Τα τελευταία χρόνια ο γυναικείος αθλητισμός έχει ανεβεί παρά πολύ και η συμμετοχή των γυναικών σε αθλήματα που απαιτούν πολλές ώρες σκληρής προπόνησης έχουν αυξηθεί.
Τι είναι η γυναικεία αθλητική τριάδα;
Η γυναικεία αθλητική τριάδα ή όπως είναι γνωστό παγκόσμια, «the female athlete triad», επηρεάζει πολλές γυναίκες και κορίτσια που ασχολούνται εντατικά με τον αθλητισμό. Ονομάζεται τριάδα, επειδή περιέχει τα συμπτώματα τριών «ασθενειών», διατροφικής αναταραχής (disordered eating), αμηνόρροια (amenorrhea) και οστεοπόρωσης (osteoporosis). Αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των συμπτωμάτων τότε αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αμετάκλητο χάσιμο κοκάλου (bone loss) μέχρι ακόμα και θάνατο. Οι γονείς, φίλοι και προπονητές των αθλητριών πρέπει να είναι γνώριμοι με τα συμπτώματα αυτής της τριάδας αφού η γρήγορη αντιμετώπιση είναι το κλειδί για την θεραπεία.
Η διατροφική αναταραχή μπορεί να είναι είτε ανορεξικές τάσεις είτε βουλιμικές με συχνές περιόδους έμμεσης. Κατ΄ ακρίβειαν, ανάμεσα στις γυναίκες αθλήτριες το 15 με 62% πάσχει από κάποια διατροφική αναταραχή.
Αθλητική αμηνόρροια
Αμηνόρροια είναι η κατάσταση στην οποία διακόπτεται ο περιοδικός κύκλος. Επίσης υπάρχει η αραιομηνόρροια στην οποία η συχνότητα του αμηνορριακού κύκλου είναι κάθε 39 με 90 μέρες και η ακύκλικη αμηνόρροια που η συχνότητα ξεπερνά τις 90 μέρες. Στις πλείστες περιπτώσεις όμως, η αμηνόρροια ορίζεται όταν δεν υπάρχει περιοδικός κύκλος για 3 με 6 μήνες. Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, ένα 5% του γυναικείου αθλητισμού έχει αμηνόρροια. Μια μελέτη μάλιστα έδειξε πως οι αθλήτριες στίβου και κολύμβησης είχαν καθυστέρηση στην έναρξη της εμμήνου ρήσης αφού ξεκίνησαν στα 15 χρόνια ενώ οι μη αθλήτριες ξεκίνησαν στα 12 χρόνια. Συνήθως η έναρξη της εμμήνου ρήσης ξεκινά στα 10 με 11 χρόνια και ολοκληρώνεται στα 15 χρόνια όπου λογικά σταθεροποιείται ο κύκλος. Οι παράγοντες όμως που συμβάλουν σε αυτό είναι η κληρονομικότητα, η διατροφή και η άσκηση. Αν η διατροφή της αθλήτριας είναι ελλιπής σε ενέργεια και θρεπτικές ουσίες και αν η προπόνηση είναι αρκετά σκληρή τότε πιθανόν αυτό να οδηγήσει σε αμηνόρροια. Επίσης, αν το λίπος της αθλήτριας είναι πολύ χαμηλό (κάτω από 12 με 13%) τότε πολύ πιθανόν να υπάρχει αμηνόρροια.
Η χρόνια αθλητική αμηνόρροια προέρχεται από δραματική μείωση των οιστρογόνων και αυτό μπορεί να έχει τεράστιες επιπτώσεις στο σκελετικό σύστημα της αθλήτριας σε σημείο μάλιστα που να την κάνει πιο επιρρεπή σε κατάγματα. Η μείωση των οιστρογόνων μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου που είναι απαραίτητο για την οικοδόμηση και διατήρηση των οστών και αυτό μπορεί να φέρει αρνητικές μελλοντικές επιπτώσεις.
Συνήθως, όταν υπάρχουν τα πρώτα δυο και η διατροφή είναι ελλιπείς σε θρεπτικές ουσίες, βιταμίνες και μέταλλα ενώ η προπόνηση είναι αρκετά εντατική τότε μπορεί να οδηγήσει και στην οστεοπόρωση. Η οστεοπόρωση εμφανίζεται συχνά στις αθλήτριες με αμηνόρροια αφού υπάρχει μια σημαντική μείωση της μάζας του κοκάλου.
Αναγνωρίζοντας τα συμπτώματα της αθλητικής τριάδας
Καλό θα ήταν λοιπόν να γνωρίζουμε ποια είναι τα συμπτώματα αυτής της τριάδας για την γρήγορη αντιμετώπιση της. Μερικά σημάδια και συμπτώματα είναι κούραση, αναιμία, κατάθλιψη, συχνά κατάγματα, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, μη ανεκτικότητα στο κρύο, κρύα άκρα, πονόλαιμος, χαλασμένα δόντια, συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα, στομαχόπονος και φουσκώματα, δυσκοιλιότητα, ξηρό δέρμα, βραδυκαρδία, συνεχής απασχόληση με τα κιλά τους και πως φαίνονται στο καθρέπτη, και συνήθως τους αρέσει να τρώνε μόνοι τους. Προσέξτε λοιπόν αυτά τα συμπτώματα και αν ανυσηχείτε γι΄ αυτή τη τριάδα καλά θα είναι να συμβουλευτείτε τους ειδικούς.
Αθλητική τριάδα και θρεπτικά συστατικά
Αν κάποια αθλήτρια έχει αμηνόρροια τότε καλά θα ήταν να προσέξει την διατροφή της και να τρώει φαγητά πλούσια σε ασβέστιο. Οι συστάσεις για αυτήν την περίπτωση είναι πιο ψηλές από ότι συνήθως και κυμαίνονται από 1500 με 2500 mg ημηρεσίως. Άλλα σημαντικά θρεπτικά συστατικά είναι το μαγνήσιο (βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου, η Βιταμίνη D, το βόριο, ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, το μαγγάνιο και το φθόριο.
