μπορεί να μετατραπεί σε EPA και DHA. Η ανάγκη πρόσληψης επαρκούς ποσότητας ω-3 λιπαρών οξέων καθημερινά έχει οδηγήσει και στην παραγωγή εμπλουτισμένων με αυτά τροφίμων, όπως μαλακής φυτικής μαργαρίνης.

Ποιος ο ρόλος των ω-3 λιπαρών οξέων;

Τα ω-3 αποτελούν βασικό δομικό συστατικό των κυτταρικών μεβρανών και διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην νευροανάπτυξη, γι’ αυτό και έχει ερευνηθεί η επίδρασή τους στην καλή λειτουργία της όρασης και της εγκεφαλικής λειτουργίας. Όσον αφορά στον εγκέφαλο, πολλές μελέτες έχουν προσπαθήσει να συνδέσουν την κατανάλωση ω-3 λιπαρών οξέων με την άνοια, την μνήμη και τη νόσο Alzheimer.

Είναι γεγονός, πως την αύξηση της ηλικίας συνοδεύεται από έκπτωση της καλής νοητικής λειτουργίας και της εγκεφαλικής ανθεκτικότητας. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι το 25% του πληθυσμού ηλικίας άνω των 85 ετών έχει σημαντική νοητική βλάβη, που συνοδεύεται από άνοια και νόσο Alzheimer, κάτι που αυτόματα υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής, τόσο του ηλικιωμένου, όσο και του οικογενειακού του περιβάλλοντος. Πλήθος ερευνών έχει προσπαθήσει να ανιχνεύσει την σπουδαιότητα της πρόσληψης ω-3 λιπαρών οξέων στην επιβράδυνση της νοητικής υποβάθμισης και κατ’ επέκταση στην συνολική πνευματική υγεία. 

Πού έχουν φανεί ευεργητικά;

Άνοια

Έχει μελετηθεί ένα σύνολο διατροφικών συστατικών μέσα στα οποία είναι και τα ω-3 λιπαρά οξέα και έχει φανεί ότι διαθέτουν προστατευτική δράση με έμφαση στο δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA).

Νόσος Alzheimer

Λόγω της νευροπροστατευτικής δράσης των ω-3 λιπαρών οξέων μελετήθηκε ο ρόλος τους στη νόσο Alzheimer. Τα ευρήματα είναι πολλά υποσχόμενα, καθώς οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυτή η προστατευτική δράση μπορεί να οδηγήσει σε πρόληψη ή ακόμα και καθυστέρηση στην έκπτωση της νοητικής λειτουργίας ατόμων με ήπιας μορφής νόσο Alzheimer.

Απόκριση σε νοητικές ασκήσεις

Φάνηκε ότι η επαρκής κατανάλωση ω-3 λιπαρών οξέων οδηγεί σε αυξημένη εγκεφαλική αιμάτωση κατά τη διάρκεια διεξαγωγής νοητικών τεστ σε υγιείς ενήλικες. Επίσης, η χορήγηση 900mg/ ημέρα EPA και DHA στην εγκυμονούσα μητέρα έχει βοηθήσει σε επαρκή νευροανάπτυξη του εμβρύου, καθώς και σε μείωση της πιθανότητας εμφάνισης κατάθλιψης στην ίδια.

Ποιες οι συστάσεις;

Οι συστάσεις της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας αφορούν την κατανάλωση 2 μερίδων ψαριών ανά εβδομάδα για τον υγιή πληθυσμό (κατά προτίμηση λιπαρών ψαριών), για την κάλυψη των αναγκών σε ω-3 λιπαρά οξέα. Στα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο, η σύσταση φτάνει μέχρι τις 3 μερίδες ψαριού/εβρομάδα. Στη περίπτωση που κριθεί ότι η πρόσληψη ψαριών δεν αγγίζει το αμενόμενο, προτείνεται η λήψη συμπληρώματος ω-3 λιπαρών οξέων.

Τα θετικά υπερτερούν

Κατά καιρούς, η προστατευτική δράση των ω-3 λιπαρών οξέων, έχει επισκιαστεί από τους φόβους για τοξικούς ρύπους σε θαλάσσιους οργανισμούς. Έρευνα που μελέτησε τα υπέρ και τα κατά μέσω ανασκόπησης της διεθνούς βιβλιογραφίας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ευεργετικές συνέπειες από την κατανάλωση ψαριών και ιχθυελαίων είναι πολύ σημαντικότερες σε σχέση με τον μικρό κίνδυνο από τους ρύπους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Hu FB, Bronner L, Willett WC, et al.: Fish and omega-3 fatty acid intake and risk of coronary heart disease in women, JAMA 287:1815-1821, 2002

Simopoulos AD, ed. Nutrition and Fitness: Mental Health, Aging, and the Implementation of a Healthy Diet and Physical Activity Lifestyle, Karger, 2005, pp. 93-102.

Breslow JL: n-3 fatty acids and cardiovascular disease, Am. J. Clin. Nutr. 83 (Suppl. 6): 1477S-1482S, 2006S

chwalfenberg G: Omega-3 fatty acids: beneficial role in cardiovascular health, Can. Fam. Physician 52:734-740, 2006

Kapoor R, Huang YS: Gamma linoleic acid: an antiinflammatory omega-6 fatty acid, Curr. Pharm. Biotechnolo. 7:531-534, 2006

Bazan NG, Molina MF, Gordon WC: Docosahexaenoic acid signalolipidomics in nutrition: significance in aging, neuroinflammation, macular degeneration, Alzheimer's, and other neurodegenerative diseases. Annu Rev Nutr. 2011 Aug 21;31:321-51.

Itua I, Naderali EK: Review: omega-3 and memory function: to eat or not to eat. Am J Alzheimers Dis Other Demen. 2010 Sep;25(6):479-82. Epub 2010 Aug 11.

Hashimoto M, Hossain S.: Neuroprotective and ameliorative actions of polyunsaturated fatty acids against neuronal diseases: beneficial effect of docosahexaenoic acid on cognitive decline in Alzheimer's disease. J Pharmacol Sci. 2011;116(2):150-62. Epub 2011 May 21.

Morris MC: Nutritional determinants of cognitive aging and dementia. Proc Nutr Soc. 2012 Feb;71(1):1-13. Epub 2011 Nov 9.

Joanne Bradbury: Docosahexaenoic Acid (DHA): An Ancient Nutrient for the Modern Human Brain. Nutrients. 2011 May; 3(5): 529–554.

Hashimoto M, Hossain S.: Neuroprotective and ameliorative actions of polyunsaturated fatty acids against neuronal diseases: beneficial effect of docosahexaenoic acid on cognitive decline in Alzheimer's disease. J Pharmacol Sci. 2011;116(2):150-62. Epub 2011 May 21.

Swanson D, Block R, Mousa SA.: Omega-3 fatty acids EPA and DHA: health benefits throughout life. Adv Nutr. 2012 Jan;3(1):1-7. Epub 2012 Jan 5.

Cole GM, Ma QL, Frautschy SA.: Dietary fatty acids and the aging brain. Nutr Rev. 2010 Dec;68 Suppl 2:S102-11. doi: 10.1111/j.1753-4887.2010.00345.x

Zhang W, Li P, Hu X, Zhang F, Chen J, Gao Y: Omega-3 polyunsaturated fatty acids in the brain: metabolism and neuroprotection. Front Biosci. 2011 Jun 1;17:2653-70.

Center for Food Safety and Applied Nutrition, US Food and Drug Administration, Seafood Information and Resources (http://www.cfsan.fda.gov/seafood1.html (accessed January 2007).

Εύα Τσάκου
Εύα Τσάκου Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Η Εύα Τσάκου είναι Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, με εξειδίκευση στις διατροφικές διαταραχές και την παχυσαρκία. Έχει εργαστεί στο τμήμα εταιρικής επικοινωνίας και marketing του medNutrition και παρέχει διαιτολογικές υπηρεσίες στο νεοσύστατο διαιτολογικό της γραφείο στη Νέα Σμύρνη.