Δίαιτα

Τροφές που βάφουν τα Δόντια

30 Μαρτίου 2023
27861 Προβολές
5 λεπτά να διαβαστεί
dontia eutixismena kai stenaxorimena

Photo source: www.canva.com

Τι προκαλεί τους λεκέδες των δοντιών;

Ένα υγιές λευκό χαμόγελο είναι κάτι που επιθυμούμε σχεδόν όλοι μας. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους σχηματίζονται λεκέδες στα δόντια μας. Κάποιους από αυτούς δεν μπορούμε να τους ελέγξουμε, όπως η αύξηση της ηλικίας ενώ κάποιους άλλους μπορούμε καθώς είναι παράγοντες του τρόπου ζωής μας.

Η εξωτερική επιφάνεια των δοντιών, που είναι γνωστή ως σμάλτο, αποτελεί ένα πορώδες υλικό. Δυστυχώς, αυτό σημαίνει ότι μπορεί να απορροφήσει ουσίες και είναι αρκετά εύκολο να «λερωθεί». Ο αποχρωματισμός του σμάλτου μπορεί να προκληθεί από σκουρόχρωμα τρόφιμα και ποτά, επειδή τα συγκεκριμένα είδη είναι συχνά υψηλά σε χρωμογόνα. Τα χρωμογόνα είναι  ουσιαστικά ενώσεις που προσκολλώνται στο σμάλτο και μπορούν να προκαλέσουν κηλίδες. Ωστόσο, τα χρωμογόνα δεν είναι ο μόνος ένοχος. Ακόμη και τα διαυγή ή ανοιχτόχρωμα τρόφιμα μπορούν να λερώσουν τα δόντια. Για παράδειγμα, όσο πιο όξινο είναι ένα τρόφιμο, τόσο μεγαλύτερη είναι η απειλή για τη λευκή λάμψη των δοντιών. Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην δημιουργία λεκέδων στα δόντια είναι οι τανίνες. Οι τανίνες βρίσκονται σε κρασιά, τσάι, φυτά, σπόρους και σε άλλες ουσίες και μπορούν να δημιουργήσουν λεκέδες που διαρκούν ή είναι πιο ορατοί στα δόντια. 

Κοινές τροφές που "λερώνουν" τα δόντια

Τρόφιμα που έχουν συνδεθεί με τον αποχρωματισμό των δοντιών είναι τα εξής:

Σάλτσες

Σάλτσες με έντονο χρώμα όπως η σάλτσα ντομάτας, κάρυ και σόγιας.  Η συχνή χρήση μπαχαρικών επίσης στο μαγείρεμα όπως ο κουρκουμάς και το σαφράν που περιέχουν μεγάλη ποσότητα χρωστικών ουσιών μπορούν  να δημιουργήσουν κιτρινωπούς λεκέδες στα δόντια. Επιπρόσθετα, το βαλσάμικο ξίδι είναι ένα από τα τρόφιμα που μπορούν να «λερώσουν» τα δόντια.

Φρούτα και λαχανικά με έντονο χρώμα

Τα βατόμουρα, τα μύρτιλα, τα κεράσια, τα ρόδια, τα παντζάρια και άλλα φρούτα και λαχανικά με έντονο χρώμα μπορούν να ευθύνονται για λεκέδες των δοντιών. Το ίδιο και οι χυμοί που φτιάχνονται από αυτά τα τρόφιμα. Ακόμα, όξινα τρόφιμα όπως τα εσπεριδοειδή (λεμόνι, πορτοκάλι κ.α) μπορούν να αποδυναμώσουν την εξωτερική επιφάνεια των δοντιών και να δημιουργηθούν λεκέδες.

Καραμέλες και γλυκά

Η ζάχαρη σε νόστιμες γλυκές λιχουδιές, όπως σκληρές καραμέλες και μπισκότα, κολλάει στα δόντια και γίνεται το κύριο πιάτο για τα βακτήρια του στόματος. Καθώς τα βακτήρια τρέφονται με τη ζάχαρη, απελευθερώνουν οξέα, προκαλώντας τερηδόνα και κάνοντας τα δόντια να φαίνονται πιο σκούρα.

Χρώματα ζαχαροπλαστικής

Εάν και τα χρώματα ζαχαροπλαστικής βοηθούν στη δημιουργία ευφάνταστων πιάτων και γλυκών που χορταίνει και το μάτι,  χρωματίζουν τη γλώσσα και τα δόντια και μπορεί να δημιουργήσουν λεκέδες. Φυσικά, η συχνότητα κατανάλωσής του παίζει σημαντικό ρόλο.

Ροφήματα που μπορούν να προκαλέσουν λεκέδες στα δόντια είναι τα παρακάτω:

Καφές

Ο καφές περιέχει όξινες πολυφαινόλες ή τανίνες, που μπορούν να προκαλέσουν αποχρωματισμό και λεκέδες. Επίσης, καθώς είναι όξινο ρόφημα, αλλάζει την ισορροπία του pH του στόματος, οδηγώντας σε βλάβη των δοντιών πιο γρήγορα όταν καταναλώνονται όξινα τρόφιμα αμέσως μετά το ρόφημα.

Τσάι

Όπως ο καφές, το τσάι περιέχει τανίνες και επομένως μπορεί να μην συμβάλλει στο να διατηρηθούν  λευκά τα δόντια.  Ειδικότερα, ανάλογα με την ποικιλία του τσαγιού (πράσινο/μαύρο) μπορεί να προκληθούν διαφορετικοί λεκέδες στα δόντια. Επιλέγοντας υψηλής  ποιότητας τσάι μπορούν να περιορισθούν οι λεκέδες.

Σόδα και άλλα ανθρακούχα αναψυκτικά

Τα σακχαρούχα αναψυκτικά  λειτουργούν παρόμοια με τα γλυκά σνακ— παρέχουν στα βακτήρια στο στόμα τροφή και βοηθούν στην απελευθέρωση επιβλαβών οξέων. Ιδιαίτερα επικίνδυνα είναι τα σκουρόχρωμα αναψυκτικά, καθώς είναι όξινα και μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρούς λεκέδες. Η σόδα δεν είναι λιγότερο επιβαρυντική. Επιπλέον, οι χημικές ουσίες που προσθέτουν γεύση μπορούν επίσης να προκαλέσουν βλάβες στο σμάλτο.

Ενεργειακά ποτά

Τα αθλητικά ή τα ενεργειακά ποτά μπορούν να διαβρώσουν το σμάλτο, θέτοντας το υπόβαθρο για λεκέδες. Η κατανάλωση νερού  κατά τη διάρκεια της προπόνησης είναι μια καλύτερη επιλογή.

Κρασί

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το κόκκινο κρασί, ένα όξινο ποτό γνωστό για το σκούρο, πλούσιο χρώμα του, μπορεί να αποχρωματίσει τα δόντια. Αλλά το λευκό κρασί, που είναι ακόμα περισσότερο όξινο, μπορεί να είναι και πιο επιβαρυντικό για το λευκό χρώμα των δοντιών.

Κακάο

Το έντονο καφέ χρώμα που έχει το κακάο μπορεί να κολλάει στα δόντια και να προκαλεί αντίστοιχα λεκέδες.

Διαβάστε επίσης: Σωστή Διατροφή = Γερά Δόντια

white teeth

Τι άλλο μπορεί να λερώσει" τα δόντια μας;

Εκτός από την διατροφή, ένας ακόμη παράγοντας του τρόπου ζωής που μπορεί να προκαλέσει  λεκέδες στα δόντια είναι το κάπνισμα.  Η κύρια αιτία της οδοντικής χρώσης για τους καπνιστές είναι οι χημικές ουσιές του καπνού, ειδικότερα, η νικοτίνη και η πίσσα. Η νικοτίνη και η πίσσα εισχωρούν στο σμάλτο του δοντιού μέσω των μικροσκοπικών πόρων, αφήνοντας τα δόντια αποχρωματισμένα. Συνεπώς, το κάπνισμα μπορεί να κιτρινίσει τα δόντια σε σύντομο χρονικό διάστημα και τα άτομα που καπνίζουν για πολλά χρόνια συχνά παραπονιούνται ότι τα δόντια τους έχουν αποκτήσει ένα καφέ χρώμα.

Φυσικά, οι λεκέδες στα δόντια μπορεί να οφείλονται σε παράγοντες που σχετίζονται με την υγεία των δοντιών. Πιο συγκεκριμένα, η κακή οδοντική υγιεινή μπορεί να οδηγήσει σε «λέρωμα» των δοντιών. Χωρίς το καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών και τη χρήση νήματος, μπορεί να δημιουργηθεί πλάκα στα δόντια και να ξεκινήσει ο σχηματισμός λεκέδων. Η παράλειψη επαγγελματικών οδοντιατρικών καθαρισμών μπορεί επίσης να επιτρέψει την έναρξη λεκέδων. Επίσης, η παρατεταμένη χρήση στοματικές εκπλύσεων που περιέχουν χλωρεξιδίνη και χλωριούχο κετυλοπυριδίνιο μπορούν επίσης να λεκιάσουν τα δόντια σε άτομα που παράλληλα καταναλώνουν καφέ, τσάι ή κόκκινο κρασί. Επιπλέον, η γήρανση, ορισμένες ασθένειες, γενετικοί παράγοντες και φάρμακα (πχ αντιβιοτικά) μπορεί να σχετίζονται με τον αποχρωματισμό των δοντιών.

Τι μπορείτε να κάνετε για να το αποφύγετε;

Για την αποφυγή του σχηματισμού λεκέδων στα δόντια μπορείτε να λάβετε τα παρακάτω μέτρα:

  • Βουρτσίστε τα δόντια σας δύο φορές την ημέρα. Ένας πολύ καλός τρόπος για να διατηρήσετε το στόμα σας υγιές και τα δόντια σας λευκά είναι να βουρτσίζετε τα δόντια σας δύο φορές την ημέρα (θυμηθείτε να βουρτσίζετε και τη γλώσσα σας). Ακόμη, αντικαταστήστε την οδοντόβουρτσά σας καθώς η διάρκεια ζωής της θα είναι μερικοί μήνες. Όταν παρατηρήσετε ότι οι τρίχες φθείρονται ή γίνονται φθαρμένες και μαλακές, ήρθε η ώρα να αντικαταστήσετε τη βούρτσα σας.
  • Καταναλώστε ωμά λαχανικά και φρούτα. Ενώ γνωρίζετε ότι τα ωμά λαχανικά και τα φρούτα είναι υγιή για το σώμα σας, είναι επίσης καλά για τα δόντια σας. Όταν μασάτε ωμά λαχανικά και φρούτα, παράγεται περισσότερο σάλιο στο στόμα, απομακρύνοντας τα βακτήρια και λευκαίνοντας τα δόντια φυσικά.
  • Ξεπλύνετε το στόμα σας με νερό μετά το φαγητό. Αμέσως μετά το φαγητό, ξεπλένοντας με νερό τυχόν φαγητά που έχουν κολλήσει στα δόντια σας μπορεί να αποτραπεί ο σχηματισμός λεκέδων.
  • Αποφύγετε το κάπνισμα για να κρατήσετε μακριά τους λεκέδες που προκαλούνται από αυτό
  • Τηρήστε τις τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο σας για τον καθαρισμό των δοντιών σας. Ο οδοντίατρος θα ελέγξει για προβλήματα στοματικής υγείας, όπως ασθένεια των ούλων, τερηδόνα κ.α και θα τα αντιμετωπίσει έγκαιρα για να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχουν μελλοντικά μακροπρόθεσμα προβλήματα. Παράλληλα μπορείτε να συζητήσετε για κάποια επαγγελματική θεραπεία λεύκανσης.

Τροφές που συμβάλλουν στη λεύκανση των δοντιών

Από την άλλη πλευρά, ορισμένα τρόφιμα φαίνεται να συμβάλλουν φυσικά στη λεύκανση των δοντιών και να παρέχουν προστασία στα δόντια και στα ούλα από τα βακτήρια. Σε αυτά ανήκουν τα εξής:

Γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτι, γάλα και τυρί)

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πλούσια σε ασβέστιο, πρωτεΐνες και φώσφορο, τα οποία βοηθούν στη ρύθμιση των οξέων του στόματος. Ο φώσφορος και το ασβέστιο βοηθούν επίσης στην επισκευή και την αναμετάλλωση των δοντιών. Τα γαλακτοκομικα προϊόντα με χαμηλά λιπαρά είναι πιο ωφέλιμη επιλογή καθώς παράλληλα μπορούν να μειώσουν την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών.

Ο ανανάς

Το ένζυμο βρομελίνη στον ανανά λειτουργεί σαν φυσικό καθαριστικό λεκέδων καθώς βοηθά στη διάσπαση της πλάκας που συσσωρεύεται στις επιφάνειες των δοντιών.

Τα μήλα

Επειδή τα μήλα είναι τραγανά, λειτουργούν σαν ένα φυσικό λειαντικό scrub, καθαρίζοντας τα δόντια. Ακόμη, τα μήλα έχουν υψηλή συγκέντρωση μηλικού οξέος που βρίσκεται συχνά σε ορισμένα είδη οδοντόκρεμας. Αυτό το οξύ προωθεί το επιπλέον σάλιο, βοηθώντας στην απομάκρυνση και την πρόληψη λεκέδων των δοντιών.

Σέλερι

Όπως και τα μήλα, το σέλερι είναι μια άλλη τραγανή τροφή που βοηθά στη δημιουργία επιπλέον σάλιου, αποτρέποντας την ανάπτυξη λεκέδων από πλάκα στα δόντια.

Οι φράουλες

Αν και οι φράουλες έχουν κόκκινο χρώμα, όπως τα μήλα, περιέχουν μηλικό οξύ, που συμβάλλει στην αφαίρεση του αποχρωματισμού των δοντιών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Watts A, Addy M. Tooth discolouration and staining: a review of the literature. Br Dent J. 2001;190(6):309-316. doi:10.1038/sj.bdj.4800959

Duron A. Which Foods Actually Stain Your Teeth...and Which Don't. Todays FDA. 2016;28(4):12-15.

Brooks JK, Bashirelahi N, Reynolds MA. Charcoal and charcoal-based dentifrices: A literature review. J Am Dent Assoc. 2017;148(9):661-670. doi:10.1016/j.adaj.2017.05.001

American Dental Association. (n.d.). Natural teeth whitening: Fact vs. fiction. https://www.mouthhealthy.org/en/az-topics/w/natural-teeth-whitening

American Academy of Cosmetic Dentistry. State of the Cosmetic Industry 2019 Survey Report. https://aacd.realmagnet.land/SOI-survey-2019

Ευαγγελία Μαλακού
Ευαγγελία Μαλακού Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Η Ευαγγελία Μαλακού είναι κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου με μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο τομέα της δημόσιας υγείας (MSc Nutrition, Physical Activity and Public Health) και διατηρεί αυτόνομο Διαιτολογικό Γραφείο στο Χαλάνδρι.