Το τελευταίο τεύχος γνωστού γυναικείου περιοδικού παρουσιάζει μια διάσημη ηθοποιό. Έχει πλούσια μαλλιά, αστραφτερό χαμόγελο, ζωηρά μάτια, καλοσχηματισμένες γωνίες και καθαρό πρόσωπο. Διακρίνω επίσης το γυμνασμένο της χέρι και το στητό της μπούστο να γεμίζει τον θώρακά της. Αυτή η γυναίκα είναι 52 χρονών και μοιάζει -το πολύ- συνομήλική μου! Πόση πίεση μπορεί να δέχεται μια 52χρονη γυναίκα, ώστε να προσπαθεί να φαίνεται 23 χρόνια νεότερη;
Μεγαλώνουμε σε μια κουλτούρα που λατρεύει, όλο και πιο έντονα, τη νεότητα και την εμφάνιση και βομβαρδίζει διαρκώς τις γυναίκες με εικόνες που τους υπόσχονται αιώνια νιότη και θελκτικό σώμα. Το σχήμα του σώματος των γυναικών που προβάλλονται μπορεί να ποικίλλει ελαφρώς, το βάρος τους όμως, είναι πάντα κάτω του μέσου όρου και διαρκώς χαμηλότερο.
Όλο και πιο άπιαστος ο στόχος για το ιδανικό σώμα
Κι ενώ το ιδανικό σώμα που προβάλλεται μικραίνει, το σώμα των κανονικών γυναικών μεγαλώνει (αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος). Έτσι, ο στόχος του τέλειου σώματος γίνεται όλο και πιο άπιαστος για τη μέση γυναίκα, η οποία αναπτύσσει έντονη δυσαρέσκεια για το σώμα της. Αυτή, βέβαια, είναι μια διαδικασία που ξεκινά από νωρίς, πριν ακόμη κι από την εφηβεία.
Η προώθηση από τα μέσα ενημέρωσης
Τα ηλεκτρονικά και τα έντυπα μέσα ενημέρωσης αναπαράγουν θετικά στερεότυπα ομορφιάς, επιτυχίας, υγείας και αυτοσυγκράτησης που έχουν γίνει συνώνυμα του ιδανικού γυναικείου σώματος. Ταυτόχρονα, προωθούνται αρνητικά στερεότυπα κακής υγείας, απώλειας ελέγχου, τεμπελιάς -και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και νοητικής κατωτερότητας- που έχουν συσχετιστεί με ένα πιο παχύ και πλαδαρό σώμα.
Εσωτερίκευση στερεοτύπων από τα νεαρά κορίτσια
Αυτά τα στερεότυπα εσωτερικεύονται από τα νεαρά κορίτσια, τα οποία θέτουν ως στόχο τους να αλλάξουν το σώμα τους, ώστε να ταιριάζει με αυτό που μαθαίνουν να θεωρούν ιδεατό. Έτσι, από μικρή ηλικία αποκτάται προσκόλληση με το βάρος και την εμφάνιση, που λίγα χρόνια αργότερα, τις οδηγεί σε κακή σχέση με την εικόνα τους.
Η δυσαρέσκεια με το σώμα διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά και ενισχύεται συνεχώς από τους μύθους της κουλτούρας μας που πλάθονται για να προβάλλουν ακόμα περισσότερο τη νεότητα και την ομορφιά. Οι ρυθμοί με τους οποίους αλλάζουν τα πρότυπα της κοινωνίας μας όμως, είναι ραγδαίοι.
Η προσπάθεια της γυναίκας να οργανώσει τη ζωή της
Η γυναίκα λοιπόν, που αντιλαμβάνεται την χασματική διαφορά μεταξύ των δικών της εφηβικών αναφορών και των νέων προσδοκιών της σημερινής κοινωνίας, θα πασχίσει να νιώσει ασφάλεια και οικειότητα από κάπου. Στην προσπάθειά της αυτή, πιθανώς να πιαστεί από τα φτηνά ιδεώδη που πλημμυρίζουν την καθημερινότητά της.
Το μόνο που ζητά να νιώσει, ουσιαστικά, είναι ότι κατάφερε να προσδιορίσει τον εαυτό της και να οργανώσει τη ζωή της. Βέβαια, με τα σταθμά που χρησιμοποιεί για να βρει την ταυτότητά της, το μόνο που της μένει για να «μετρήσει» την επιτυχία της είναι το πόσα κιλά ζυγίζει, πόσες θερμίδες κατανάλωσε και πόσες ώρες πήγε στο γυμναστήριο.
Η κοινωνία έχει περισσότερες προσδοκίες για τη γυναίκα
Η σημερινή κοινωνία θα προσφέρει σε αυτή την κοπέλα -και σε πάμπολλες άλλες γυναίκες- πολύ περισσότερες ευκαιρίες απ’ ότι παλαιότερα και συνεπώς θα έχει περισσότερες προσδοκίες από αυτήν. Όμως, με αυτόν τον τρόπο η έννοια της επιτυχίας και του «αρκετά καλού» γίνεται άπιαστη για τη σύγχρονη γυναίκα, γιατί καλείται να παίξει πολλούς διαφορετικούς ρόλους, προκειμένου να ανταπεξέλθει, και είναι δύσκολο να αναδειχτεί σε όλους. Πρέπει, πάση θυσία, να μάθει να τα ελέγχει όλα επαρκώς: καριέρα, παιδιά, φιλικές σχέσεις, οικονομικά κ.τ.λ.
Όταν, τελικά, το σώμα της αρχίσει να την «προδίδει», σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και ο έλεγχος του ίδιου της του σώματος. Πώς είναι δυνατόν όλα τα υπόλοιπα να την «υπακούουν» και να μην μπορεί να τιθασεύσει τη φύση της; Σήμερα, η ώριμη γυναίκα δεν κριτικάρεται τόσο για τις επιλογές ντυσίματος ή μακιγιάζ, αλλά για το γεγονός ότι το σώμα της δεν είναι πια το σώμα μιας 16χρονης ή 20χρονης. Τι κι αν είναι απόλυτα φυσιολογικό μεγαλώνοντας να βάλει κάποια παραπάνω κιλά; Για την ίδια είναι αδιανόητο!
Το γήρας στις γυναίκες
Επειδή το γήρας στις γυναίκες δεν εκλαμβάνεται ως «γοητεία» όπως στους άντρες, και τα γκρίζα μαλλιά και οι ρυτίδες δεν είναι σημάδια πείρας, αλλά φθοράς, οι γυναίκες νιώθουν ότι πρέπει να επέμβουν για να παραμείνουν γοητευτικές. Και η απώλεια της γοητείας στις γυναίκες, που έχουν μάθει να βασίζονται πολύ στην εμφάνισή τους από παιδιά, σημαίνει και απώλεια κύρους! Αυτό θυμώνει πολύ την 40άρα που βλέπει τον ταμία στο κατάστημα να την προσπερνά και να εξυπηρετεί με χαμόγελο την 20άρα πίσω της.
Πολλές γυναίκες αντιστέκονται σε αυτή την «αφάνεια» της μέσης ηλικίας προσπαθώντας να κάνουν το σώμα τους να αποσιωπά την ηλικία τους. Βάφουν τα μαλλιά τους, κάνουν λίφτινγκ και μπότοξ, εξαντλητικές δίαιτες και προγράμματα γυμναστικής, φορούν πιο νεανικά ρούχα και κρύβουν της ατέλειές τους μαυρίζοντας. Σαν την ηθοποιό του περιοδικού!
Σε λίγο μεγαλύτερες ηλικίες, ίσως αρχίζουν να συμβιβάζονται με το ότι το σώμα τους δεν αποτελεί πια αντικείμενο ηδονής στα μάτια των ανδρών και αυτό προκαλεί, σίγουρα, λιγότερο άγχος για την εμφάνιση. Ωστόσο, άλλα ηλικιακά προβλήματα που αναδύονται (όπως π.χ., η εμμηνόπαυση) κρατούν τη γυναίκα το ίδιο δυσαρεστημένη με το σώμα της, κάνοντάς τη να αναπολεί τη νιότη της.
Σε αυτόν τον κόσμο, που αλλάζει πριν καλά-καλά ξημερώσει, οι γυναίκες δεν προλαβαίνουν να ωριμάσουν ψυχικά και να αυτοπροσδιοριστούν. Και για να βρει γαλήνη η «έφηβη» ψυχή τους, πασχίζουν να διατηρήσουν και το εφηβικό τους σώμα! Ένα σώμα χωρίς ψεγάδια και καμπύλες, με λιγοστά μόνο ίχνη ήβης.
