Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μία χρόνια φλεγμονή του κεντρικού νευρικού συστήματος που μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο ή και τον νωτιαίο μυελό. Τα ακριβή αίτια της νόσου δεν είναι ακόμη γνωστά αλλά οι επιστημονική κοινότητα υποστηρίζει ότι πρόκειται για μία διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος (για παράδειγμα, λοίμωξη) κάποια σε άτομα με γενετική προδιάθεση. Η ΣΚΠ διαγιγνώσκεται σε άτομα ηλικίας 20 με 30, παρόλο που μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία και είναι περίπου δύο έως τρεις φορές πιο συχνή στις γυναίκες από τους άνδρες.
Ποια είναι η συνήθης συμπτωματολογία;
Περισσότεροι από 8 στους 10 ανθρώπους με ΣΚΠ έχουν διαγνωστεί με τον τύπο υποτροπιάζουσας μορφής. Κάποιος με υποτροπιάζουσα ΣΚΠ θα παρουσιάζουν νέα ή επιδεινούμενα συμπτώματα, που είναι γνωστά ως «υποτροπές». Αυτά συνήθως επιδεινώνονται με την πάροδο λίγων ημερών, διαρκούν για ημέρες έως εβδομάδες έως μήνες, τότε σιγά-σιγά παρατηρείται βελτίωση κατά ένα παρόμοιο χρονικό διάστημα. Οι υποτροπές εμφανίζονται συχνά χωρίς προειδοποίηση, αλλά μερικές φορές συνδέεται με μια περίοδο ασθένειας (για παράδειγμα, γρίπη) ή στρες.
Τα συμπτώματα μιας υποτροπής μπορεί να εξαφανιστούν εντελώς, με ή χωρίς θεραπεία, αν και ορισμένα συμπτώματα συχνά επιμένουν, με επανειλημμένες επιθέσεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια αρκετών ετών. Οι περίοδοι μεταξύ των επιθέσεων είναι γνωστές ως περίοδοι «ύφεσης» και μπορεί να διαρκέσει για αρκετό χρονικό διάστημα.
Μόλις πάνω από 1 στα 10 άτομα με ΣΚΠ έχουν διαγνωστεί με τον τύπο πρωτογενής προοδευτική σκλήρυνση. Ο ασθενής με αυτού του είδους ΣΚΠ μια σταδιακή επιδείνωση των συμπτωμάτων. Στην πρωτογενή προοδευτική ΣΚΠ, τα συμπτώματα επιδεινώνονται σταδιακά και δεν υπάρχουν περίοδοι ύφεσης, αν και οι ασθενής έχουν συχνά περιόδους όπου η κατάστασή τους φαίνεται να σταθεροποιείται.
Τα συμπτώματα της ΣΚΠ ποικίλλουν ευρέως από άτομο σε άτομο και μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Παρ’ όλα αυτά τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- κούραση
- δυσκολία στο περπάτημα
- προβλήματα όρασης, όπως θολή όραση
- προβλήματα ελέγχου της ουροδόχου κύστης
- μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα σε διάφορα μέρη του σώματος
- μυϊκή δυσκαμψία και σπασμοί
- προβλήματα με την ισορροπία και το συντονισμό
- προβλήματα με τη σκέψη, τη μάθηση και το σχεδιασμό
Σημαντικό να πούμε ότι ανάλογα με τον τύπο της ΣΚΠ, τα συμπτώματά μπορεί να αλλάζουν κατά περιόδους, ή να γίνονται σταδιακά χειρότερα με την πάροδο του χρόνου.
Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα;
Η επιστημονική κοινότητα τα τελευταία χρόνια μετά κατά πόσο η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης ΣΚΠ. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι άνθρωποι που έχουν γενετική προδιάθεση για υψηλό Δείκτη Μάζα Σώματος είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ΣΚΠ. Ακόμη, είναι γνωστό ότι η βιταμίνη D εργάζεται για να προωθήσει την απορρόφηση του ασβεστίου για γερά οστά. Ωστόσο, η έρευνα αυτή δείχνει επίσης, ότι η βιταμίνη D μπορεί να έχει σημαντικές θετικές επιπτώσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα και μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση της ανάπτυξης της κυτταρικής διαφοροποίησης.
Ενώ μια άλλη έρευνα μελέτησε τους διατροφικούς παράγοντες (όπως, αυξημένη πρόσληψη αλατιού, ζωικού λίπους, κατανάλωση κόκκινου κρέατος, και ροφήματα πλούσια σε ζάχαρη, τηγανητά τρόφιμα, μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών αλλά και η έλλειψη σωματικής άσκησης) που αυξάνουν την εμφάνιση φλεγμονής και επομένως ανάπτυξη ΣΚΠ.
Πώς εμπλέκεται η διατροφή;
Παρ’ όλα αυτά δεν υπάρχει ξεκάθαρη συσχέτιση μεταξύ των διατροφικών παραγόντων που αναφέρθηκαν πιο πάνω και την εμφάνιση ΣΚΠ αλλά μια καλή και ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση της γενική υγείας του ασθενή. Συγκεκριμένα, η διατήρηση της γενικής καλής υγείας είναι πολύ σημαντική για τα άτομα με οποιαδήποτε χρόνια πάθηση συγκεκριμένα, μια καλά ισορροπημένη και προγραμματισμένη διατροφή θα βοηθήσει στην γενικότερη υγεία του ασθενή.
Αν και δεν υπάρχει καμία ειδική διατροφή για τα άτομα με ΣΚΠ, καλό θα ήταν να ακολουθείται μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, φυτικές ίνες, ψάρια και φτωχή σε κακά λιπαρά, αλάτι και αλκοόλ. Ακόμη απαραίτητη είναι και η φυσική άσκηση έτσι ώστε να τεντώσει τους μυς που επηρεάζονται από την νόσο, να παραμένει ο ασθενής σε φόρμα, να τόνωση τη διάθεση, να βοηθήσει στην καταπολέμηση της κόπωσης, γενικά να ενισχύσει την υγεία των οστών αλλά και να βοηθήσει τον ασθενή να διατηρεί ένα υγιές σωματικό βάρος.
Δυστυχώς δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη η αιτιολογική θεραπεία αλλά η θεραπεία που συστήνεται στους πάσχοντες έχει σχέση με την αποτροπή των εξάρσεων της νόσου. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε περαιτέρω γιατί εμφανίζεται η ΣΚΠ και αν μπορεί να αποφευχθεί η εμφάνισης της.
