Η παχυσαρκία είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Πάνω από 1 δισεκατομμύριο άτομα σε όλο τον κόσμο είναι παχύσαρκα - ειδικά τα τελευταία 10 χρόνια η παιδική παχυσαρκία έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα κατέχει την πρωτιά στην παιδική παχυσαρκία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) υπολογίζει ότι πάνω από 22 εκατομμύρια παιδιά είναι υπέρβαρα και οι αριθμοί αυτοί θα αυξηθούν μέσα στα επόμενα χρόνια, αν δεν υιοθετηθούν άμεσα μέτρα, ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο αυτό.
Εφαρμογή: Υπολόγισε εαν το βάρος σου είναι μέσα στα φυσιολογικά όρια; [APP]
Πόσο συχνή είναι η παιδική παχυσαρκία;
Διάφορες έρευνες έδειξαν ότι την τελευταία δεκαετία η παιδική παχυσαρκία έχει αυξηθεί σημαντικά και στις Μεσογειακές χώρες. Μια από αυτές είναι και η Ελλάδα, με σημαντική αύξηση της παχυσαρκίας στα παιδιά ηλικίας 10-12 ετών. Το 20% των Ελληνόπουλων είναι παχύσαρκα και το 30% υπέρβαρα, κάτι το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μελλοντικά προβλήματα υγείας, όπως το μεταβολικό σύνδρομο, η αυξημένη χοληστερόλη, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας.
Πότε ένα παιδί θεωρείται υπέρβαρο ή παχύσαρκο;
Υπέρβαρο θεωρείται ένα παιδί το οποίο έχει δείκτη μάζα σώματος (ΔΜΣ) από 25-29.9 Κg/m2 και παχύσαρκο όταν ο δείκτης μάζας σώματός του είναι πάνω από 30 Κg/m2. Ωστόσο, ο δείκτης μάζας σώματος και το άθροισμά του τείνει να αλλάζει με την πάροδο της ηλικίας - κυρίως στην παιδική ηλικία.
Είναι έγκυρες οι μετρήσεις;
Παρόλο που ο δείκτης μάζας σώματος χρησιμοποιείται κυρίως για την ανίχνευση και την σωματική κατάταξη του παιδιού σε φυσιολογικά ή μη επίπεδα, δεν είναι το εγκυρότερο εργαλείο για την εξακρίβωση της παχυσαρκίας και του πλεονάζοντος βάρους, αφού αντιπροσωπεύει το άθροισμα της ελεύθερης λίπους μάζας και της λιπώδους μάζας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην προσδιορίζει τα παιδιά που μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικά νοσήματα. Ένα ακόμα αρνητικό του ΔΜΣ είναι ότι δεν μπορεί να αξιολογήσει αν η αύξηση του σωματικού βάρους οφείλεται στην αύξηση της μυικής μάζας ή του λιπώδους ιστού. Επίσης, ένα άλλο σημαντικό μειονέκτημα είναι ότι η μέτρησή του δεν δίνει καμία ένδειξη της κατανομής του σωματικού λίπους. Είναι γνωστό εδώ και αρκετό καιρό, ότι μια κεντρική κατανομή του σωματικού λίπους, ιδιαίτερα μία περίσσεια συσσώρευση λίπους ενδοκοιλιακά αντί για μια πιο περιφερειακή κατανομή, συνοδεύεται από υψηλότερο κίνδυνο για παχυσαρκία που συχνά οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Η περίμετρος μέσης (WC) σαν μέτρηση χρησιμοποιείται κυρίως σε ενήλικες για να μετρήσει την συσσώρευση του ενδοκοιλιακού λίπους και για να αξιολογήσει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου.
Ενδοκοιλιακή συσσώρευση λίπους στα παιδιά: Πώς αξιολογείται;
Παλαιότερα υπήρχε μια θεωρία ότι η ενδοκοιλιακή συσσώρευση λίπους είναι ένα φαινόμενο που συνδέεται κυρίως με την ενηλικίωση -έτσι οι παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα άρχιζαν μετά την ηλικία των 18. Έτσι, για μεγάλο χρονικό διάστημα οι επιστήμονες υγείας δεν διεξήγαγαν μετρήσεις για το σπλαχνικό λίπος στα παιδιά. Ωστόσο, το 1992 και το 1993 οι De Ridder και Fox και οι συνεργάτες τους, ήταν μεταξύ των πρώτων ερευνητών που εξέτασαν την ενδοκοιλιακή εναπόθεση λίπους στα παιδιά. Και οι δύο μελέτες χρησιμοποίησαν την πυρηνική μαγνητική τομογραφία σε εντεκάχρονα παιδιά και αντίστοιχα σε κορίτσια που βρισκόταν στα τέλη της εφηβείας τους. Οι μελέτες αυτές βρήκαν ότι το ενδοκοιλιάκο λίπος είναι παρόν ακόμα και στα παιδιά μικρής ηλικίας. Έτσι, η εκτίμηση του ενδοκοιλιακού λίπους είναι καλό είναι να χρησιμοποιείται μαζί και με άλλα εργαλεία αξιολόγησης του σωματικού βάρους.
Μεταβολικό σύνδρομο και περίμετρος μέσης
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένα από τα πιο σημαντικά για τη δημόσια υγεία ζητήματα που επηρεάζουν τις μελλοντικές γενιές σε όλο τον κόσμο. Προκειμένου να είμαστε σε θέση να εντοπίζουμε εύκολα τα παιδιά που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αυτής της διαταραχής, ένα απλό και αποτελεσματικό εργαλείο ελέγχου είναι η περίμετρος της μέσης, αφού ο δείκτης μάζας σώματος από μόνος του δεν παρέχει καμία ένδειξη για την κατανομή του σωματικού λίπους. Και στα παιδιά, όπως και στους ενήλικες, η κεντρική παχυσαρκία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικές επιπλοκές. Για παράδειγμα, τα παιδιά με αυξημένη συγκέντρωση σπλαχνικού λίπους έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν αυξημένες συγκεντρώσεις στο πλάσμα λιποπρωτεϊνης χαμηλής πυκνότητας (LDL), τριγλυκεριδίων και ινσουλίνης.
Η περιφέρεια της μέσης είναι μια εξαιρετικά ευαίσθητη και σημαντική μέτρηση για την εκτίμηση της κατανομής του σώματος λίπους στο άνω μέρος του σώματος σε νεαρά άτομα τα οποία διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικών επιπλοκών. Στην Βρετανία, χρησιμοποιούνται ήδη σε παιδιά και εφήβους καμπύλες ανάπτυξης που μετρούν την περίμετρο της μέσης.
Συμπέρασμα
Έτσι, καλό είναι εκτός από τις καμπύλες ανάπτυξης και τον δείκτη μάζας σώματος να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε και την περίμετρο μέσης σαν εργαλείο ανίχνευσης την παιδικής παχυσαρκίας, έτσι ώστε να προλάβουμε και να βοηθήσουμε εγκαίρως παιδιά που τείνουν να γίνουν παχύσαρκα ή υπέρβαρα και αντίστοιχα παχύσαρκοι ή υπέρβαροι ενήλικες, με πιθανά μελλοντικά προβλήματα υγείας.
