Διαβήτης

Παιδιά και έφηβοι με Διαβήτη

01 Απριλίου 2008
15282 Προβολές
5 λεπτά να διαβαστεί
efivos kanei metrisi sakxarou

Photo source: www.bigstockphoto.com

Τα περισσότερα περιστατικά διαβήτη που γίνεται διάγνωσή τους σε παιδιά είναι διαβήτης τύπου 1, παρόλο που τα περιστατικά επίπτωσης του διαβήτη τύπου 2 στους νέους αυξάνονται. Οι διατροφικές συστάσεις για τα παιδιά και τους εφήβους με διαβήτη τύπου 1 θα πρέπει να εστιαστούν στην υλοποίηση των στόχων που αφορούν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος, χωρίς να υπάρχει έντονη υπογλυκαιμία. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τον εξατομικευμένο σχεδιασμό των γευμάτων και του διαιτολογίου, την χορήγηση και τους αλγόριθμους ινσουλίνης, την αυτό-παρακολούθηση της γλυκόζης του αίματος και την λήψη αποφάσεων βασισμένων στην γνώση και στο επερχόμενο αποτέλεσμα. Οι διατροφικές συστάσεις για τους νέους με διαβήτη τύπου 2 εστιάζονται στον υγιεινό τρόπο ζωής και στην περάτωση των στόχων θεραπείας, προκειμένου να ομαλοποιηθεί η γλυκαιμία.

Ποιες είναι οι διατροφικές συστάσεις σε παιδιά και έφηβους με διαβήτη;

Δεν υπάρχουν μελέτες με αντικείμενο τις απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά των παιδιών και των εφήβων με διαβήτη, επομένως, οι διατροφικές συστάσεις βασίζονται στις ίδιες απαιτήσεις που έχουν όλα τα υγιή παιδιά και εφήβους. Τα παιδιά και οι έφηβοι θα πρέπει να κατορθώσουν να αποκτήσουν υγιεινές τροφικές συνήθειες, προκειμένου να διασφαλίσουν την επαρκή πρόσληψη των απαραίτητων βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Γενικά, τα παιδιά στις ΗΠΑ δεν καταναλώνουν τις συνιστώμενες ποσότητες φρούτων και λαχανικών, αντίθετα με τα διαβητικά παιδιά που τα καταφέρνουν λίγο καλύτερα από τον γενικό πληθυσμό σε ορισμένες περιοχές.

Σε μια αναφορά του 1996 πάνω στην διαιτητική πρόσληψη παιδιών ηλικίας 4-9 ετών με διαβήτη τύπου 1, παρατηρήθηκε ότι οι προσλήψεις ενέργειας, βιταμινών και ιχνοστοιχείων ήταν επαρκείς, ενώ η πρόσληψη φυτικής ίνας ήταν χαμηλότερη από την συνιστώμενη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης μια αναφερόμενη μέση πρόσληψη κορεσμένων λιπών, η οποία υπερβαίνει τις συστάσεις του “The National Cholesterol Education Program (NCEP)”. Πολλά παιδιά καταναλώνουν κορεσμένα λίπη σε επίπεδα πολύ ανώτερα των συνιστώμενων.

Τι είναι ο «Οδηγός της Τροφικής Πυραμίδας»;

O «Οδηγός της Τροφικής Πυραμίδας», ο οποίος είναι ένα γενικό εργαλείο που περικλείει τις τροφικές προτιμήσεις και τις διαφορές μεταξύ των τροφικών επιλογών που αφορούν την ποικιλομορφία του πληθυσμού, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αυξηθεί η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και δημητριακών και για να μειωθεί η πρόσληψη ολικού και κορεσμένου λίπους.         

Με ποιους τρόπους γίνεται η εκτίμηση ενεργειακών αναγκών;

Πολλά παιδιά με διαβήτη τύπου 1 παρουσιάζονται στην διάγνωση να έχουν απώλεια βάρους η οποία θα πρέπει να αναπληρωθεί με την έναρξη της ινσουλινοθεραπείας, την ενυδάτωση και την επαρκή ενεργειακή πρόσληψη. Η καλύτερη μέθοδος για την εκτίμηση των ενεργειακών αναγκών ενός παιδιού ή εφήβου είναι ένα διατροφικό ιστορικό μιας τυπικής ημερήσιας πρόσληψης όπως αυτή προκύπτει από ένα «Ερωτηματολόγιο Προσλαμβανομένων Προηγούμενου 24ώρου» ή μια «3ήμερη Καταγραφή Προσλαμβανομένων», δεδομένου ότι η ανάπτυξη γίνεται εντός των φυσιολογικών επιπέδων.

Η τυπική ημερήσια ενεργειακή πρόσληψη μπορεί να συγκριθεί με προσλήψεις αναφοράς γα φυσιολογική ανάπτυξη. Μια εκτίμηση της προσθήκης βάρους και της ανάπτυξης ξεκινά κατά την διάγνωση, μετά από καταγραφή του ύψους και του βάρους στα παιδιατρικά διαγράμματα ανάπτυξης του “Center for Disease Control”. Η επάρκεια της ενεργειακής πρόσληψης μπορεί επίσης να εκτιμηθεί παρακολουθώντας την προσθήκη βάρους και την ανάπτυξη σε τακτική βάση.

Επίτευξη καλού μεταβολικού ελέγχου στο παιδί

Θα πρέπει να δίνεται προσοχή στην όρεξη που έχει ένα παιδί, όταν προκαθορίζονται οι ενεργειακές του απαιτήσεις και η διατροφική του αγωγή. Για τον λόγο ότι οι ενεργειακές απαιτήσεις μεταβάλλονται με την ηλικία, την φυσική δραστηριότητα και τον ρυθμό ανάπτυξης, συνίσταται μια εκτίμηση του ύψους, του βάρους και της ενεργειακής πρόσληψης ανά 3-6 μήνες. Η επίτευξη καλού μεταβολικού ελέγχου είναι ζωτικής σημασίας για την φυσιολογική ανάπτυξη. Ωστόσο, η πρακτική του παρακρατούμενου φαγητού ή της πίεσης να τρώει το παιδί με συνέπεια τα προκαθορισμένα χωρίς να έχει όρεξη ως μέρος της προσπάθειας επίτευξης καλού μεταβολικού ελέγχου, είναι κουραστική και θα πρέπει να αποθαρρύνεται.

Βασικά θρεπτικά συστατικά

Η σύσταση της διατροφικής αγωγής στα βασικά θρεπτικά συστατικά θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη και καθορισμένη σύμφωνα με την γλυκόζη του αίματος, τους στόχους για τα λιπίδια του πλάσματος και τις απαιτήσεις για ανάπτυξη. Τα παιδιά και οι έφηβοι με διαβήτη τύπου 1 δεν διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για να εμφανίσουν δυσλιπιδαιμίες, αλλά θα πρέπει να παρακολουθούνται και να μετρούνται τακτικά σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που ορίστηκαν από τον NCEP και τον “the American Academy of Pediatrics” στην αναφορά «Expert Panel on Blood Cholesterol Levels in Children and Adolescents». Η βήμα-βήμα προσέγγιση στον διαιτητικό χειρισμό των ανωμαλιών λιπιδίων όπως υποδεικνύεται από τον NCEP, συνιστά μια μείωση του ολικού λίπους, του κορεσμένου λίπους και της χοληστερόλης σε παιδιά ηλικίας άνω των 2 ετών.

Φυτική ίνα

Οι συστάσεις σε φυτική ίνα για παιδιά με διαβήτη είναι οι ίδιες που ισχύουν και για τα μη διαβητικά παιδιά. Συνιστάται ότι τα παιδιά ηλικίας άνω των 2 ετών θα πρέπει να αυξάνουν την πρόσληψη σε φυτική ίνα, σε ποσότητα ίση ή μεγαλύτερη από την ηλικία τους συν 5 gr/ ημέρα.

Φυσική δραστηριότητα

Η φυσική αδράνεια σχετίζεται με αρνητικές επιδράσεις στην υγεία. Παρεμβατικές στρατηγικές για ολόκληρη την οικογένεια που προάγουν την φυσική άσκηση για όλη την διάρκεια της ζωής, βοηθούν πιθανόν τα παιδιά να ξεπεράσουν αυτές τις αρνητικές επιδράσεις. Η φυσική δραστηριότητα, είναι επίσης πιθανό ότι, προάγει την μείωση των λιπιδίων στους έφηβους με διαβήτη.

Νεανικός τύπος διαβήτη τύπου 2

Η επιτυχής θεραπεία των παιδιών και των εφήβων με διαβήτη τύπου 2 διαμέσου της τροφικής αγωγής και της άσκησης, προϋποθέτει την παύση της υπερβολικής προσθήκης βάρους, την φυσιολογική ανάπτυξη και την επίτευξη των στόχων που αφορούν την γλυκόζη του αίματος και την HbAlc. Οι διατροφικές συστάσεις για τα παιδιά και τους εφήβους με διαβήτη τύπου 2 θα πρέπει ακόμα να επιδίδονται στην πρόληψη και άλλων νοσηρών ασθενειών, όπως είναι η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία.

Στρατηγικές αλλαγής της συμπεριφοράς

Οι στρατηγικές αλλαγής της συμπεριφοράς προκειμένου να μειωθεί η πρόσληψη των υψηλών σε θερμίδες και λιπαρά τροφών, παράλληλα με την ενθάρρυνση για υγιεινές τροφικές συνήθειες και για τακτική φυσική άσκηση, θα πρέπει να θεωρηθεί για ολόκληρη την οικογένεια. Η τακτική άσκηση στα παχύσαρκα παιδιά, χωρίς να γίνει διαιτητική παρέμβαση, φαίνεται ότι οδηγεί σε ευνοϊκές αλλαγές στα τριγλυκερίδια του πλάσματος, στις συγκεντρώσεις της ινσουλίνης ορού και στο % λίπος σώματος. Ωστόσο, τα οφέλη της άσκησης εξαφανίζονται όταν τα παιδιά γίνουν λιγότερο δραστήρια.

Οι μεσολαβητικές στρατηγικές θα πρέπει να είναι οι κατάλληλες πολιτιστικά, να συμφωνούν με τους οικονομικούς πόρους της οικογένειας και να γίνεται συνεπής παρακολούθηση από όλες τις ειδικότητες που συνεργάζονται για την προστασία της υγείας του ασθενούς.

Παράγοντες κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 στους έφηβους

Οι έφηβοι των οποίων οι γονείς πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 διατρέχουν περισσότερους παράγοντες κινδύνου –υψηλότερα επίπεδα ΒΜΙ, χοληστερόλης πλάσματος, τριγλυκεριδίων πλάσματος, ινσουλίνης ορού, γλυκόζης πλάσματος και δείκτης ανθεκτικότητας της ινσουλίνης και χαμηλότερα επίπεδα HDL χοληστερόλης πλάσματος–  συγκρινόμενοι με τους έφηβους των οποίων οι γονείς δεν πάσχουν από διαβήτη. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου είναι δυνατόν να ανιχνευτούν έγκαιρα και παρέχουν κίνητρο για παρεμβάσεις, όπως είναι ο έλεγχος της προσθήκης βάρους και η αυξημένη σωματική άσκηση.

Υπάρχουν ενδείξεις που υποστηρίζουν την ορθότητα των κάτωθι ισχυρισμών:

  • Ο εξατομικευμένος σχεδιασμός γευμάτων/διαιτολογίου, οι χορηγήσεις ινσουλίνης με την χρήση βασικής και σε χάπι ινσουλίνης και οι αλγόριθμοι ινσουλίνης, μπορούν να παρέχουν ευλυγισία στα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 και στις οικογένειες τους, εξυπηρετώντας τις φορές που οι ώρες των γευμάτων είναι ακανόνιστες, η όρεξη δεν είναι σταθερή και τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας ποικίλλουν. 
  • Τα στοιχεία που προκύπτουν από τις τακτικές μετρήσεις της γλυκόζης του αίματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την συνένωση της χορήγησης ινσουλίνης με το πρόγραμμα των γευμάτων , των snacks και της άσκησης.
  • Οι θρεπτικές απαιτήσεις των παιδιών και των εφήβων με διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2 φαίνεται πως είναι παρόμοιες με αυτές των συνομηλίκων όχι-διαβητικών παιδιών και εφήβων.
  • Στα παχύσαρκα παιδιά, η αυξημένη φυσική δραστηριότητα βελτιώνει τα λιπίδια του πλάσματος και την ευαισθησία της ινσουλίνης.     

Ο ακόλουθος ισχυρισμός είναι βασισμένος στην ομοφωνία των εμπειρογνωμόνων:

Δεν έχει προσδιοριστεί η επιτυχής υγιεινή διαιτητική αγωγή για τους νέους με διαβήτη τύπου 2

Ευαγγελία Παναγιωτοπούλου
Ευαγγελία Παναγιωτοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Με μεγάλη εμπειρία στον τομέα της, αναλαμβάνει υπεύθυνα κάθε περιστατικό που χρήζει διαιτητικής εκπαίδευσης και διατροφικής αποκατάστασης. Η παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών διάγνωσης, καθοδήγησης και υποστήριξης συνίσταται στην εξατομικευμένη και στοχοποιημένη προσέγγιση της. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και το ίδιο ισχύει για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του. Με απόλυτη πίστη και αφοσίωση στην δύναμη της Διατροφής ως όπλο για την βελτίωση τη Υγείας του ανθρώπου και της αναβάθμισης της ποιότητας Ζωής του, με υπευθυνότητα και διαρκή επιστημονική ενημέρωση, στηρίζει & ενθαρρύνει κάθε προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων αυτών.