Καταστάσεις και συνθήκες όπως είναι ο πόλεμος σε τοπικό ή σε παγκόσμιο επίπεδο, μόνο δυσμενείς επιπτώσεις έχουν στην καθημερινότητα και φυσικά στην ανθρώπινη υγεία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία , είναι ακόμη σε εξέλιξη, αλλά οι δυσμενείς επιπτώσεις ήδη έχουν εμφανιστεί. Ένα από τα κεφάλαια που θα μας απασχολήσει μεταξύ άλλων είναι τα επίπεδα πείνας και υποσιστισμού. Και μάλιστα σε μία χρονική περίοδο, αμέσως μετά την πανδημία του κορωνοϊού,
Υποσιτισμός
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα είναι ο υποσιτισμός. Ένα παιδί, ή ένας άνθρωπος γενικότερα, υποσιτίζεται όταν λαμβάνει για μεγάλο χρονικό διάστημα ανεπαρκή ποσότητα τροφής ή τροφή που δεν περιέχει αρκετές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Αποτέλεσμα του υποσιτισμού στην παιδική ηλικία είναι σημαντικά μικρότερο βάρος ή/και ύψος από αυτά που αντιστοιχούν στην ηλικία. Τις περισσότερες φορές, ο υποσιτισμός προκαλεί διαταραχές στο πεπτικό σύστημα και καχεξία στο σώμα. Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με τον υποσιτισμό, είναι: η αναιμία , η κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, μειωμένη απόδοση, χλωμό πρόσωπο, ευπαθές και ξηρό δέρμα, αδυναμία, ζαλάδες, εύθραυστα νύχια, έντονη τριχόπτωση και θαμπό χρώμα μαλλιών, μειωμένο σωματικό βάρος και ύψος. Επίσης, τα άτομα που υποσιτίζονται στην παιδική και εφηβική ηλικία, εμφανίζουν συνήθως οστεοπόρωση σε κάποια στιγμή της ενήλικης ζωής τους. Γενικά το φαινόμενο οδηγεί σε μείωση της ποιότητας ζωής του ατόμου. Μάλιστα, εάν το πρόβλημα συνεχιστεί για πολύ μπορεί να επιφέρει και θάνατο.
Συμπτώματα υποσιτισμού:
- Έλλειψη όρεξης
- Μειωμένο ενδιαφέρον για το φαγητό
- Αυξημένη κόπωση
- Αδυναμία συγκέντρωσης
- Μόνιμο αίσθημα κρύου
- Απώλεια λίπους και μυϊκής μάζας και σωματικού βάρους
- Συχνή νοσηρότητα
- Μεγαλύτερος χρόνο αποκατάστασης της ασθένειας
- Κατάθλιψη
- Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
- Προβλήματα γονιμότητας
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις: η αναπνοή γίνεται πιο δύσκολη, το δέρμα μπορεί να γίνει πιο λεπτό, ξηρό, ανελαστικό, χλωμό και κρύο. Τα μάγουλα φαίνονται κοίλα και τα μάτια βυθισμένα καθώς και το λίπος εξαφανίζεται από το πρόσωπο. Τα μαλλιά γίνονται ξηρά και αραιά. Στο τέλος, μπορεί να προκληθεί αναπνευστική και καρδιακή ανεπάρκεια και το άτομο μπορεί να μην μπορεί να ανταποκριθεί στο περιβάλλον. Η συνολική αυτή πείνα μπορεί να είναι θανατηφόρα εντός 8-12 εβδομάδων.
Τα συμπτώματα στα παιδιά είναι πιο έντονα. Αυτά παρουσιάζουν έλλειψη ανάπτυξης και συνήθως εμφανίζουν δείγματα κόπωσης. Η συμπεριφορά τους μπορεί να είναι αργή και πιθανόν να οδηγήσει σε μαθησιακές δυσκολίες.
Ακόμη και με τη θεραπεία, μπορεί να υπάρξουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική λειτουργία. Τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος δεν παύουν να υπάρχουν και σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτά μπορεί να είναι δια βίου.
Σε περίπτωση που το άτομο που νοσεί είναι ενήλικας, ακόμα και αν έχει νοσήσει βαριά, μπορεί να έχει πλήρη ανάρρωση με την κατάλληλη θεραπεία.
Υποσιτισμός και πείνα σήμερα
Το 1/10 του παγκόσμιου πληθυσμού βρίσκεται στο φάσμα του χρόνιου υποσιτισμού, καθώς η διετία της πανδημίας εκτός από το κόστος της ανθρώπινης ζωής σε τεράστια ποσοστά, παράλληλα εκτόξευσε στα ύψη την οικονομική ανέχεια και την πείνα. Μια κατάσταση που δυστυχώς επιδεινώνεται με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία την εκτίναξη του πληθυσμού διεθνώς και βέβαια την απειλή της επισιτιστικής κρίσης.
The State of Food Security and Nutrition in the World (SOFI)
Η ετήσια έκθεση «The State of Food Security and Nutrition in the World (SOFI)» των Ηνωμένων Εθνών και πιο συγκεκριμένα του Food and Agriculture Organization (FAO) επιβεβαιώνει τους χειρότερους φόβους για τις δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας στο επίπεδο ζωής, κυρίως στα κράτη του Τρίτου Κόσμου. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, ο αριθμός των ανθρώπων που βρίσκεται στο φάσμα της πείνας αυξήθηκε κατά 828 εκατ. μέσα στο 2021, σημειώνοντας ένα άλμα κατά 150 εκατ. άτομα, αφότου ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού. Τα επίπεδα πείνας παγκοσμίως είχαν μείνει αμετάβλητα από το 2015, κάτι που είχε ερμηνευτεί ως μεγάλη επιτυχία έως ότου η πανδημία ήρθε να τα ανατρέψει. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2019 μόλις το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού βρισκόταν σε επίπεδα πείνας, ένα ποσοστό που δύο χρόνια μετά ανέβηκε στο 9,8% του πληθυσμού. Την ίδια ώρα, περίπου 2,3 δισ. άνθρωποι ζούσαν σε επίπεδα σοβαρής ή μέτριας διατροφικής ανασφάλειας, ήτοι 350 εκατ. παραπάνω σε σχέση με το 2019.
Νέα Οικονομική Κριση
Το 2019 μόλις 112 εκατ. άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη δεν είχαν τα οικονομικά μέσα για να διασφαλίσουν μια υγιεινή διατροφή. Δύο χρόνια μετά η αντίστοιχη κατηγορία αφορούσε 3,1 δισ. ανθρώπους. Ένα τεράστιο άλμα που αντανακλά τις επιπτώσεις από την αύξηση των τιμών των τροφίμων συνάμα με την μείωση των εισοδημάτων και την αύξηση της ανεργίας, λόγω της πανδημίας και των συνεπειών της στις οικονομίες. Τα παιδιά ήταν δυστυχώς τα πιο ευάλωτα. Περίπου 45 εκατ. παιδιά, ηλικίας κάτω των πέντε ετών, υποφέρουν από ακραία πείνα και υποσιτισμό, με αποτέλεσμα το ρίσκο θανάτου να ανεβαίνει πολύ. Παράλληλα, 149 εκατ. παιδιά, ηλικίας κάτω των πέντε ετών, παρουσίασαν προβλήματα ανάπτυξης, λόγω της έλλειψης τροφής και της έλλειψης βασικών συστατικών που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη τους.
Ο ΟΗΕ εμφανίζεται απαισιόδοξος για την εξέλιξη των στοιχείων καθώς το ξέσπασμα του πολέμου επιδείνωσε περαιτέρω τα οικονομικά δεδομένα, επιτάχυνε τις αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και πυροδότησε και ελλείψεις σε αγροτικά προϊόντα. Για το λόγο αυτό εκτιμάται πως τα επίπεδα της ακραίας πείνας θα αυξηθούν κι άλλο, πιθανότατα δε, όχι μόνο φέτος, αλλά και τα επόμενα χρόνια.
Μακροχρόνιος Υποσιτισμός
Με τα τωρινά δεδομένα, σε επίπεδα πείνας θα βρεθεί φέτος το 10,5% του παγκόσμιου πληθυσμού, όμως η αύξηση μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη, αν ο πόλεμος διαρκέσει περισσότερο κι αν η πορεία της πανδημίας εκτροχιαστεί και πάλι. Τα σενάρια για το υπόλοιπο της δεκαετίας δεν είναι, δυστυχώς, καλύτερα. Οι εκτιμήσεις από το International Fund for Agricultural Development κάνουν λόγο για περίπου 670 εκατ. ανθρώπους σε επίπεδα χρόνιου υποσιτισμού μέχρι το 2030. Πρόκειται για ένα νούμερο ανάλογο του 2015, που σημαίνει πως αντί να πηγαίνουμε καλύτερα, στα τέλη της δεκαετίας τα νούμερα στα επίπεδα πείνας και χρόνιου υποσιτισμού θα έχουν επανέλθει, ίσως, στα επίπεδα που βρίσκονταν 15 χρόνια νωρίτερα.
Ρωσικό και Ουκρανικό Σιτάρι
Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σιταριού στον κόσμο, με την Ουκρανία να έρχεται πέμπτη στη σχετική λίστα, σύμφωνα με τον FAO. Μαζί, παρέχουν το 19% της παγκόσμιας προσφοράς κριθαριού, το 14% του σιταριού και το 4% του αραβοσίτου, που αποτελούν περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκόσμιων εξαγωγών σιτηρών. «Οι πιθανές διαταραχές στις γεωργικές δραστηριότητες αυτών των δύο μεγάλων εξαγωγέων βασικών εμπορευμάτων θα μπορούσαν να κλιμακώσουν σοβαρά την επισιτιστική ανασφάλεια παγκοσμίως. Περίπου 50 χώρες, συμπεριλαμβανομένων πολλών από τις λιγότερο ανεπτυγμένες, εξαρτώνται από τη Ρωσία και την Ουκρανία για περισσότερο από το 30% ή περισσότερο των προμηθειών τους σε σιτάρι, γεγονός που τις αφήνει ιδιαίτερα ευάλωτες», ανέφερε σε δήλωσή του ο γενικός διευθυντής του FAO, Qu Dongyu.
Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, ο αριθμός των ανθρώπων που θεωρείται ότι υποσιτίζονται σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 8 έως 13 εκατομμύρια άτομα το 2022/2023.
Κλείνοντας
Δυστυχώς, με αυτά τα δεδομένα διακρίνεται μειωμένη ποιότητα ζωής σε μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού. Είναι οξύμωρο πως από την μία έχουν εκτοξευθεί τα ποσοστά παχυσαρκίας, ιδιαίτερα μετά την πανδημία και από την άλλη ο πόλεμος στην Ουκρανία προκαλεί επισιτιστική κρίση. Κρίνεται , λοιπόν απαραίτητο, οι αρμόδιοι φορείς να λάβουν αντίστοιχα μέτρα, ώστε να μειωθούν τα ποσοστά εμφάνισης υποσιτισμού.
