Τι είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ);
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι το εργαλείο που χρησιμποποιείται ευρύτατα για την αξιολόγηση του βάρους. Ουσιαστικά αποτελεί ένα εργαλείο εκτίμησης του ποσοστού λίπους του σώματος και υπολογίζεται με βάση την εξίσωση:
ΔΜΣ = Βάρος(σε κιλά)/ [Ύψος (σε cm)]2
Πώς κατηγοριοποιείται σύμφωνα με το αποτέλεσμα;
- Ελλιποβαρές: ΔΜΣ <18,5
- Φυσιολογικό: 18,5< ΔΜΣ <24,9
- Υπέρβαρο: 25< ΔΜΣ <29,9
- Παχύσαρκο: ΔΜΣ >30
Απλό, εύκολο, εύχρηστο και πλήρως κατανοητό από όλους. Το τέλειο εργαλείο για την αξιολόγηση βάρους πληθυσμών καθώς μπορεί να εντοπίσει και τον υποσιτισμό.
Εφαρμογή: Υπολόγισε εαν το βάρος σου είναι μέσα στα φυσιολογικά όρια; [APP]
Τι γίνεται με τη σύσταση σώματος;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ΔΜΣ είναι ένας αξιόλογος τρόπος κατηγοριοποίησης του βάρους ακόμα και όταν αναφερόμαστε σε μεμονωμένα άτομα. Όμως δεν παύει να είναι απλά ένας αριθμός και δεν είναι κατάλληλος για όλους.
Ο ΔΜΣ λαμβάνει το βάρος ως απλά ένα αριθμό, ενώ αυτό που έχει τελικά σημασία είναι η σύσταση σώματος.
Έτσι, ένας πολύ μυώδης άνδρας μπορεί να θεωρηθεί υπέρβαρος. Αθλητές και άτομα που ασχολούνται συστηματικά με τον αθλητισμό και ιδιαίτερα με αθλήματα που σκοπό έχουν την ανάπτυξη της μυικής μάζας, μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε λάθος κατηγορία, ενώ στην πραγματικότητα έχουν πολύ χαμηλό σωματικό λίπος.
Από την άλλη, ο ΔΜΣ μπορεί να υποεκτιμήσει το λίπος του σώματος. Άτομα που δεν έχουν γυμναστεί ποτέ, στην πραγματικότητα ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών, ηλικιωμένοι και άτομα με χρόνιες νόσους συχνά δεν μπορούν να κατηγοριοποιηθούμε με βάση το ΔΜΣ.
Παίζει ρόλο πού συσσωρεύεται το λίπος;
Το σημείο του σώματος στο οποίο συγκεντρώνεται το λίπος παίζει καθοριστικό ρόλο στο πόσο επικίνδυνο είναι για την υγεία.
Αναλυτικά, όταν η συσσώρευση του λίπους γίνεται στην περιοχή γύρω από την κοιλιά, η επίδρασή του στην υγεία είναι πολύ πιο επιβλαβής σε σχέση με τη συσσώρευσή του στους γοφούς. Στην πρώτη περίπτωση, αυξάνει σημαντικά ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά, Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ κ.ά. καθώς βρίσκεται ανάμεσα στα όργανα και δυσχεραίνει τις μεταβολικές διαδικασίες.
Τι ισχύει για τις διάφορες ηλικίες;
Σύμφωνα με τον ΔΜΣ, οι ίδιες τιμές αφορούν όλο το φάσμα των ηλικιών, όμως η σύσταση του σώματος είναι φυσιολογικό να αλλάζει με την ηλικία με τους γηρεότερους να έχουν περισσότερο λίπος και μικρότερη άλιπη μάζα σώματος.
Ενώ τα κατώφλια του “φυσιολογικού” για το ποσοστό λίπους αλλάζουν με την ηλικία, τα κατώφλια για τον ΔΜΣ παραμένουν ίδια.
Υπάρχουν διαφορές ανάλογα τη φυλή;
Τα παραπάνω όρια του ΔΜΣ δεν αναφέρονται σε όλες τις φυλές, λόγω των μεγάλων διαφορών στη σύσταση σώματος για τα ίδια κιλά που παρατηρείται μεταξύ των φυλών. Οι Ασιάτες π.χ. έχουν χαμηλότερα όρια.
Τι άλλο πρέπει να εξετάσουμε για να έχουμε πλήρη εικόνα;
Περιφέρεια μέσης
Έρευνες δείχνουν ότι η μέτρηση της περιφέρειας μέσης μπορεί να προβλέψει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Γυναίκες με περιφέρεια μέσης >80 cm και άνδρες με περιφέρεια μέσης >94 cm πρέπει να κάνουν αλλαγές στη ζωή τους με σκοπό να χάσουν βάρος, ενώ γυναίκες και άνδρες με περιφέρεια μέσης >88 cm και >102 cm αντίστοιχα πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικούς με σκοπό την απώλεια βάρους.
Περιφέρεια μέσης/ περιφέρεια γοφών
Άλλος ένα δείκτης που εκτιμά τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά βασιζόμενος στο γεγονός ότι το λίπος που συσωρεύεται γύρω από τη μέση είναι πιο “επικίνδυνο”.
Μέτρηση ποσοστού λίπους σώματος
Πλέον η μέτρηση του ποσοστού λίπους σώματος είναι μία διαδικασία που μπορεί να γίνει με σχετική ακρίβεια, χωρίς να χρειάζεται πολύ ακριβός εξοπλισμός.
Δερματοπτυχές
Η μέτρηση των δερματοπτυχών με τη χρήση δερματοπτυχόμετρου είναι μία σχετικά φθηνή και ακριβής διαδικασία για την εκτίμηση του λίπους, προϋποθέτει όμως εμπειρία και σωστή τεχνική από τον επιστήμονα υγείας που λαμβάνει το δείγμα.
Συνοψίζοντας..
Μπορεί ο ΔΜΣ να μην είναι ο τέλειος δείκτης εκτίμησης της κατηγορίας του βάρους, αλλά έρευνες δείχνουν ότι σχετίζεται πολύ καλά με τον κίνδυνο για καρδιαγγεικά νοσήματα και θνησιμότητα, ενώ οι υπόλοιπες μετρήσεις (δερματοπτυχές, περιφέρειες κ.ά.) μπορούν να προσθέσουν επιπλέον πληροφορίες.
