Η υπερανδρογοναιμία στις γυναίκες αποτελεί μια ενδοκρινολογική κατάσταση στην οποία παρατηρείται υπερβολική παραγωγή ανδρικών ορμονών, όπως η τεστοστερόνη, η οποία προκαλεί μια σειρά από σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις.
Αυτή η ορμονική ανισορροπία μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα συμπτώματα. Στο συγκεκριμένο άρθρο, θα αναλύσουμε τα αίτια, τα συμπτώματα, τη διάγνωση και κάποιες διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση της υπερανδρογοναιμίας.
Τι είναι η Yπερανδρογοναιμία;
Η υπερανδρογοναιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία υπάρχει υπερβολική παραγωγή ‘’ανδρικών’’ ορμονών, γνωστές και ως ανδρογόνα. Τα ανδρογόνα έχουν σημαντικό ρόλο στην έναρξη της εφηβείας, στην ανάπτυξη του σώματος και στην αναπαραγωγική λειτουργία. Ένα από τα πιο γνωστά ανδρογόνα είναι η τεστοστερόνη.
Η παραγωγή Ανδρογόνων στα δύο φύλα
Οι ορμόνες αυτές βρίσκονται και στο γυναικείο οργανισμό αλλά συνήθως σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα. Παράγονται από τους όρχεις (στους άνδρες), τις ωοθήκες (στις γυναίκες) και τα επινεφρίδια (και στους δύο). Τα επίπεδά τους μπορεί να επηρεαστούν από τα διαφορετικά στάδια της ζωής, όπως η εφηβική ηλικία και η εμμηνόπαυση.
Τα ανδρογόνα (σε φυσιολογικά επίπεδα) βοηθούν τις γυναίκες στην οστική πυκνότητα, στην ανάπτυξη-εφηβεία, στη μυϊκή ανάπτυξη, στην ερωτική επιθυμία και λειτουργία.
Επιπλέον, υπάρχουν άλλες χημικές ουσίες του σώματος οι οποίες μετατρέπουν τη τεστοστερόνη σε οιστραδιόλη, μία μορφή οιστρογόνου.
Οιστραδιόλη
Η οιστραδιόλη συμβάλλει:
-
Στην ανάπτυξη του μαστού κατά την εφηβεία
-
Στο να φαρδύνουν τα ισχία κατά την εφηβεία
-
Στη σύλληψη και εγκυμοσύνη
-
Στην έμμηνο ρύση
-
Στην πρόληψη της οστεοπόρωσης
Ποια είναι τα Αίτια της Υπερανδρογοναιμίας στις Γυναίκες;
Υπάρχουν πολλές άλλες ορμόνες, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή και την απελευθέρωση ανδρογόνων. Αυτές είναι η ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH) και η αδρενοκορτικοτροπική ορμόνη (ACTH), όπου και οι δύο απελευθερώνονται από την υπόφυση. Εάν κάποιο από τα όργανα τα οποία παράγουν ανδρογόνα ή κάποια από τις παραπάνω ορμόνες δεν λειτουργεί φυσιολογικά, τότε πιθανόν να προκαλέσουν υπερανδρογοναιμία.
Επιπλέον, υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες, όπως:
-
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
-
Ασθένεια Cushing
-
Συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων
-
Φάρμακα
-
Όγκοι οι οποίοι εκκρίνουν ανδρογόνα
Την πιο κοινή αιτία εμφάνισης υπερανδρογοναιμίας στις γυναίκες αποτελεί το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Περίπου το 80% έως 90% των ατόμων με υπερανδρογοναιμία έχουν PCOS.
Διάβασε επίσης: Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
Ποια είναι τα Συμπτώματα και οι Επιπτώσεις στην Υγεία;
Στις γυναίκες, η υπερανδρογοναιμία συχνά προκαλεί συμπτώματα και επιπτώσεις, όπως:
-
Αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα
-
Ακμή και λιπαρό δέρμα
-
Διαταραχές περιόδου και υπογονιμότητα
-
Ανδρογενή αλωπεκία
-
Αλλαγές στη διάθεση (άγχος ή κατάθλιψη)
-
Αντίσταση ινσουλίνης και αύξηση κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Πώς διαγιγνώσκεται η Υπερανδρογοναιμία;
Κλινική εξέταση
Ο γιατρός εξετάζει την εικόνα και τα συμπτώματα του ασθενούς, όπως την ακμή και το λιπαρό δέρμα, την τριχοφυΐα, τις διαταραχές της έμμηνου ρύσεως, την αλωπεκία κ.ά.
Αίμα για εργαστηριακές εξετάσεις
Πραγματοποιείται μέσω αίματος μέτρηση των επιπέδων της τεστοστερόνης , της DHEA (δεϋδροεπιανδροστερόνης) και της DHEA-S (θειική δεϋδροεπιανδροστερόνη). Αυτοί οι δείκτες μπορεί να είναι αυξημένοι σε περίπτωση υπερανδρογοναιμίας.
Επιπλέον, πραγματοποιείται μέτρηση των LH (ωχρινοτρόπος ορμόνη) και FSH (θυλακιοτρόπος ορμόνη) για να αξιολογηθεί αν υπάρχει υπερδραστηριότητα των ωοθηκών ή άλλες ανωμαλίες.
Απεικονιστικές εξετάσεις
Μέσω του υπερηχογραφήματος των ωοθηκών μπορεί να εντοπιστούν πιθανά προβλήματα, όπως οι πολυκυστικές ωοθήκες, που συνδέονται με την υπερανδρογοναιμία (π.χ. στο PCOS). Η μαγνητική τομογραφία και η αξονική τομογραφία χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει υποψία υπερλειτουργίας των επινεφριδίων ή άλλων ενδοκρινών αδένων.
Ο Ρόλος της Διατροφής στη διαχείρισή της
Διαχείριση Γλυκόζης- Ινσουλίνης
Τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης μπορεί να σχετίζονται με την αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων. Γι' αυτόν τον λόγο, η διατροφή που βοηθά στη διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου στοαίμα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Η διατροφή αυτή περιλαμβάνει προιόντα ολικής άλεσης, τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες και αποφυγή τροφίμων με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως τα επεξεργασμένα τρόφιμα, ορισμένα φρούτα, χυμοί, αναψυκτικά κ.ά.
Αντιοξειδωτικά και Βιταμίνες
Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά (όπως φρέσκα φρούτα και λαχανικά) μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και να βελτιώσει τη λειτουργία των ωοθηκών. Ορισμένα μέταλλακαι βιταμίνες έχουν θετική επίδραση στην ισορροπία των ορμονών.
Για παράδειγμα, το μαγνήσιο βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και τη ρύθμιση της ινσουλίνης. Η βιταμίνη D συμβάλλει στη βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και έχει την ικανότητα να μειώνει τα επίπεδα των ανδρογόνων.
Αύξηση ω-3 Λιπαρών Οξέων
Τα ω-3 λιπαρά οξέα έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση των επιπέδων ανδρογόνων. Τα λιπαρά οξέα θα τα βρεις σε τροφές όπως τα λιπαρά ψάρια (π.χ σολομός, σκουμπρί, σαρδέλα), οι ξηροί καρποί (π.χ. καρύδια) και ο λιναρόσπορος.
Κατανάλωση Πρωτεΐνης
Η κατανάλωση πρωτεΐνης είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση και την ανάπτυξη της μυϊκής μάζας, τη σταθεροποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και το αίσθημα του κορεσμού. Προτίμησε να καταναλώνεις άπαχη πρωτεΐνη όπως το κοτόπουλο, το αυγό, τα όσπρια, τα ψάρια και το κρέας χωρίς λίπος.
Υποστήριξη του Εντέρου
Έχει αποδειχθεί πως η υγεία του εντερικού μικροβιώματος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των ορμονών, συμπεριλαμβανομένης και της ινσουλίνης. Η ενίσχυση του εντέρου με τροφές που περιέχουν προβιοτικά, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, το ξινολάχανο κ.ά., θα βοηθήσει στη βελτίωση της εντερικής σου χλωρίδας.
Συμβουλές για τη βελτίωση της Ποιότητας Ζωής
Ιατρική Αντιμετώπιση
Είναι πολύ σημαντικό να συμβουλευτείς έναν ενδοκρινολόγο και ένα γυναικολόγο οι οποίοι θα προσδιορίσουν την αιτία εμφάνισης υπερανδρογοναιμίας και θα σου δώσουν την κατάλληλη θεραπεία. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει φάρμακα τα οποία ρυθμίζουν τις ορμόνες, όπως π.χ. τα αντισυλληπτικά ή τα φάρμακα για τη μείωση των ανδρογόνων.
Επιπλέον, αν αντιμετωπίζεις προβλήματα με ακμή ή τριχοφυΐα καλό θα ήταν να συμβουλευτείς ένα δερματολόγο.
Φυσική Δραστηριότητα
Μερικά από τα πολλά οφέλη της φυσικής δραστηριότητας είναι το γεγονός ότι βοηθάει στην ισορροπία των ορμονών, στη βελτίωση της ψυχικής υγείας και στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη. Ένας ιδανικός συνδυασμός είναι η αερόβια άσκηση, όπως το ποδήλατο και το τρέξιμο, με την άσκηση με βάρη για ενδυνάμωση.
Ωστόσο, η πολύ έντονη ή η υπερβολική γυμναστική μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα στην ισορροπία των ορμονών. Προτιμότερο θα ήταν να διατηρήσεις μία μέτρια αλλά συχνή ρουτίνα γυμναστικής.
Ψυχική Υγεία
Επειδή η υπερανδρογοναιμία επηρεάζει το σώμα, συχνά, επηρεάζει και τη ψυχική υγεία. Το άγχος πιθανόν να επιδεινώσει τα συμπτώματά σου. Καλό θα ήταν να φροντίσεις να μειώσεις το άγχος σου μέσω διάφορων στρατηγικών που υπάρχουν όπως π.χ. βαθιά αναπνοή, διαλογισμός, μέσω ψυχολογικής υποστήριξης κ.ά.
Διάβασε επίσης: Γιατί πρέπει να ξεκινήσω αμέσως ψυχοθεραπεία
Με λίγα λόγια...
Η υπερανδρογοναιμία είναι μία ενδοκρινολογική κατάσταση η οποία μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες αλλαγές στο σώμα και στη ψυχολογία μιας γυναίκας. Με τη σωστή καθοδήγηση του γιατρού σου και με κάποιες αλλαγές στη καθημερινότητα σου μπορείς να βελτιώσεις τις επιπτώσεις της.
