Ο αυτοέλεγχος του σακχάρου τριχοειδικού αίματος

Διεθνείς οργανισμοί και κατευθυντήριες οδηγίες

Όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, όπως:

• η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία (ADA)
• η Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία (AACE)
• η Καναδική Διαβητολογική Εταιρεία (CDA)
• η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Μελέτης του Διαβήτη (EASD)
• η Παγκόσμια Ομοσπονδία για το Διαβήτη (IDF)
• η Διεθνής Εταιρεία Νεανικού Διαβήτη (ISPAD)
• η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ)

Στις κατευθυντήριες οδηγίες που εκδίδουν για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του ΣΔ, εκτός από τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c), δηλαδή η συνολική γλυκαιμική εικόνα για τους προηγούμενους 3μήνες, έχουν εντάξει και τον αυτοέλεγχο του σακχάρου τριχοειδικού αίματος, δηλαδή το σάκχαρο νηστείας (πρωινή μέτρηση μετά από 8ωρη νηστεία) και μεταγευματικό σάκχαρο (μέτρηση 2 ώρες μετά την έναρξη των κύριων γευμάτων στο ΣΔτ1 και ΣΔτ2 ή 1 ώρα μετά την έναρξη των κύριων γευμάτων στο ΣΔ κύησης).

Αυτοέλεγχος σακχάρου τριχοειδικού αίματος

Ο αυτοέλεγχος του σακχάρου τριχοειδικού αίματος, θεωρείται ότι είναι ιδανική μέθοδος εκτίμησης της γλυκαιμίας και φαίνεται ότι συμβάλλει σημαντικά, μαζί με την HbA1c, στην επίτευξη της γλυκαιμικής ρύθμισης και στην αποφυγή των μικροαγγειακών (αμφιβληστροειδοπάθεια: τύφλωση, νεφροπάθεια, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, νευροπάθεια: ακρωτηριασμοί κάτω άκρων) και μακρογγειακών επιπλοκών (στεφανιαία νόσος, οξύ έμφραγµα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αγγειοπάθεια).

Ο αυτοέλεγχος του σακχάρου τριχοειδικού αίματος αποτελεί ένα αποτελεσματικό και ασφαλές κλινικό μέσο στη θεραπευτική αντιμετώπιση του ΣΔ, γιατί επιτρέπει στα διαβητικά άτομα και στους θεράποντες ιατρούς να καθορίσουν και να επιτύχουν τους γλυκαιμικούς στόχους. Είναι γνωστό ότι, η εκτός στόχου HbA1c υποδεικνύει την ανάγκη τροποποίησης της θεραπευτικής αγωγής, αλλά δεν μπορεί να καταδείξει τι είδους αλλαγή απαιτείται.

Στην περίπτωση αυτή, οι τιμές του αυτοελέγχου σακχάρου τριχοειδικού αίματος βοηθούν στη διάκριση μεταξύ υπεργλυκαιμίας νηστείας, προγευματικής ή μεταγευματικής, στην ανίχνευση των γλυκαιμικών αιχμών ή υπογλυκαιμικών επεισοδίων (ανεπίγνωστων ή μη) και επίσης, παρέχουν πληροφορίες για την επίδραση τηςδιατροφής, της άσκησης και των αντιδιαβητικών φαρμάκων (δισκία, ινσουλίνη) στη γλυκαιμική ρύθμιση.

Ο αυτοέλεγχος του σακχάρου τριχοειδικού αίματος θα πρέπει να διδάσκεται στο διαβητικό άτομο κατά τη διάγνωση της νόσου και να επαναλαμβάνεται στις επόμενες επισκέψεις ως συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων του σακχάρου τριχοειδικού αίματος πρέπει να καταγράφονται από το διαβητικό άτομο σε ημερολόγιο και να ελέγχονται και να αξιολογούνται από το θεράποντα ιατρό σε κάθε επίσκεψη.

Ποιοι και πότε πρέπει να ελέγχουν το σάκχαρο τριχοειδικού αίματος;

Η συχνότητα και τα χρονικά σημεία του αυτοελέγχου σακχάρου τριχοειδικού αίματος εξατομικεύονται για κάθε διαβητικό άτομο και είναι ανάλογα με το ακολουθούμενο θεραπευτικό σχήμα και τους καθοριζόμενους θεραπευτικούς στόχους. Η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία(ΕΔΕ) για την εκτίμηση της γλυκαιμικής εικόνας του διαβητικού ατόμου προτείνει τα εξής:

• Στα άτομα με ΣΔτ1 ή ΣΔτ2 που αντιμετωπίζονται με θεραπευτικό σχήμα που περιλαμβάνει βασική ινσουλίνη και ινσουλίνη πριν από τα κύρια γεύματα ή φέρουν αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης, συνιστώνται 3-7 μετρήσεις σακχάρου το 24ωρο (νηστείας, προγευματικό, μεταγευματικό, προ του ύπνου και ενίοτε κατά τηδιάρκεια της νύκτας). 
• Στα άτομα με ΣΔτ2 που αντιμετωπίζονται με θεραπευτικό σχήμα που περιλαμβάνει μία δόση βασικής ινσουλίνης, συνιστάται καθημερινή μέτρηση σακχάρου νηστείας. Εάν, παρά την ικανοποιητική ρύθμιση του σακχάρου νηστείας, η HbA1c μετά από 3 μήνες παραμένει εκτός στόχου, συνιστάται μέτρηση και του μεταγευματικού σακχάρου.
• Στα άτομα με ΣΔτ2 που αντιμετωπίζονται με θεραπευτικό σχήμα που περιλαμβάνει δύο δόσεις μειγμάτων ινσουλίνης, συνιστάται μέτρηση σακχάρου νηστείας και προγευματικό το βράδυ. 
• Στα άτομα με ΣΔτ2 που το θεραπευτικό σχήμα δεν περιλαμβάνει ινσουλίνη, συνιστώνται τουλάχιστον 3 μετρήσεις σακχάρου την εβδομάδα σε εναλλασσόμενα χρονικά σημεία (νηστείας, προγευματικό, μεταγευματικό). 
• Κατά την κύηση, ανεξάρτητα από τον τύπο του διαβήτη, συνιστώνται 4-7 μετρήσεις σακχάρου το 24ωρο. 

Απαιτούνται πρόσθετες μετρήσεις σακχάρου (προγευματικά, μεταγευματικά και περιστασιακά τη νύκτα,μεταξύ 2-3 π.μ.), ανεξάρτητα από τον τύπο του διαβήτη, όταν: 

1. Γίνεται αλλαγή του θεραπευτικού σχήματος
2. Αναπροσαρμόζονται οι δόσεις του ακολουθούμενου θεραπευτικού σχήματος
3. Υπάρχει οξεία απορρύθμιση οιασδήποτε αιτιολογίας
4. Εμφανίζονται συχνά υπογλυκαιμικά επεισόδια ή ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία