Παχυσαρκία

Τι «μηνύματα» μας στέλνουν τα θερμιδογόνα φαγητά;

της Τόνιας Καραγιάννη
26 Δεκεμβρίου 2011
14322 Προβολές
2 λεπτά να διαβαστεί
Τι «μηνύματα» μας στέλνουν τα θερμιδογόνα φαγητά;

Photo source: www.bigstockphoto.com

Η παχυσαρκία, είναι αποτέλεσμα της υπερβολικής λήψης ενέργειας και ανεπαρκής φυσικής δραστηριότητας, καθώς και ένας δείκτης των ανθυγιεινών τρόπων ζωής. Το περιβάλλον που ζούμε, και ειδικότερα ο τρόπος που το έχουμε δομήσει, ευνοεί την παχυσαρκία τα τελευταία 30 χρόνια. Κίνητρα που προκαλούν τη μακροπρόθεσμη αύξηση της παχυσαρκίας, διεγείροντας την πρόσληψη θερμίδων και ταυτόχρονα την αποθάρρυνση της κατανάλωσης θερμίδων, μέσω της σωματική δραστηριότητας, είναι είτε στην εργασία, είτε στον ελεύθερο χρόνο.

Ένας άλλος λόγος ανησυχίας, είναι μαζική εμπορική προώθηση ανθυγιεινών τροφίμων, αυξημένων θερμίδων, με απώτερο σκοπό το κέρδος. Η βιομηχανία της διαφήμισης σπαταλά μεγάλα ποσά για την προώθηση και ανάπτυξη ανθυγιεινών διατροφικών συμπεριφορών, την πεποίθηση ότι το έτοιμο φαγητό είναι νοστιμότερο και την έλλειψη καταστημάτων που να προσφέρουν υγιεινές τροφές.

Επιβλαβείς διατροφικές συνήθειες που υιοθετούνται νωρίς στη ζωή, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία κατά την ενηλικίωση, έχοντας βραχυπρόθεσμα ψυχολογικά αποτελέσματα και μακροπρόθεσμες επιρροές στην υγεία. Οι διατροφικές συνήθειες, οι στάσεις που έχουν σχέση με τη φυσική δραστηριότητα και την παχυσαρκία επηρεάζουν μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη παθολογικών καταστάσεων.

Η πανδημία του diabesity, δηλαδή της συνύπαρξης της παχυσαρκίας και του διαβήτη, περιλαμβάνει την έκρηξη των τιμών της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου ΙΙ και των μεταβολικών ανωμαλιών, που σχετίζονται με τις καταστάσεις αυτές. Η αντίσταση στην ινσουλίνη και η κεντρική παχυσαρκία, αποτελούν τους κύριους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης εμφράγματος του μυοκαρδίου και εγκεφαλικού. Ο τρόπος ζωής, ιδιαίτερα η υπέρμετρη κατανάλωση εύγευστων τροφών και η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, συνδέονται στενά με τα επίπεδα της ινσουλίνης ορού νηστείας και την έντονη αντίσταση στην τροποποίηση αυτών.

Οι υποδοχείς της ινσουλίνης απατώνται παντού μέσα στον εγκέφαλο, με ιδιαίτερα πυκνή πυκνότητα στην οσφυϊκή χώρα, τον ιππόκαμπο και τον υποθάλαμο.

Πρόσφατα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η ινσουλίνη ενδεχομένως να διαδραματίζει ρυθμιστικό ρόλο ως προς την όρεξη, το σωματικό βάρος και την ηπατική παραγωγή γλυκόζης, μέσω της άμεσης σύνδεσης με τους υποδοχείς της ινσουλίνης, που βρίσκονται στον υποθάλαμο.

Ο ιππόκαμπος, υπεύθυνος για την λειτουργία της μάθησης και της μνήμης, πρόσφατα συνδέθηκε και με την ενεργειακή ρύθμιση. Προκλινικές μελέτες έδειξαν ότι η καταστροφή του ιππόκαμπου, μπορεί να προκαλέσει διαταραχές συμπεριφοράς που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως η υπερφαγία.

Η αντίδραση σε διατροφικά ερεθίσματα ιδιαίτερα σε εκείνα που σχετίζονται με θερμιδογόνα τρόφιμα, ενδεχομένως να αποτελεί υποβόσκων παράγοντα σχετιζόμενο με την παχυσαρκία. Η αυξημένη αντίδραση απέναντι στη θέα των θερμιδογόνων τροφών, ενδεχομένως να επιτυγχάνεται κατά ένα μέρος, μέσω της δράσης του ιππόκαμπου. Αποτελέσματα ερευνών έδειξαν μια σημαντικά θετική συσχέτιση ανάμεσα στα επίπεδα ινσουλίνης ορού νηστείας, της περιφέρειας μέσης και της ενεργοποίησης της δεξιάς πλευράς του ιππόκαμπου, που παρατηρήθηκε έπειτα από διέγερση που προκλήθηκε από την θέα εικόνων με θερμιδογόνα τρόφιμα. Φάνηκε, λοιπόν, πως η ινσουλίνη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της πρόσληψης της τροφής.

Παρά τους περιορισμούς των ερευνών, λόγω μικρού αριθμού συμμετεχόντων, η θετική συσχέτιση που παρατηρήθηκε ανάμεσα στην ενεργοποίηση του ιππόκαμπου, μέσω της διέγερσης που υπέστη από την θέα των θερμιδογόνων τροφών, των επιπέδων ινσουλίνης και της περιφέρειας της μέσης, υποδεικνύει έναν παρεμβατικό ρόλο της ινσουλίνης πάνω στη διατροφική συμπεριφορά που ελέγχεται από τον ιππόκαμπο, καθώς επίσης και την ενδεχόμενη ενοχοποίηση, ως προς την εμφάνιση της κεντρικής παχυσαρκίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Wallner-Liebmann S, Koschutnig K, Reishofer G, Sorantin E, Blaschitz B, Kruschitz R, Unterrainer HF, Gasser R, Freytag F, Bauer-Denk C, Schienle A, Schäfer A, Mangge H. Insulin and hippocampus activation in response to images of high-calorie food in normal weight and obese adolescents. Obesity (Silver Spring). 2010 Aug;18(8):1552-7. Epub 2010 Feb 18.

Kandel E.R., Schwartz J.H. and Jessell T.M. (1995) Essentials of Neural Science and Behavior, Appleton and Lange, μετάφραση από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1997.

Τόνια Καραγιάννη
Τόνια Καραγιάννη Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc, Ph.D.