Λεξικό Διατροφής

Βασιλικός Πολτός

της Ειρήνης Πετειναράκη & της Ζωής Πορφύρη
20 Μαΐου 2016
85974 Προβολές
5 λεπτά να διαβαστεί
Βασιλικός Πολτός

Photo source: www.canva.com

Ο βασιλικός πολτός είναι η φυσική παχύρρευστη, βιολογική ουσία η οποία εκκρίνεται από ειδικούς αδένες του φάρυγγα των εργατριών μελισσών. Με το βασιλικό πολτό τρέφονται οι προνύμφες μελισσών, οι οποίες ως τέλεια έντομα θα γίνουν βασίλισσες. Οι βασίλισσες μέλισσες ζουν αποκλειστικά από τον βασιλικό πολτό και σε αυτόν οφείλουν το μεγάλο μέγεθος, τη γονιμότητα και τη μακροβιότητά τους.

Διαβάστε επίσης: Βασιλικός Πολτός, γύρη, πρόπολη: τα ανεκτίμητα δώρα της μέλισσας

Φυσικές ιδιότητες του βασιλικού πολτού

Ο φρέσκος βασιλικός πολτός έχει λαμπερό λευκό χρώμα. Όταν όμως έρθει σε επαφή με τον αέρα ή εκτεθεί στο φως, το χρώμα του μεταβάλλεται σε ανοικτό κίτρινο και σκούρο γκρι. Η μεταβολή αυτή οφείλεται σε ένζυμα, τα οποία οξειδώνουν κάποιες ουσίες του βασιλικού πολτού και τον καταστρέφουν.

Η υφή του είναι ζελατινώδης και παχύρρευστη, αλλά με την πάροδο του χρόνου μεταβάλλεται σε συμπαγή. Το αυξανόμενο ιξώδες φαίνεται να σχετίζεται με μία αύξηση των αδιάλυτων στο νερό αζωτούχων ενώσεων, μαζί με μία μείωση των διαλυτών ελεύθερων αμινοξέων. Αυτές οι αλλαγές οφείλονται, προφανώς, σε συνεχείς ενζυματικές δραστηριότητες και στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των λιπιδίων και των πρωτεϊνών. Χαρακτηρίζεται από ελαφρύ δριμύ άρωμα και όξινη γεύση που οφείλεται στο πολύ χαμηλό pH (3,5-4,5). Η πυκνότητά του είναι περίπου 1,1gr/cm³ και είναι μερικώς διαλυτός στο νερό.

Διατροφική αξία βασιλικού πολτού

Υγρασία 67%
Πρωτεΐνες 14%
Υδατάνθρακες 12%
Λιπίδια 5%
Ανόργανα στοιχεία 1%
Απλά σάκχαρα (μονοσακχαρίτες) 11%
  • Περιέχει το σύμπλεγμα βιταμινών Β ( Β1, Β2, Β3, Β4, Β5, Β6, Β7, Β8, Β9, Β12) και βιταμίνη C.
  • Δεν περιέχει καμία λιποδιαλυτή βιταμίνη ( A, D, E, K ).
  • Επίσης περιέχει αρκετά μεταλλικά στοιχεία όπως: νάτριο, κάλιο, σίδηρο, ασβέστιο, ψευδάργυρο, χρώμιο, μαγγάνιο και νικέλιο.
  • Έχουν ταυτοποιηθεί 29 αμινοξέα, όπου από αυτά τα πιο σημαντικά είναι το ασπαρτικό και το γλουταμινικό οξύ.

Ποια είναι η θρεπτική σύστασή του;

Ο βασιλικός πολτός αποτελεί μία πλούσια πηγή πρωτεϊνών, αμινοξέων, λιπιδίων, βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων και θεωρείται ότι έχει ευεργετική δράση για τον ανθρώπινο οργανισμό. Οι εκπληκτικές ιδιότητες του βασιλικού πολτού οφείλονται στην αφθονία του σε βιταμίνες και κυρίως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι οποίες είναι καθοριστικές, τόσο για την ομαλή λειτουργία του νευρικού μας συστήματος, όσο και τη λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού.

Όλα τα απαραίτητα αμινοξέα για τον άνθρωπο υπάρχουν στον βασιλικό πολτό, σε επαρκείς ποσότητες

Σάκχαρα

Τα σάκχαρα του βασιλικού πολτού είναι κυρίως φρουκτόζη και γλυκόζη σε σχετικά σταθερή αναλογία, όμοια με αυτή του μελιού. Σε πολλές περιπτώσεις, η φρουκτόζη και γλυκόζη μαζί αποτελούν το 90% των συνολικών σακχάρων. Άλλα σάκχαρα είναι η μαλτόζη, η τραχαλόζη, η μελιβιόζη, η ερλόζη και η ριβόζη.

Λιπίδια

Η αναλογία λιπιδίων είναι ένα σπουδαίο και πολύ ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του βασιλικού πολτού. Τα λιπίδιά του αποτελούνται κυρίως από λιπαρά οξέα με ασυνήθιστη και σπάνια δομή, μεταξύ των οποίων και το υδροξυτρανσδεκενοϊκό οξύ, το οποίο έχει αντιβακτηριακές και μυκητοκτόνες ιδιότητες, επίσης περιέχει ουδέτερα λιπίδια, στερόλες (χοληστερίνη) και κεριά.

Μέταλλα 

Τα κυριότερα μεταλλικά στοιχεία που περιέχει είναι κάλιο, ασβέστιο, νάτριο, ψευδάργυρο, σίδηρο, χαλκό και μαγγάνιο, με μία ισχυρή επικράτηση του καλίου.

Επίσης περιέχει μία αναλογία ενεργών ουσιών, όπως η ακετυλοχολίνη που βρίσκεται σε ποσότητα πάνω από 1 mg/g και η οποία έχει αγγειoδιασταλτικές ιδιότητες, χρήσιμες για τη θεραπεία κυκλοφορικών διαταραχών που απαντώνται σε ηλικιωμένα άτομα. Έχει επίσης επίδραση και στο νευρικό σύστημα, επιτρέποντας τη μεταφορά νευρικών ταλαντώσεων από μία νευρική ίνα σε άλλη. Tέλος, διεγείρει την έκκριση αδρεναλίνης.

royal jelly diatrofi

Γιατί λοιπόν να το αγοράσω;

Δεν είναι και φθηνός… Με μια γρήγορη αναζήτηση στο internet, βλέπεις τις πολλαπλές ευεργετικές του δράσεις στη χοληστερόλη, στην υπέρταση, στον Σακχαρώδη Διαβήτη, στη γονιμότητα, στην αναιμία, στς νευρικές παθήσεις, στην κόπωση, στον μεταβολισμό, στις ορμονικές διαταραχές, στα έλκη, στην αθλητική απόδοση, στις αλλεργίες, στα αρθριτικά, στα προβλήματα των οστών και άλλα πολλά.

Με μία όχι τόσο γρήγορη και όχι τόσο εύκολη για τους μη εξοικειωμένους έρευνα όμως, οι δράσεις αυτές μειώνονται δραστικά, καθώς οι έρευνες, και ειδικά αυτές σε ανθρώπους, είναι ελάχιστές, μικρού μεγέθους, και όχι πάντα καλής ποιότητας.

Ανάλυση Βασιλικού Πολτού

Από αναλύσεις που έχουν γίνει φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο στη σύσταση του έχει το είδος και η φυλή των μελισσών, η περιοχή συλλογής, η διαφορετική χλωρίδα, όπως επίσης και η ηλικία της προνύμφης από την οποία συλλέγεται και οι συνθήκες διατήρησής του. Ωστόσο οι διαφορές αυτές δεν είναι μεγάλες οπότε η σύστασή του μπορεί να θεωρηθεί σταθερή.

Τα οφέλη του βασιλικού πολτού

Ο βασιλικός πολτός παρέχει μία σειρά από θρεπτικά, ενεργητικά και μεταβολικά οφέλη. Επιδρά στη μακροζωία, βοηθά στη διατήρηση της υγείας, της ομορφιάς και της νεότητας, στις διάφορες λειτουργίες του σώματος και αυξάνει την αντοχή σε ασθένειες. Ευνοεί την οξυγόνωση των ιστών, διεγείρει την όρεξη και την ψυχική διάθεση, προικίζει τον οργανισμό με ερυθροποιητικές ιδιότητες (παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων), δρα ως αναλγητικό ελαφρύνοντας την αίσθηση του πόνου, βρίσκει εφαρμογή σε πόνους ρευματισμών, σε νεφρικά συμπτώματα που συναντώνται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και στην ανάπτυξη των πρόωρων παιδιών.

Επίσης διεγείρει την αντιβιοτική δράση του ανοσοποιητικού συστήματος, εμποδίζοντας την εισβολή και δράση των επιβλαβών βακτηρίων, ιών και μυκήτων. Επιπλέον ενεργεί ως τονωτικό του νευρικού συστήματος, ιδιότητα που οφείλεται στην παρουσία της ακετυλοχολίνης.

Επιπλέον, μπορεί να βοηθήσει άτομα με υπάρχουσες παθήσεις όπως:

άτομα με διάφορες παθήσεις όπως:

  • Διαβήτη : μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα αρκετά γρήγορα
  • Αναιμία : αυξάνει την αιμοσφαιρίνη και τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα
  • Στοματικά προβλήματα : βοηθάει στην καταπολέμηση της ουλίτιδας
  • Οφθαλμολογικά προβλήματα : ο συνδυασμός βασιλικού πολτού και μελιού βοηθάει στο γλαύκωμα και τον καταρράκτη
  • Καρδιαγγειακές παθήσεις : συμβάλλει στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος και συγκεκριμένα τα φλαβονοειδή που περιέχει, έχουν υποτασικές και καρδιοτονωτικές ιδιότητες
  • Δερματικές παθήσεις : έχει επουλωτικές ιδιότητες, όπου βοηθάει στην πιο γρήγορη ανάρρωση, όπως τη δερματίτιδα. Επίσης βοηθάει στην απομάκρυνση της πιτυρίδας και κάνοντας τοπική εφαρμογή, την ξηροδερμία, την ακμή του προσώπου και στη θεραπεία δύσκολων τραυμάτων
  • Άτομα με ψυχολογικές διαταραχές : δρα θετικά σε διάφορες ψυχικές διαταραχές ήπιας μορφής όπως είναι η ανησυχία, το στρες και οι φοβίες. Επίσης χάρη στη ρυθμιστική του δράση της όρεξης, δρα θετικά σε περίπτωση ανορεξίας

Συνεπώς, ο βασιλικός πολτός είναι ένα πολύτιμο μελισσοκομικό προϊόν, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως συμπλήρωμα διατροφής αλλά και ως φάρμακο. Συνιστάται τόσο για άτομα που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα υγείας και βρίσκονται σε στάδιο ανάρρωσης, αλλά και για υγιή άτομα στα οποία προσδίδει καλύτερη φυσική κατάσταση, μεγαλύτερη αντοχή κατά τη διάρκεια εντατικών δραστηριοτήτων και γενικώς ενισχύει τη γενική κατάσταση του οργανισμού εναντίον διαφόρων επιθέσεων. Προστατεύει από τον καρκίνο του προστάτη του μαστού και του ενδομητρίου και από την αρθρίτιδα.

Παρενέργειες

Ο βασιλικός πολτός μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες στον άνθρωπο που στο παρελθόν είχαν εκδηλώσει κάποιου είδους αλλεργικής αντίδρασης, με συμπτώματα όπως κνίδωση, άσθμα εώς και θανατηφόρο αναφυλακτικό σοκ. Επίσης υπάρχουν κάποιες ομάδες ανθρώπων που πρέπει να είναι προσεχτικοί αν χρησιμοποιήσουν τον βασιλικό πολτό και αυτοί είναι :

  • Άτομα που έχουν αλλεργία στο κεντρί της μέλισσας
  • Έγκυες γυναίκες
  • Άτομα που λαμβάνουν βαρφαρίνη, γιατί ενισχύει την δράση της
  • Άτομα με ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους
  • Άτομα με άσθμα

Δοσολογία

Στη δοσολογία πρέπει να είμαστε πολύ προσεχτικοί.

Καταναλώνουμε 1 κουταλάκι του γλυκού (πλαστικό όχι μεταλλικό) το πρωί νηστικοί, τοποθετώντας το κάτω από την γλώσσα μέχρι να διαλυθεί. Τα παιδιά καταναλώνουν ½ κουταλάκι του γλυκού και οι αθλητές με ασθενείς το πολύ 2 κουταλάκια του γλυκού. Συντηρείται στο ψυγείο στους 5 βαθμούς για 6 μήνες. Αλλοίωση μπορεί να επέλθει από τον αέρα, το φως και τα μεταλλικά σκεύη.

Μπορεί να μην είναι φάρμακο αλλά χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη δοσολογία επειδή έχει πολλές εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες, οπότε να θυμάστε ότι δεν πρέπει να ξεπερνάτε τα 0,5 γραμμάρια την ημέρα

Πώς διατηρείται;

Ο βασιλικός πολτός διατηρείται εύκολα. Αφού συλλεχθεί φιλτράρεται και τοποθετείται κατευθείαν στο ψυγείο. Θα πρέπει οι καταναλωτές να επιλέγουν φρέσκο βασιλικό πολτό τον οποίο μπορούν να τον προμηθευτούν από μελισσοκόμους ή εξειδικευμένα φαρμακεία.

Ποτέ δεν χρησιμοποιούμε αμφιβόλου ποιότητος βασιλικό πολτό. Ο βασιλικός πολτός δεν είναι φάρμακο, είναι τροφή.

Ειρήνη Πετειναράκη
Ειρήνη Πετειναράκη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Η Ειρήνη Πετειναράκη είναι πτυχιούχος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, του Τεχνολογικού Ιδρύματος Κρήτης. Διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στης Μοίρες Ηρακλείου Κρήτης. Έχει επιπλέον κατάρτιση στα αυτοάνοσα νοσήματα και επιπλέον είναι αρθρογράφος στο site iraklionews.

Ζωή Πορφύρη
Ζωή Πορφύρη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος