Λεξικό Διατροφής

Σορβιτόλη

της Κων/νας Αποστολοπούλου & της Ηρώς Γουνιτσιώτη
28 Δεκεμβρίου 2016
197394 Προβολές
2 λεπτά να διαβαστεί
sorvitoli

Photo source: www.bigstockphoto.com

Η σορβιτόλη ή αλλιώς γλυκιτόλη αποτελεί μια φυσική σάκχαρο-αλκοόλη που βρίσκεται σε διάφορα φρούτα δέντρων και αναφέρετε επίσης ως Ε 420 στους πίνακες προσθετικών ουσιών στα τρόφιμα. Ανήκει στην ομάδα των πολυολών και σχηματίζεται μέσω της μετατροπής της γλυκόζης, στην οποία η ομάδα αλδεϋδης μετατρέπεται σε ομάδα υδροξυλίου.

Η σορβιτόλη παρασκευάζεται τεχνητά με υδρογόνωση ζαχάρων. Είναι μια λευκή κρυσταλλική σκόνη, με γλυκιά γεύση, άοσμη και καλά διαλυτή στο νερό και χρησιμοποιείτε στη βιομηχανία τροφίμων για πάνω από 50 χρόνια.

Η φυσική της μορφή βρίσκεται κυρίως στα φρούτα, τα φρέσκα φρούτα περιέχουν 5-10% σορβιτόλη

Τα περισσότερα από τα καρποφόρα δέντρα παράγουν σορβιτόλη και κυρίως σε φρούτα δέντρων όπως στα δαμάσκηνα, μήλα, αχλάδια και στα κεράσια.

Αποξηραμένα φρούτα και σορβιτόλη

Τα αποξηραμένα φρούτα και ιδιαίτερα τα δαμάσκηνα περιέχουν πολλές φυτικές ίνες αλλά και μια ασυνήθιστα υψηλή ποσότητα σορβιτόλης, η οποία βελτιώνει την κινητικότητα του εντέρου. Για αυτό τα δαμάσκηνα έχουν τη φήμη του φυσικού καθαρτικού.

Ποιες οι ιδιότητες της σορβιτόλης;

Γλυκαντική ουσία

Προσδίδει το 50-60% της γλυκύτητας της επιτραπέζιας ζάχαρης (ή αλλιώς σουκρόζη) και όσον αφορά την θερμιδική της απόδοση, παρέχει περίπου 2,5 θερμίδες ανά γραμμάριο σε σχέση με την επιτραπέζια ζάχαρη που δίνει περίπου 4 θερμίδες ανά γραμμάριο. Οπότε, προσδίδει λιγότερες θερμίδες στα τρόφιμα συγκριτικά με τη ζάχαρη και γι’ αυτό χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο κυρίως σε επεξεργασμένα τρόφιμα.

Διαβάστε Επίσης: Γλυκαντικές Ύλες, ποιες είναι;

Μέσο διατήρησης της υγρασίας και τη υφής των τροφίμων

Η σορβιτόλη δεν συμβάλλει μόνο στη βελτίωση της γεύσης αλλά της υφής και του όγκου και βοηθά τα τρόφιμα να διατηρούν την υγρασία τους. H υγροσκοπικότητα της είναι υψηλή, δηλαδή θεωρείται καλός σταθεροποιητής υγρασίας και για αυτό χρησιμοποιείται για τη διατήρηση της νωπότητας και της μαλακιάς υφής στη βιομηχανία τροφίμων.

Πού βρίσκεται η σορβιτόλη;

Τρόφιμα για διαβητικούς

Η σορβιτόλη είναι μια αλκοόλη σακχάρου που το σώμα μεταβολίζει αργά και σταδιακά, δηλαδή απορροφάται αργά από το έντερο. Απαιτείται μικρή ποσότητα ή καθόλου ινσουλίνη για την απορρόφηση της και δεν προκαλεί μεγάλη και απότομη αύξηση της γλυκόζης αίματος, σε αντίθεση με την επιτραπέζια ζάχαρη. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται συχνά σε τρόφιμα σχεδιασμένα για διαβητικούς ως υποκατάστατο ζάχαρης καθώς δεν επηρεάζει τα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα αφού έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Προϊόντα με ένδειξη «χωρίς ζάχαρη» 

Προϊόντα διατροφής που φέρουν την ένδειξη «χωρίς ζάχαρη» συχνά περιέχουν σορβιτόλη ως τεχνητό υποκατάστατο. Βρίσκεται ευρέως σε πολλές τσίχλες και καραμέλες. Είναι ιδιαίτερα κοινό σε μια μεγάλη ποικιλία καραμελών και τσιχλών «χωρίς ζάχαρη». Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η υπερβολική κατανάλωση τσίχλας που περιέχει το γλυκαντικό σορβιτόλη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές γαστρεντερικές διαταραχές.

Προϊόντα με μειωμένες θερμίδες

Επιπλέον, προστίθεται σε προϊόντα με μειωμένες θερμίδες όπως σε γλυκά, παγωτά, κομπόστες, μαρμελάδες, επιδόρπια, αρτοσκευάσματα, αναψυκτικά, παγωτά και γαλακτοκομικά παρασκευάσματα.

Προϊόντα στοματικής φροντίδας

Δεν προκαλεί τερηδόνα γι’ αυτό και πέραν από συστατικό της διατροφής χρησιμοποιείται σε προϊόντα στοματικής φροντίδας (οδοντόκρεμες, στοματικά διαλύματα).

Ιατρική χρήση της σορβιτόλης

Η σορβιτόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καθαρτικό μη διεγερτικό μέσω πόσιμου εναιωρήματος ή κλύσματος. Προκαλεί καθαρτικά αποτελέσματα αντλώντας νερό στο παχύ έντερο, με αποτέλεσμα να διεγείρει τις κινήσεις του εντέρου.

Στη φαρμακοβιομηχανία, εμφανίζεται ως συστατικό των καψουλών ζελατίνης, προστίθεται σε παρασκευάσματα βιταμινών και αλοιφές. Επιπλέον, προστίθεται σε σιρόπια που χορηγούνται για το βήχα. Τα σιρόπια που περιέχουν σορβιτόλη ελαττώνεται η τάση τους να κρυσταλλώνονται.

Υπάρχει ανώτατο όριο ημερήσιας πρόσληψης σορβιτόλης;

Η κατανάλωση της σορβιτόλης θεωρείται γενικά ασφαλής. Δεν παρουσιάζει κάποια αρνητική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό όταν δεν υπερβαίνει ορισμένα όρια (10-20 gr/h). Όταν καταναλώνεται σε υψηλές ποσότητες (20-50 gr/h) μπορεί να οδηγήσει σε γαστρεντερικές διαταραχές. Έχει διαπιστωθεί ότι η υπερβολική κατανάλωση της μπορεί να προκαλέσει διάρροια, τυμπανισμό, κοιλιακό πόνο και αέρια σε υγιή άτομα.

Ασθενείς με γαστρεντερικές διαταραχές συστήνεται να είναι προσεκτικοί με τη χρήση προϊόντων που περιέχουν σορβιτόλη. Γενικά, μέχρι σήμερα δεν είχε αναφερθεί κάποια σημαντική παρενέργεια από τη χρήση σορβιτόλης, εκτός από περιστατικά διάρροιας σε περιπτώσεις υπερβολικής κατανάλωσης. Η λήψη της σε βρέφη και παιδιά κάτω τους 1 έτους αντενδείκνυται.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Newman AW., Vitez IM, Mueller RL., Kiesnowski CC., Findlay KW., Rodriguez C., Davidovich M., McGeorge G. (1999). Sorbitol. In analytical profiles of drug substances and excipients, pp 459-502 (Brittain HG. editor). Canada: Elsevier publishing.

Hyams Sorbitol Intolerance: An Unappreciated Cause of Functional Gastrointestinal Complaints. Gastroenterology. 1983 Jan: 84(1):30-33.

Peters R, Lock RH., Laxative effect of sorbitol. British Medical Journal. 1958 Sep: 2(5097):677-678.

Jain N K, Rosenberg DB, Ulahannan MJ, Glasser MJ, Pitchumoni C S., Sorbitol Intolerance in Adults. American Journal of Gastroenterology. 1985 Sep: 80 (9):678-681.

Κωνσταντίνα Αποστολοπούλου
Κωνσταντίνα Αποστολοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.
Ηρώ Γουνιτσιώτη
Ηρώ Γουνιτσιώτη Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Sc.