Ο υποπαραθυρεοειδισμός είναι μία ενδοκρινής νόσος που δεν συναντάται συχνά. Το σώμα σε αυτή την κατάσταση δεν μπορεί να παράγει παραθορμόνη, μία ορμόνη που ρυθμίζει και διατηρεί την ισορροπία του ασβεστίου και του φωσφόρου. Αποτέλεσμα αυτής της νόσου είναι μειωμένα επίπεδα ασβεστίου και υψηλά επίπεδα φωσφόρου στο αίμα. Το ασβέστιο αποθηκεύεται σε οστά και δόντια κι ευθύνεται για την σκληρότητά τους. Ακόμη επηρεάζει την μυϊκή, εγκεφαλική, καρδιακή λειτουργία όπως και το νευρικό σύστημα. Ο φώσφορος από την άλλη υπάρχει σχεδόν σε όλα τα κύτταρα αλλά βρίσκεται κυρίως στα οστά. Σχετίζεται με την μυϊκή λειτουργία, καρδιακή, νεφρολογική και νευρική λειτουργία.
Ο υποπαραθυρεοειδισμός συνήθως εμφανίζεται μετά από τραυματισμό των παραθυρεοειδών αδένων σε χειρουργικές επεμβάσεις στον τράχηλο ή τον λαιμό. Επίσης μπορεί να:
- Εμφανιστεί ως αυτοάνοσο νόσημα (κακοήθης αναιμία, νόσος Addison),
- Είναι κληρονομικός (σύνδρομο DiGeorge),
- Εμφανιστεί μετά από ακτινοβόληση σε πρόσωπο ή λαιμό για θεραπεία καρκίνου φάρυγγα ή τραχήλου,
- Εμφανιστεί μετά από θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο,
- Οφείλεται σε χαμηλά επίπεδα μαγνησίου στο αίμα (π.χ. αλκοόλ).
Τα περισσότερα συμπτώματα της νόσου σχετίζονται με τα χαμηλά επίπεδα ασβεστίου.
Τα πιο συνηθισμένα είναι
- Μυρμήγκιασμα στις άκρες των δακτύλων, των ποδιών και των χειλιών
- Μυϊκοί πόνοι,
- Κράμπες,
- Συσπάσεις των μυών γύρω από το στόμα, τα χέρια, και τον λαιμό
- Κόπωση,
- Αδυναμία,
- Επώδυνες εμμηνορροϊκές περίοδοι
- Τριχόπτωση,
- Ξηρό και σκληρό δέρμα,
- Εύθραυστα νύχια,
- Κατάθλιψη, άγχος.
Η νόσος δεν θεραπεύεται.
Η αγωγή που προτείνεται περιλαμβάνει συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D, με σκοπό την επαναφορά των επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα καθώς και την ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Τι μπορείτε να κάνετε Διατροφικά;
Η θεραπεία του χρόνιου υποπαραθυρεοειδισμού συστήνει δίαιτα πλούσια σε ασβέστιο και χαμηλή σε αλάτι. Το νάτριο (κύριο συστατικό του αλατιού) αυξάνει τα επίπεδα ασβεστίου στον ορό και βοηθά στην νεφρική κατακράτηση ασβεστίου.
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου ανέρχεται σε 1200-2000 mg ανά ημέρα. Το ασβέστιο υπάρχει άφθονο σε πολλές τροφές. Ιδανικά προτιμούμε το ασβέστιο να καλύπτεται με μεγάλο ποσοστό από τις τροφές επειδή απορροφάται καλύτερα από το έντερο και αποτελεί μια υγιεινή επιλογή για τα νεφρά.
- Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι η πιο σημαντική πηγή ασβεστίου. Η περιεκτικότητα σε ασβέστιο, πρωτεΐνη, μαγνήσιο, κάλιο ψευδάργυρο και φώσφορο ανά θερμίδα είναι περισσότερο από κάθε άλλη τροφή. Επίσης τα γαλακτοκομικά είναι καλή πηγή αρωματικών αμινοξέων τα οποία διεγείρουν την ηπατική παραγωγή της ορμόνης IGF-1 που υποστηρίζει την απορρόφηση του ασβεστίου.
- Τα πρεβιοτικά αυξάνουν την απορρόφηση του ασβεστίου και αποτελούν ένα ωφέλιμο συμπλήρωμα για τους ασθενείς που πάσχουν από την νόσο.
- Είναι γνωστό ότι το ασβέστιο απορροφάται καλύτερα όταν συνυπάρχει με πρωτεΐνη. Οι συνιστώμενη ποσότητα πρωτεΐνης είναι 0,8-1 γρ. ανά κιλό σωματικού βάρους. Στους ηλικιωμένους η ποσότητα είναι αυξημένη και φτάνει στα 1,1-1,2 γρ ανά κιλό σωματικού βάρους.
- Το μαγνήσιο υπάρχει σχεδόν σε όλα τα θρεπτικά συστατικά κυτταρικής προέλευσης. Καλές πηγές μαγνησίου είναι τα αμύγδαλα, η σόγια, το φύτρο σιταριού, το πίτουρο σιταριού, το κεχρί, τα σκούρα πράσινα λαχανικά, τα φρούτα και τα θαλασσινά. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση μαγνησίου είναι 420 mg για τους άνδρες και 320 mg για τις γυναίκες.
- Ιδιαίτερη προσοχή σε ασθενείς με υπασβεστιαιμία και χρόνια νεφρική νόσο. Η διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου σε αυτούς τους ασθενείς θα πρέπει να μειωθεί στα 400-800 mg ημερήσια ώστε να προληφθει ή υπερφωσφαταιμία.
Πηγές ασβεστίου εκτός γαλακτοκομικών
- Ψάρια με μαλακά οστά (π.χ. σαρδέλες)
- Λαχανίδα
- Μπρόκολο
- Αποξηραμένα σύκα
- Αμύγδαλα
- Εμπλουτισμένα με ασβέστιο φυτικά ροφήματα και γιαούρτι. Δημητριακά, τόφου, ψωμί κ.α.
Τι γίνεται όμως με την απορρόφηση του ασβεστίου;
Μελέτες έχουν δείξει ότι το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να απορροφήσει μεγάλες ποσότητες ασβεστίου γι’ αυτό και θα πρέπει η πρόσληψή του να κατανέμεται μέσα στην ημέρα σε μικρές ποσότητες.
Η βιοδιαθεσιμότητα του ασβεστίου είναι σημαντικός παράγοντας που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για την απορρόφησή του. Μπορεί ένα τρόφιμο να έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε ασβέστιο αλλά η βιοδιαθεσιμοτητά του να είναι χαμηλή. Τα γαλακτοκομικά είναι από τις τροφές με υψηλή βιοδιαθεσιμότητα η οποία φτάνει το 32% αντίθετα με το σπανάκι που το ποσοστό είναι μόλις 5%.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι για ανθρώπους που δεν καταναλώνουν γαλακτοκομικά ή έχουν μειωμένη εντερική απορρόφηση η κατανάλωση τροφών με υψηλή βιοδιαθεσιμότητα επιβάλλεται.
|
Τρόφιμο |
Μερίδα Τροφίμου (γρ) |
Περιεκτικότητα σε ασβέστιο (mg/μερίδα) |
Απορρόφηση (%) |
Εκτιμώμενη απορρόφηση ασβεστίου (mg) |
Ισοδύναμες μερίδες με 1 φλιτζάνι γάλα |
|
Γάλα |
240 |
300 |
32.1 |
96.3 |
1.0 |
|
Αμύγδαλα |
28 |
80 |
21.2 |
17.0 |
5.7 |
|
Φασόλια, κόκκινα |
172 |
40.5 |
24.4 |
9.9 |
9.7 |
|
Φασόλια, Λευκά |
110 |
113 |
21.8 |
24.7 |
3.9 |
|
Μποκ Τσόι |
85 |
79 |
53.8 |
42.5 |
2.3 |
|
Μπρόκολο |
71 |
35 |
61.3 |
21.5 |
4.5 |
|
Λαχανάκια Βρυξελλών |
78 |
19 |
63.8 |
12.1 |
8.0 |
|
Λάχανο, Κινέζικο |
85 |
79 |
53.8 |
42.5 |
2.3 |
|
Λάχανο, Πράσινο |
75 |
25 |
64.9 |
16.2 |
5.9 |
|
Κουνουπίδι |
62 |
17 |
68.6 |
11.7 |
8.2 |
|
Τσένταρ |
42 |
303 |
32.1 |
97.2 |
1.0 |
|
Λάχανο |
85 |
61 |
49.3 |
30.1 |
3.2 |
|
Χυμός πορτοκαλιού (προσθήκη ασβεστίου) |
240 |
300 |
36.3 |
109 |
0.8 |
|
Ραβέντι |
120 |
174 |
8.54 |
10.1 |
9.5 |
|
Σουσάμι |
28 |
37 |
20.8 |
7.7 |
12.2 |
|
Γάλα σόγιας |
240 |
300 |
21.1 |
66.3 |
1.0 |
|
Σπανάκι |
85 |
115 |
5.1 |
5.9 |
16.3 |
|
Γλυκοπατάτες |
164 |
44 |
22.2 |
9.8 |
9.8 |
|
Τόφου εμπλουτισμένο σε ασβεστιο ασβεστίου) |
126 |
258 |
31.0 |
80.0 |
1.2 |
|
Ψωμί ολικής άλεσης |
28 |
20 |
82.0 |
16.6 |
5.8 |
|
Δημητριακά με πίτουρο σιταριού |
28 |
20 |
38.0 |
7.5 |
12.8 |
|
Γιαούρτι |
240 |
300 |
32.1 |
96.3 |
1.0 |
Τι άλλο επηρεάζει την απορρόφηση του ασβεστίου;
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που οδηγούν σε μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου
Ποιοι είναι αυτοί;
- Η ηλικία, όσο μεγαλώνουμε τόσο περιορίζεται η ποσότητα απορρόφησης.
- Το μειωμένο οξύ του στομάχου.
- Η εμμηνόπαυση, λόγω μείωσης των οιστρογόνων.
- Η ανεπάρκεια βιταμίνης D.
- Ορισμένες ασθένειες, όπως φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, της κοιλιοκάκης, της νεφρικής ανεπάρκειας και της δυσανεξίας στη λακτόζη.
- Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου σε ένα γεύμα.
- Η λήψη δισκίων ασβεστίου χωρίς γεύμα.
- Οι χορτοφαγικές δίαιτες.
- Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, αλκοόλ και καφεΐνη.
- Τα οξαλικά και φυτικά άλατα είναι ενώσεις που περιέχονται σε φυτά και μειώνουν την βιοδιαθεσιμότητα του ασβεστίου.
Οξαλικά Άλατα
Βρίσκονται σε προϊόντα σόγιας, αμύγδαλα , πατάτες, γλυκοπατάτες, φασόλια και στο τσάι.Για να εξασφαλίσουμε περισσότερο ασβέστιο επιλέγουμε να βράσουμε αυτές τις τροφές αντί του ψησίματος ή μαγειρέματος στον ατμό. Τα φυτικά άλατα συναντώνται σε δημητριακά ολικής άλεσης, πίτουρο βρώμης, προιόντα σόγιας, φασόλια, φακές και φιστίκια. Το μούλιασμα, το μαγείρεμα και η ζύμωση αυτών τροφίμων περιορίζουν το φυτικό οξύ και διευκολύνεται η απορρόφηση του ασβεστίου.
Τα οξαλικά και τα φυτικά άλατα βρίσκονται σε πληθώρα τροφίμων πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά που καταναλώνονται σχεδόν καθημερινά και αποτελούν υγιεινές επιλογές για την διατροφή του ανθρώπου. Για να εξασφαλιστεί η μέγιστη απορρόφηση του ασβεστίου προγραμματίστε τα γεύματα και τα σνακ ώστε να μην καταναλώνονται οι τροφές αυτές ταυτόχρονα με τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο.
Πως θα εξασφαλίσεις καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου;
- Με διατήρηση του επιπέδου της βιταμίνης D [25(OH)D3] στα 30 ng/ml. Καλές πηγές βιταμίνης είναι ο σολομός, ο ξιφίας, τα τυριά, τα μανιτάρια και οι κρόκοι των αυγών.
- Με πρόσληψη ασβεστίου σε κάθε γεύμα ή σνακ.
- Με καλή ενυδάτωση τα επίπεδα του ασβεστίου παραμένουν υψηλά. (περίπου 8-12 ποτήρια για τον γενικό πληθυσμό) Το νερό περιέχει ασβέστιο αν πίνετε εμφιαλωμένο η ποσότητα αναγράφεται στην ετικέτα.
- Με μειωμένη κατανάλωση αλατιού, και αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ, καφεΐνης και ανθρακούχων ποτών.
- Με κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C μαζί με τροφές που περιέχουν ασβέστιο, για καλύτερη απορρόφηση.
- Σε κάθε γεύμα ή σνακ με ασβέστιο να υπάρχει ποσότητα πρωτεΐνης.
- Με λήψη πρεβιοτικών, τα οποία βελτιώνουν την απορρόφηση του ασβεστίου.
