Η αιθανόλη είναι μία οργανική ένωση η οποία αποτελείται από άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο. Συχνά στην καθημερινή μας ζωή με τον όρο αιθανόλη εννοούμε το οινόπνευμα ή κοινώς το αλκοόλ. Η αιθανόλη, σε κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος, είναι ένα πτητικό, εύφλεκτο και άχρωμο υγρό με χαρακτηριστική οσμή.
Προκύπτει ως προϊόν ζύμωσης της γλυκόζης (αλκοολική ζύμωση), μία από τις πρώτες βιοχημικές αντιδράσεις που ανακάλυψε ο άνθρωπος. Επίσης, γνωστές από την αρχαιότητα, είναι και οι μεθυστικές ικανότητες αυτής της ουσίας, στην περίπτωση που καταναλωθεί από τον άνθρωπο. Στις μέρες μας, η αιθανόλη, χρησιμοποιείται κυρίως ως:
- συστατικό των αλκοολούχων ποτών
- σε ειδικά θερμόμετρα
- ως διαλύτης
- ως καύσιμο
Πρόσληψη, απορρόφηση και κατανομή της αιθανόλης
Η αιθανόλη προσλαμβάνεται κυρίως από το στόμα, έπειτα από κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Η απορρόφηση της αιθανόλης γίνεται από όλα τα μέρη του γαστρεντερικού σωλήνα, κυρίως όπως από το λεπτό έντερο (75-80%) και το στομάχι (20-25%). Καθώς η αιθανόλη είναι διαλυτή στο νερό, μετά την απορρόφησή της, κατανέμεται ομοιόμορφα σε όλο το σώμα, όπως δηλαδή και το νερό του σώματος. Η επίδρασή της στον οργανισμό εξαρτάται από τη προσλαμβανόμενη ποσότητα, ενώ τα συμπτώματα της επίδρασης αυτής εμφανίζονται περίπου 1 ώρα μετά την κατανάλωσή της, καθότι τότε επιτυγχάνεται η μέγιστη συγκέντρωσή της στο αίμα.
Επιδράσεις της αιθανόλης στον οργανισμό
Η αιθανόλη έχει κατασταλτική επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, η οποία είναι ευθέως ανάλογη της συγκέντρωσής της στο αίμα. Ορισμένα συμπτώματα που παρουσιάζονται σε αυξημένες συγκεντρώσεις στο αίμα είναι η επιβράδυνση των αντιδράσεων σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος, καθώς και μία αστάθεια στην ομιλία και στο βάδισμα. Σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις αιθανόλης στο αίμα, της τάξης των 0,35g/100ml και άνω, το άτομο μπορεί να πέσει σε κώμα ή ακόμα και να πεθάνει. Η συγκέντρωση της αιθανόλης στο αίμα και κατ’ επέκταση τα συμπτώματα της επίδρασής της στο άτομο, εξαρτάται από το φύλλο, το σωματικό βάρος του ατόμου, το ποσοστό σωματικού λίπους του ατόμου καθώς και αν το άτομο είναι συστηματικός πότης αλκοολούχων ποτών ή όχι.
Μεταβολισμός της αιθανόλης
Ο μεταβολισμός και η αποβολή της αιθανόλης από τον οργανισμό επιτυγχάνεται κατά ένα 95% στο συκώτι. Το υπόλοιπο 5% αποβάλλεται από τα ούρα, τον ιδρώτα, το σάλιο, τα κόπρανα, το μητρικό γάλα και την αναπνοή. Κατά το μεταβολισμό της αιθανόλης, παράγεται ενέργεια και συγκεκριμένα 7 θερμίδες ανά γραμμάριο αιθανόλης. Η διαφορά είναι ότι οι θερμίδες αυτές δεν έχουν καμία θρεπτική αξία και είναι όπως τις ονομάζουμε «κενές θερμίδες». Ο ρυθμός μεταβολισμού της αιθανόλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η αρχική ποσότητα αιθανόλης που καταναλώθηκε, η συχνότητα κατανάλωσης αιθανόλης, η ηλικία κ.α. Τέλος, η πρόσληψη τροφής παράλληλα με την πρόσληψη αιθανόλης έχει σαν αποτέλεσμα να καθυστερεί η απορρόφηση της τελευταίας, με αποτέλεσμα να μην αυξάνεται απότομα η συγκέντρωσή της στο αίμα.