Όλοι γνωρίζουμε ότι ο θηλασμός είναι η ιδανικότερη τροφή για κάθε βρέφος και συστήνεται από παγκόσμιους φορείς ο αποκλειστικός θηλασμός για τους πρώτους 6 μήνες και η μεικτή διατροφή για όσο διάστημα επιθυμεί η δυάδα μητέρας-νηπίου. Η βιβλιογραφία αναφέρει ότι κάθε μητέρα παράγει το ιδανικό γάλα για το βρέφος της και η σύστασή του αλλάζει ανάλογα με τις ανάγκες του βρέφους.
Iκανότητα θηλασμού και ποιότητα μητρικού γάλακτος
Κόντρα σε παραδόσεις και δοξασίες περασμένων δεκαετιών, έρευνες απέδειξαν ότι η ικανότητα θηλασμού και η ποιότητα του μητρικού γάλακτος δεν εξαρτάται από τη διατροφική κατάσταση της μητέρας. Δηλαδή, το τι και πόσο τρώει μια θηλάζουσα δεν επηρεάζει ούτε την ποσότητα γάλακτος που παράγει, ούτε τη σύσταση και περιεκτικότητά αυτού σε θρεπτικά συστατικά. Καλό θα ήταν να ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή, με ποικιλία τροφίμων, ώστε και το βρέφος να εξοικειωθεί με νέες γεύσεις. Έτσι, αποκτά και μια ήπια ανοχή σε αλλεργιογόνα τρόφιμα και τα αποδέχεται ο οργανισμός του πιο εύκολα κατά την εισαγωγή στερεών τροφών. Ο μύθος ότι μια θηλάζουσα πρέπει να τρώει παραπάνω για να έχει γάλα δεν ισχύει. Ακόμη, και μια υποσιτισμένη γυναίκα μπορεί να θηλάσει και να παράγει μητρικό γάλα σε ιδανική ποσότητα και ποιότητα για το βρέφος της.
Πολλά τρόφιμα έχουν κατά καιρούς προταθεί ως ενισχυτικά της παραγωγής του γάλακτος όπως το μέλι, το καρότο ή το παντζάρι χωρίς να υπάρχει κάποια επιστημονική τεκμηρίωση για την γαλακταγωγική τους δράση. Τα περισσότερα από αυτά δεν στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και χρειάζονται περισσότερες μελέτες, ώστε να αποδειχθεί η χρησιμότητά τους.
Ο μύθος για την υπερκατανάλωση υγρών
Όσον αφορά την ενυδάτωση, σίγουρα το να είναι ενυδατωμένη μια θηλάζουσα, θα επηρεάσει θετικά τον δικό της οργανισμό αλλά δε θα επηρεάσει προσθετικά την παραγωγή γάλακτος. Επιπλέον, η υπερκατανάλωση υγρών έχει αποδειχθεί ότι δεν αυξάνει την παραγωγή γάλακτος, ούτε η υποχρεωτική κατανάλωση γάλακτος οδηγεί σε μεγαλύτερη γαλακτοφορία. Μια θηλάζουσα θα πρέπει να καταναλώνει τόσα υγρά, ώστε να ικανοποιεί τη δίψα της. Εκτός από νερό, μπορεί να καταναλώνει χυμούς, ροφήματα, γάλα καθώς και αφεψήματα με προσοχή στη συχνότητα και την ποσότητα. Βάζοντας κανόνες και περιορισμούς στη διατροφή της θηλάζουσας, μπορεί να την ωθήσουν σε αποθηλασμό λόγω δυσκολίας υιοθέτησής τους.
Τι ισχύει για τη καφεΐνη;
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, η σύσταση κατανάλωσης καφεΐνης κατά το θηλασμό είναι έως 200mg την ημέρα. Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με 2 κούπες στιγμιαίου καφέ ή 3-4 φλιτζάνια ελληνικού καφέ, σε περίπτωση που η θηλάζουσα δεν καταναλώσει κάποια άλλη πηγή καφεΐνης μέσα στην ημέρα, όπως ρόφημα σοκολάτας ή τσάι. Επιπλέον, καλό θα ήταν οι θηλάζουσες να καταναλώνουν περιστασιακά μόνο χαμηλής περιεκτικότητας αλκοολούχα ποτά σε ποσότητα μικρότερη από 0,5 γρ. αλκοόλης/ κιλό σωματικού βάρους τους. Οι μπύρες χωρίς αλκοόλ, μπορούν να συνεισφέρουν στην κατανάλωση υγρών αλλά δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι αυξάνουν την έκκριση γάλακτος, όπως πολλοί πιστεύουν. Τα καφεϊνούχα ροφήματα ή το αλκοόλ είναι καλό να καταναλώνονται αμέσως μετά το θηλασμό, ώστε να μεσολαβεί τουλάχιστον ένα δίωρο μέχρι τον επόμενο θηλασμό.
Υπαρχουν τελικά απαγορευμένα τρόφιμα;
Είναι κοινή τακτική ότι πολλές θηλάζουσες αποφεύγουν να καταναλώνουν συγκεκριμένα τρόφιμα για να μη δημιουργήσουν κολικούς στο βρέφος. Συνήθως, για τους κολικούς κατηγορούνται τα μπαχαρικά, τα τηγανητά και πικάντικα τρόφιμα, το σκόρδο, το κρεμμύδι και τα όσπρια. Η βιβλιογραφία δε συστήνει στις θηλάζουσες να αποκλείουν προληπτικά τρόφιμα από τη διατροφή τους, αν δεν έχει παρουσιαστεί κάποιους είδους ενόχληση στο βρέφος, γιατί τέτοιους είδους ενοχλήσεις αναπτύσσονται και σε μη θηλάζοντα βρέφη. Αν παρατηρήσουν κάποιο έντονο σημάδι ανησυχίας στο βρέφος, μετά την κατανάλωση συγκεκριμένης τροφής, θα πρέπει να αποφύγουν το συγκεκριμένο τρόφιμο για λίγες ημέρες, να συνεχίσουν το θηλασμό και όλα θα επανέλθουν στη φυσιολογική τους κατάσταση. Σε αυτή τη διαδικασία μπορεί να τους βοηθήσει κάποιος πτυχιούχος διαιτολόγος, προσφέροντας ισοδύναμες σε θρεπτικά συστατικά επιλογές τροφίμων, ώστε να μην επηρεαστεί και η δική τους διατροφική κατάσταση.
Χρειάζονται συμπληρώματα διατροφής;
Επίσης, κατά τη διάρκεια του θηλασμού δεν απαιτείται να συνεχίσουν να λαμβάνουν τα συμπληρώματα διατροφής (ασβέστιο, σίδηρο, φυλλικό οξύ) που έπαιρναν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αν μια θηλάζουσα ακολουθεί ισορροπημένη διατροφή εμπλουτισμένη με τρόφιμα που περιέχουν τα συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά, δεν υπάρχει ανάγκη τέτοιου συμπληρώματος ή πολυβιταμίνης. Κρίνεται απαραίτητο για τις θηλάζουσες, πριν καταφύγουν σε κάποιο συμπλήρωμα ή φάρμακο, είτε φυσικό είτε φαρμακευτικό, να ρωτήσουν τον γιατρό τους ή κάποιον σύμβουλο θηλασμού, ο οποίος θα κάνει ενδελεχή εκτίμηση της διαδικασίας θηλασμού.
Ο ρόλος του διαιτολόγου
Τέλος, δε θα πρέπει να ξεχνούν ότι ο διαιτολόγος, είναι ο επιστήμονας υγείας που μπορεί να βοηθήσει μια θηλάζουσα να τρέφεται ισορροπημένα κατά τη διάρκεια του θηλασμού, σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες της και με στόχο να χάσει και το επιπλέον βάρος της εγκυμοσύνης.