Το έτος 2020 ο προσδόκιμος μέσος όρος ζωής υπολογίζεται να φθάσει τα 82 έτη για τις γυναίκες και τα 74,2 για τους άνδρες. Αυτή η αύξηση του μέσου όρου, δηλαδή η παράταση της ζωής θα πρέπει να συνοδεύεται από ποιοτικότερες συνθήκες διαβίωσης Η γήρανση δεν θα πρέπει να θεωρείται ως ασθένεια αλλά ως φυσιολογική φθορά του οργανισμού, μέρος και αποτέλεσμα της εξελικτικής Βιολογίας. Μπορεί να θεωρούμε ότι τα γονίδιά μας καθορίζουν τον τρόπο που ο οργανισμός μας αλλάζει κατά τη γήρανση, ωστόσο φαίνεται ότι το οργανικό στρες, η διατροφική μας συμπεριφορά ήδη από την στιγμή της γέννησης μας και η φυσική μας δραστηριότητα καθορίζουν την εξελικτική πορεία μας. Πάρα πολλές έρευνες αποδεικνύουν ότι οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες και ουσίες που λαμβάνουμε από τη διατροφή μας συμβάλλουν στη πρόληψη του οξειδωτικού στρες και δρουν ενάντια στη φθορά των κυττάρων.
Θρεπτικά συστατικά Βιταμίνη Ε
Η πλειοψηφία των εργαστηριακών και κλινικών ερευνών δείχνουν ότι η βιταμίνη Ε προσφέρει προστασία έναντι στην οξείδωση της LDL και στη προστασία των κυτταρικών μεμβρανών. Σε έρευνα του Πανεπιστημίου της Ινδιανάπολης (ΗΠΑ) η γ-τοκοφερόλη (μία από τις πρόδρομες μορφές της βιταμίνης Ε) φάνηκε να μετριάζει τις επιδράσεις της φωτογήρανσης και να αποτελεί ασπίδα για τον καρκίνο του δέρματος. Καλές πηγές βιταμίνης Ε είναι το ελαιόλαδο, το αβοκάντο, οι γαρίδες, τα δημητριακά ολικής άλεσης, οι ξηροί καρποί και η γλυκοπατάτα.
Βιταμίνη C
Η βιταμίνη αυτή είναι υδατοδιαλυτή και συντελεί στη σύνθεση του κολλαγόνου, της καρνιτίνης και ορισμένων νευροδιαβιβαστών. Ακόμη έχει έντονη αντιοξειδωτική δράση, ενώ η φαρμακευτική δράση της αφορά το κοινό κρυολόγημα, τον καρκίνο, τα καρδιαγγειακά νοσήματα κ.ά. Καλές πηγές της βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή, τα σπαράγγια, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, οι πράσινες πιπεριές, το λάχανο, οι φράουλες, η ντομάτα.
Φλαβονοειδή
Τα φλαβονοειδή (πολυφαινόλες, κατεχίνες, κερκετίνη, κ.λ.π) είναι ευρύτατα διαδεδομένες ουσίες σε πολλά φυτικά προϊόντα της μεσογειακής διατροφής και έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Αξιόλογη μελέτη έχει κατατεθεί από το Ιπποκράτειο Πανεπιστήμιο και το πρώτο τμήμα Καρδιολογίας στην Ιατρική σχολή Αθήνας, που υποστηρίζει ότι η μαύρη σοκολάτα και το κακάο – που είναι πλούσια σε φλαβονοειδή - βελτιώνουν άμεσα την ελαστικότητα του ενδοθηλίου σε ενήλικες με κίνδυνο για καρδιοαγγειακές παθήσεις καθώς και σε ασθενείς με αρτηριοσκλήρυνση. Καλές πηγές φλαβονοειδών είναι το κόκκινο κρασί, το πράσινο και μαύρο τσάι, το κακάο, η μαύρη σοκολάτα, το κρεμμύδι, το σκόρδο, τα βατόμουρα.
Καροτενοειδή
Στα καροτενοειδή που μπορούν να προσληφθούν από τη διατροφή περιλαμβάνονται το β-καροτένιο και το α-καροτένιο, η κρυπτοξανθίνη, η λουτεΐνη, η ζεαξανθίνη και το λυκοπένιο. Τα καροτενοειδή είναι λιποδιαλυτά και είναι γνωστά για την αντιοξειδωτική τους δράση. Το β-καροτένιο διαθέτει προ-οξειδωτικούς και αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς ενάντια στην φωτοκαρκινογένεση, σημαντικότατη βλάβη του δέρματος που επιφέρει πρόωρη γήρανση σύμφωνα με έρευνα που έγινε στο τμήμα Δερματολογίας του Πανεπιστημίου του Χιούστον. Καλές πηγές καροτενοειδών είναι τα πορτοκαλί και κόκκινα λαχανικά και φρούτα (π.χ. καρότα, κόκκινες πιπεριές, ντομάτα, βερίκοκα, μάνγκο) και τα σκούρα πράσινα λαχανικά (π.χ. σπανάκι).
Σελήνιο
Το σελήνιο είναι ένα σημαντικό ιχνοστοιχείο της διατροφής μας με αντιοξειδωτικές ικανότητες. Το σελήνιο φαίνεται να προστατεύει από διάφορες μορφές καρκίνου, αυξάνοντας το ρυθμό απόπτωσης (κυτταρικού θανάτου) των καρκινικών κυττάρων. Καλές πηγές σεληνίου είναι τα οστρακόδερμα, το κρέας, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής άλεσης, το καστανό ρύζι, ο τόνος, ο σολωμός.
Βότανα
Από μια τεράστια ποικιλία φυτών και βοτάνων αξίζει να γίνει αναφορά στο Ginkgo Biloba Extract, ένα αυτόφυες δέντρο που καλλιεργείται σε ΗΠΑ και Καναδά. Τα φύλλα του περιέχουν φλαβόνες και φλαβονοειδείς ουσίες. Το εκχύλισμα αυτού του φυτού αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο, στα άνω και κάτω άκρα και πολλές εργαστηριακές μελέτες υποστηρίζουν την ευεργετική επίδρασή του στην άνοια.
Iσχυρές επιδημιολογικές ενδείξεις αποδίδουν σημαντικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες και σε διάφορα βότανα που συνήθως προστίθενται στο φαγητό, όπως η ρίγανη, το θυμάρι και το δεντρολίβανο που φύονται στην Ελλάδα.
Πιο συγκεκριμένα, η ρίγανη περιέχει φυτοχημικές ουσίες, όπως η θυμόλη και το ροσμαρινικό οξύ, που λειτουργούν ως πιθανά αντιοξειδωτικά. Το δεντρολίβανο βοηθάει στην καλή λειτουργία της μνήμης και βελτιώνει τη δυνατότητα συγκέντρωσης του ατόμου. Το θυμάρι περιέχει θυμόλη και μια ποικιλία φλαβονοειδών, όπως λουτεολίνη και θυμονίνη που αυξάνουν την αντιοξειδωτική του ικανότητα.
Άρα…;
Διατροφή που περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο και ξηρούς καρπούς στα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής φαίνεται να συμβάλλει σημαντικά στην προστασία των κυττάρων από τη φθορά, πάντα όμως στα πλαίσια ενός θερμιδικά ισορροπημένου διαιτολογίου. Οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες, τα ιχνοστοιχεία και τα βότανα που περιλαμβάνονται στην παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή αποτελούν μερικά από τα όπλα του σύγχρονου ανθρώπου για την καταπολέμηση των νοσημάτων φθοράς.
Αναδημοσίευση από το περιοδικό Ευεξία & Διατροφή, Τεύχος 39 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ/ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009, 10-12
