Λεξικό Διατροφής

Γαϊδουράγκαθο

06 Σεπτεμβρίου 2017
42285 Προβολές
2 λεπτά να διαβαστεί
gaidouragkatho fyto

Το γαϊδουράγκαθο είναι ένα από τα πιο γνωστά αγριόχορτα και φυτρώνει σχεδόν παντού, σε κάθε ακαλλιέργητη περιοχή με ξερό, απότιστο έδαφος. Έχει ωφέλιμη επίδραση και χρησιμοποιείται εκτεταμένα σε όλες τις ηπατικές ασθένειες. Πρόκειται για μονοετές ή διετές φυτό που ξεκινάει από μια βασική ροζέτα φύλλων και στη συνέχεια δημιουργεί ραβδωτό και τριχωτό στέλεχος, που φτάνει έως και το 1 μέτρο ύψος. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή με άσπρες έντονες νευρώσεις και με αγκάθια στην περιφέρεια. Οι ταξιανθίες του είναι κεφάλια με ροζ-μωβ ανθίδια, που περιβάλλονται από μεγάλα αγκαθωτά βράκτια. Στη θεραπευτική χρησιμοποιούνται οι σπόροι του που είναι μαύροι και γυαλιστεροί με μήκος 6-8 χιλιοστά και συλλέγονται από τα αποξηραμένα κεφάλια στο τέλος του καλοκαιριού, χρήσιμα μέρη του όμως αποτελούν επίσης τα φύλλα, τα κλαδιά, τα λουλούδια και οι ρίζες του.

Ποιες είναι οι ιδιότητές του;

Ηπατοπροστατευτικό, χολαγωγό : Συνιστάται σε αρρώστια του ήπατος, στον ίκτερο, στην χολολιθίαση. Προστατεύει τα κύτταρα του ήπατος μπλοκάροντας και απομακρύνοντας τοξίνες από τα κύτταρα του συκωτιού. Επίσης βοηθά στην αναγέννηση κατεστραμμένων ηπατικών κυττάρων. Βοηθά στην ηπατική ανεπάρκεια, σε ηπατικές βλάβες από χημικούς παράγοντες (οινόπνευμα, χημειοθεραπεία), σε χρόνιες ηπατίτιδες, σε ιογενείς ηπατίτιδες, σε κίρρωση του ήπατος. Η ηπατοπροστατευτική του δράση, επιβεβαιώνεται από πολυάριθμες έρευνες και οφείλεται στην σιλυμαρίνη, η οποία είναι μείγμα φλαβονοειδών με αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση.

Ορεκτικό

Βοηθά σε περιστατικά ασθενών με ανορεξία.

Τονωτικό

Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά στην ανάρρωση από ίκτερο και είναι καλό τονωτικό για ασθενείς εξασθενημένους από διαλείποντα πυρετό, καθώς έχει και αντιπυρετική δράση.

Αιμοστατικό

Χρησιμοποιείται σε ρινορραγίες, σε έντονη αιμορραγία περιόδου, σε μεγάλες αιμορραγίες από πληγές.

Αντικαταθλιπτικό

Συνιστάται κατά της μελαγχολίας.

Γαλακταγωγό

Κατά τον θηλασμό, προάγει και αυξάνει την παραγωγή γάλακτος της μητέρας.

Χωνευτικό

Ανακουφίζει σε κάποια στομαχικά προβλήματα και βοηθά στην δυσπεψία. Συστήνεται για καθιστά λουτρά κατά των αιμορροΐδων.

Λειτουργεί ως αντίδοτο για το θανατηφόρο μανιτάρι Amanita Phalloides, το οποίο σκοτώνει αφού καταστρέψει τα κύτταρα του συκωτιού.

Αποχρεμπτικό

Χρησιμοποιείται στην βρογχίτιδα, στον έντονο βήχα και στο άσθμα. Μειώνει την αλλεργική καταρροή που προκαλείται από την γύρη.

Υπάρχουν παρενέργειες από τη χρήση του γαϊδουράγκαθου;

  • Σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει διάρροια
  • Σε μεγάλες δόσεις εκδηλώνει εμετική δράση (παρενέργεια ωστόσο χρήσιμη σε περιστατικά δηλητηριάσεων)

Με ποιούς τρόπους μπορούμε να το εντάξουμε στη διατροφή;

  • Ως κάψουλες (χρησιμοποιείται και στην ομοιοπαθητική)
  • Ως έγχυμα των φύλλων (γαλακταγωγό)
  • Ως αφέψημα των θρυμματισμένων σπόρων
  • Ως βραστά λαχανικά τα άνθη (αντικαταθλιπτικό)
  • Ως έλαιο των σπόρων

Λίγα ιστορικά στοιχεία

Σύμφωνα με τον θρύλο, οι άσπρες κηλίδες στην επιφάνεια των φύλλων του, είναι σταγόνες από το γάλα της Παναγίας, που έπεσε στο φυτό όταν θήλαζε τον Χριστό. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο κένταυρος Χείρωνας θεράπευσε μ' αυτό την πληγή που του προκάλεσε ο Ηρακλής. Στο 'Περί Ύλης Ιατρική' ο Διοσκουρίδης το συνιστά για την επούλωση πληγών, ενώ ο Πλίνιος (νατουραλιστής του 1ου αιώνα) γράφει ότι η ανάμειξη του με μέλι το καθιστά ευεργετικό για την χολή. Τελευταίες έρευνες πάνω στην δράση των φλαβονοειδών του υποδεικνύουν ότι έχει αντιϊκες, αντικαρκινικές, νευροπροστατευτικές και καρδιοπροστατευτικές δράσεις.

 

Κοινές Ονομασίες: Αγκάθι της Παναγίας, κουφάγκαθο, αγιάγκαθο, καλάγκαθο, αγκάβατος, κνίκος, κορδόσεντο, καρδισάντο, άθαφτος, κορνηλιά, Μέγα κενταύριον
Επίσημη Ελληνική Ονομασία: Σίλυβο το μαριανό
Επιστημονική Ονομασία: Silybum Marianum, Centaurea benedicta, Cnicus benedictus
Οικογένεια: Σύνθετα (Compositae)
Αγγλική Ονομασία: Milk thistle, Marian thistle
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ρούλα Γκόλιου, 2017, 250 Βότανα & Οι Θεραπευτικές Τους Ιδιότητες , Εκδόσεις Μάλλιαρης Παιδεία,

Neal's Yard Remedies Α' & Β', 2011, Dorling Kindersley Limited,

Μαρία Σκουρολιάκου, 2005, Συμπληρώματα Διατροφής & Δρόγες Α' & Β', Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

Κώστας Μπαζαίος, 2003, 100 Βότανα 2000 Θεραπείες, Εκδόσεις Διατροφή & Υγεία

Φυσική Ιατρική - Βότανα, 2001, Infomedia Publications LTD

Nazir N, Karim N. Phytochemical analysis, molecular docking and antiamnesic effects of methanolic extract of Silybum marianum seeds in scopolamine induced memory impairment in mice. J Ethnopharmacol 2017; S0378-8741(17) : 30807-3

Dominquez MT, Madejon P. Novel energy crops for Mediterranean contaminated lands: Valorization of Dittrichia viscosa and Silybum marianum biomass by pyrolysis. Chemosphere 2017; 186: 968-976

Sun Y, Guan Z. Silibinin suppresses bladder cancer cell malignancy and chemoresistance in an NF-κΒ signal-dependent and signal-independent manner. Int J Oncol 2017; 10.3892/4089

De Avelar CR. Pereira EM. Effect of silymarin on biochemical indicators in patients with liver disease: Systematic review with meta-analysis. World J Gastroenterol 2017; 23(27): 5004-5017

Jing Yue, Zhicheng Zhu. Antibacterial activity of protease hydrolysates isolated from Silybum marianum. Current Science 2017; Vol 113 Issue 3: 496-500

Ευαγγελία Παναγιωτοπούλου
Ευαγγελία Παναγιωτοπούλου Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Με μεγάλη εμπειρία στον τομέα της, αναλαμβάνει υπεύθυνα κάθε περιστατικό που χρήζει διαιτητικής εκπαίδευσης και διατροφικής αποκατάστασης. Η παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών διάγνωσης, καθοδήγησης και υποστήριξης συνίσταται στην εξατομικευμένη και στοχοποιημένη προσέγγιση της. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και το ίδιο ισχύει για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του. Με απόλυτη πίστη και αφοσίωση στην δύναμη της Διατροφής ως όπλο για την βελτίωση τη Υγείας του ανθρώπου και της αναβάθμισης της ποιότητας Ζωής του, με υπευθυνότητα και διαρκή επιστημονική ενημέρωση, στηρίζει & ενθαρρύνει κάθε προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων αυτών.