Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) υπολογίζεται ότι θα επηρεάσει πάνω απο 21 εκατομύρια άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες και αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξάνεται περίπου κατά 5% του πληθυσμού τον χρόνο (National Diabetes Information Clearing House, 2005). Αυτή η τάση παρατηρείται επίσης σε άλλες ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, κυρίως λόγω της αύξησης του ποσοστού της παχυσαρκίας. Οι επιπλοκές του ΣΔ περιλαμβάνουν την αμφιβληστροειδοπάθεια, τη νεφροπάθεια και τη νευροπάθεια. Ασθενείς με όλων των μορφών διαβήτη, τόσο ινσουλινοεξαρτώμενο όσο και μη ινσουλινοεξαρτώμενο είναι επιρρεπείς σε αυτές τις επιπλοκές.
Η διαβητική νευροπάθεια ορίζεται ως η παρουσία συμπτωμάτων και σημείων δυσλειτουργίας των περιφερικών νεύρων σε άτομα με ΣΔ, αφού αποκλειστούν βέβαια άλλες αιτίες. Ο συσχετισμός των νευροπαθητικών συμπτωμάτων με τον ΣΔ δεν αρκεί για τη διάγνωση της διαβητικής νευροπάθειας, γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να αποκλείσουμε άλλες πιθανές αιτίες νευροπάθειας που μπορεί να απαιτούν άλλη θεραπεία και να έχουν άλλη πρόγνωση. Επίσης, η διαβητική νευροπάθεια είναι τόσο συχνή που μπορεί να συνυπάρχει με άλλες παθήσεις που παρουσιάζονται με παρόμοια συμπτώματα όπως η CIDP (χρόνια φλεγμονώδης απομυελινωτική πολυνευροπάθεια), η ανεπάρκεια βιταμίνης B12, η αλκοολική νευροπάθεια καθώς και οι ενδοκρινικές νευροπάθειες. Πολλαπλοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν πολυνευροπάθεια μπορεί να υπάρχουν σε ποσοστό 10-55% των διαβητικών.
Ο ΣΔ αποτελεί την πρώτη αιτία πολυνευροπάθειας στις ανεπτυγμένες χώρες. Υπάρχουν διαφορές στον υπολογισμό της συχνότητας της διαβητικής νευροπάθειας , αλλα υπολογίζοντας τη συχνότητα του διαβήτη υπολογίζεται ότι 7.7 εκατομύρια άνθρωποι έχουν κάποιο είδος διαβητικής νευροπάθειας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η διάγνωση της διαβητικής νευροπάθειας πρέπει να στηρίζεται στα συμπτώματα, τα σημεία καθώς και την επιβεβαίωση με ηλέκτρονευρομυογραφημα. Υπάρχουν πολλών ειδών παθήσεις του περιφερικού νευρικού συστήματος που σχετίζονται με τον ΣΔ (βλέπε πινακα 1).
Πίνακας 1. Ταξινόμηση διαβητικής νευροπάθειας
Η περιφερική συμμετρική πολυνευροπάθεια αποτελεί την πιο συχνή μορφή νευροπάθειας του διαβήτη ( το συγκεκριμενο άρθρο ασχολείται με αυτές). Στην περιφερική συμμετρική πολυνευροπάθεια απο τον διαβήτη επικρατούν κυρίως τα αισθητικά συμπτώματα και τα συμπτώματα απο το αυτόνομο νευρικό σύστημα συσχετίζονται γραμμικά με τη σοβαρότητα της νευροπάθειας. Οι περισσότεροι ασθενείς θα αναπτύξουν μόνο ήπια κινητικά συμπτώματα στους περιφερικούς μύς των κάτω άκρων. Οι αισθητικές διαταραχές έχουν κατανομή ‘γάντια- κάλτσας’ και ακολουθούν το εξαρτώμενο απο το μήκος μοντέλο ( τα πιο μακρινά νευρα επηρεάζονται πρώτα). Τα πρώτα συμπτώματα παρουσιάζονται στα δάκτυλα των ποδιών και ακολούθως σταδιακά εξαπλώνονται προς τα πάνω. Όταν τα συμπτώματα στα πόδια φτάσουν λίγο κάτω απο τα γόνατα, τότε συμπτώματα παρουσιάζονται και στα χέρια. Σε πολύ προχωρημένες καταστάσεις μπορεί να εχουμε συμπτώματα και στον κορμό. Περιγραφή των συμμετρικών νευροπάθειων του ΣΔ με συμπτώματα και σημεια παρουσιάζονται στον Πινακα 2.
Πίνακας 2. Συμπτώματα και σημεία συμμετρικών νευροπαθειών του ΣΔ
Παθογένεια
Παρόλο που η αιτία της περιφερικής νευροπάθειας παραμένει άγνωστη, οι αποδεκτές υποθέσεις εστιάζουν σε μεταβολικούς και ισχαιμικούς παράγοντες που σε συνδυασμό προκαλούν νευρική βλάβη. Η υπεργλυκαιμία φαίνεται να εμλέκεται σε πολλούς διαφορετικούς παθογενετικούς μηχανισμούς στην διαβητική νευροπάθεια ( Simmons and Feldman,2002), ωστόσο, σημαντικό ρόλο παιζει και η ανεπάρκεια ινσουλίνης, και η σημασία της ως νευροτροφικός παράγοντας στην παθογένεση της νευροπάθειας. Η υπεργλυκαιμία αποτελεί γενεσιουργό παράγοντα για ρεολογικές αλλαγές που αυξάνουν την ενδαγγειακή πίεση των αγγείων του ενδονευρίου και μειώνουν την ροή του αίματος στα νεύρα.
Θεραπεία
Τον θεμέλιο λίθο της θεραπείας της περιφερικής νευροπάθειας του διαβήτη αποτελεί η καλή ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος. Αρκετά δεδομένα υποστηρίζουν την άποψη ότι η καλή ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος συσχετίζεται με λιγότερο συχνές και λιγότερο σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη στο περιφερικό νευρικό σύστημα. Μετά την καλή ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος υπάρχουν και οι συμπτωματικές θεραπείες για τον πόνο, τις εκδηλώσεις του αυτόνομου νευρικού συστήματος καθώς και για την αισθητική απώλεια που μπορεί να υπάρχει. Πρέπει να έχουμε υπόψη ότι το 20% των ανθρώπων με χρόνιο νευροπαθητικό άλγος από τον ΣΔ διάρκειας πάνω από 6 μήνες θα έχει πλήρη ύφεση των συμπτωμάτων. Οι συμπτωματικές θεραπείες της διαβητικής νευροπάθειας φαίνονται στον πινακα 3.
Πίνακας 3. Συμπτωματικές θεραπείες διαβητικής νευροπάθειας
Πηγή: www.cypriahealth.com
