Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα στο νοσοκομειακό περιβάλλον αποτελεί το φαινόμενο της δυσθρεψίας. Ωστόσο, η συχνότητα της διατροφικής αυτής κατάστασης ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Έτσι, τελευταίες μελέτες, σύμφωνα με την Ελληνική Επιθεώρηση Διατροφής, δείχνουν ότι η ιατρογενής δυσθρεψία συναντάται σε ποσοστό 15-50% σε Ευρώπη και ΗΠΑ, ενώ αν αναφερθούμε μεμονωμένα σε ηλικιωμένα άτομα, το ποσοστό αυτό μπορεί να ξεπερνάει το 65%. Ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο είναι τα άτομα με γαστρεντερολογικά προβλήματα, νεοπλασίες, νευρολογικές παθήσεις, ΗΙV, ηπατικά ή ορθοπεδικά προβλήματα, βαρέως πάσχοντες και τα -χειρουργημένα άτομα.
Τι ορίζεται ως δυσθρεψία;
Δυσθρεψία (malnutrition) ορίζεται η διατροφική κατάσταση στην οποία μία ανεπάρκεια ή υπερβολή (ανισορροπία) ενέργειας, πρωτεΐνης και άλλων θρεπτικών συστατικών προκαλεί μετρούμενα ανεπιθύμητα αποτελέσματα σε ιστούς, στη σωματική κατάσταση (σχήμα σώματος, μέγεθος, σύσταση) και λειτουργία και έχει κλινική έκβαση.
Στο νοσοκομειακό περιβάλλον, η συνήθης μορφή που παίρνει η δυσθρεψία είναι η υποθρεψία. Αυτή μπορεί να οφείλεται σε μειωμένη διατροφική πρόσληψη, αυξημένες θρεπτικές ανάγκες αλλά και μη φυσιολογική απορρόφηση ή χρησιμοποίηση θρεπτικών συστατικών.
Γιατί όμως οι ασθενείς κινδυνεύουν από υποθρεψία;
Πρώτα απ’ όλα, η εισαγωγή σε νοσοκομείο συνεπάγεται απομάκρυνση από το οικείο περιβάλλον, άγχος αλλά και διαταραχές ψυχολογίας που μπορεί να αγγίζουν και τα επίπεδα της κατάθλιψης. Η αποχή από τις διατροφικές συνήθειες- προτιμήσεις και η ένταξη σε νέες, πιθανόν να τους απωθεί από την κατανάλωση των προτεινόμενων γευμάτων.
Επιπλέον, μπορεί τα αίτια είναι και πρακτικά. Η άσχημη κατάσταση υγείας πιθανότατα σημαίνει και υπερμεταβολική κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένες θρεπτικές ανάγκες. Άλλες εξίσου σημαντικές αιτίες δυσθρεψίας, σχετιζόμενες με τη νόσο, είναι ο πόνος, η δυσκολία κατάποσης, η πιθανότητα δυσαπορρόφησης, αλλά και η ύπαρξη συμπτωμάτων, όπως ναυτία και εμετός. Αναμφισβήτητα, η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να προκαλεί ένα σύνολο συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένου και της ανορεξίας ή την αίσθηση ξηρότητας στο στόμα ή την αλλαγή της γεύσης, κάτι που δεν βοηθάει στην προσπάθεια σίτισης των ασθενών.
Αντιμετώπιση
Ο κ. Φώτης Καλφαρέτζος, Καθηγητής της Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παρεντερικής και Εντερικής Διατροφής, επισημαίνει τη σημασία της σωστής θρεπτικής κατάσταση των ασθενών στην θετική έκβαση της υγείας τους, δίνοντας έμφαση σε ασθενείς ομάδες όπως είναι οι ηλικιωμένοι. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, σε δυσθρεπτικούς ασθενείς επιβραδύνεται η ανάρρωση, παρατείνεται η παραμονή στο νοσοκομείο και ως εκ τούτου αυξάνεται η θνησιμότητα σε ειδικές ομάδες ασθενών.
Αναμφισβήτητα λοιπόν, η πρόληψη και η αντιμετώπιση της κακής θρέψης αποτελεί βασικό συστατικό για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, την ορθή κλινική πράξη αλλά και τη μείωση των εξόδων στη φροντίδα υγείας.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, πρέπει να γίνεται συστηματικός και υποχρεωτικός έλεγχος όλων των ασθενών στα κέντρα υγείας και γηροκομεία, μέσω ειδικών διατροφικών screening (όπως το ειδικά διαμορφωμένο MUST). Τέτοια εργαλεία πρέπει να είναι γρήγορα και εύκολα στη συμπλήρωση και να μην απαιτούν παρέμβαση από μέρους του ασθενή, παρά μόνο από εκπαιδευμένους νοσηλευτές. Οι ασθενείς στους οποίους θα φανούν θρεπτικές ελλείψεις, θα πρέπει να έχουν ένα ειδικά διαμορφωμένο διαιτολόγιο, από το υπεύθυνο τμήμα, που να εστιάζει στη διατροφική τους υποστήριξη.
Συμπληρωματικά, θα πρέπει να τονισθεί η ανάγκη για ειδική θρεπτική υποστήριξη σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών και η πολύ θετική συμβολή της κλινικής διατροφής με ειδικά σκευάσματα. Γι’ αυτό άλλωστε σημαντικό παράγοντα αποτελεί η απλοποίηση των διαδικασιών έγκρισης και χορήγησης των ειδικών αυτών σκευασμάτων διατροφής, από τα ασφαλιστικά ταμεία. Απώτερος στόχος, είναι η διευκόλυνση της πρόσβασης των ασθενών στην ολοκληρωμένη και αποτελεσματικότερη θεραπεία τους.
