Οι περισσότεροι άνθρωποι αγχώνονται μήπως καταναλώνουν περισσότερο αλάτι από ότι θα έπρεπε, για αυτό βλέπεις να γίνεται τόση κουβέντα γύρω από την διατροφική εκπαίδευση σχετικά με την υπερκατανάλωση νατρίου. Τι γίνεται όμως με την αντίπερα όχθη και με εκείνους που καταναλώνουν αρκετή μειωμένη ποσότητα νατρίου;
Το νάτριο είναι ηλεκτρολύτης και μάλιστα πολύ σημαντικός για τη λειτουργία του οργανισμού, διότι συμμετέχει στη ρύθμιση της λειτουργίας του νευρικού συστήματος και ρυθμίζει λειτουργίες όπως είναι ο καρδιακός παλμός, η αναπνοή, η πέψη, η εγκεφαλική δραστηριότητα και η αρτηριακή πίεση.
Ακόμα, πολύ σημαντικός κρίνεται ο ρόλος του στη ρύθμιση της υδατικής ισορροπίας εντός και εκτός των κυττάρων. Σε συνδυασμό τα παραπάνω και με την ευαισθησία που έχει ο κάθε άνθρωπος στην κατανάλωση νατρίου, μιας και όσοι έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στην κατανάλωση αλατιού είναι και πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη αυξημένης αρτηριακής πίεσης,
Ποια θεωρείται πολύ χαμηλή κατανάλωση;
Οι συστάσεις ποικίλου με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να στοχεύει στην < 2γρ./ημέρα πρόσληψη νατρίου ή <5γρ./ ημέρα αλατιού. Οι παγκόσμιοι φορείς υγείας σε Αμερική και Καναδά προτείνουν ημερησίως τα 1,5 γρ. νατρίου ή 3,8 γρ. αλατιού με ανώτατο ανεκτό όριο τα 2,3 γρ. νατρίου.
Όταν η διαιτητική πρόσληψη νατρίου είναι κοντά στα 2 γραμμάρια τότε θεωρείται πολύ χαμηλή. Σχετικά με την διαιτητική πρόσληψη νατρίου, φαίνεται ότι υπάρχει μια σχέση καμπύλης U ή J και των επιδράσεων του στην υγεία. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι επιζήμια οφέλη μπορεί να έχει πέρα από την υψηλή κατανάλωση νατρίου και η πολύ χαμηλή πρόσληψη. Βέβαια, η αρνητική δράση από την υψηλή κατανάλωση νατρίου είναι μεγαλύτερη σε σχέση με εκείνα που προκύπτουν από την χαμηλή.
Πώς και πότε προκαλείται;
Μπορεί να προκληθεί είτε από αυξημένη απώλεια νατρίου μέσω ιδρώτα, εμετών, αιμορραγία και διάρροια είτε από καταστάσεις όπως η εγκυμοσύνη και η μακροχρόνια υιοθέτηση διαιτών χαμηλής συγκέντρωσης νατρίου. Αυτό θα έχει ως συνέπεια την πτώση του νατρίου κάτω από την επιτρεπόμενη συγκέντρωση, οδηγώντας σε μια κατάσταση που ονομάζεται υπονατριαιμία.
Βέβαια, σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι οι άνθρωποι που πραγματικά καταναλώνουν λιγότερο από 3 γρ. αλατιού ημερησίως δεν είναι τόσοι πολλοί. Ωστόσο, ο κίνδυνος της υπονατριαιμίας δεν παύει να είναι ένα καμπανάκι που πρέπει να μας θορυβήσει για τις υπερβολές που μπορεί να γίνονται, μιας και φαίνεται ότι η πολύ χαμηλή πρόσληψη νατρίου σχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα.
Ποια τα συμπτώματά της;
Η υπονατριαιμία είναι ο όρος που περιγράφει τα μη φυσιολογικά χαμηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα. Αυτή η κατάσταση παρατηρείται κυρίως στους ηλικιωμένους ή σε αθλητές αντοχής. Συχνές αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν εκεί είναι: η αυξημένη συχνότητα εμετών, η διάρροια και ο ιδρώτας, μιας και σε όλες αυτές τις καταστάσεις μπορεί να χαθεί μεγάλη ποσότητα νατρίου. Ακόμα, στον αντίποδα και η μεγάλη ποσότητα νερού που μπορεί να συσσωρεύεται στο σώμα είναι μια πολύ συχνή αιτία.
Τα συμπτώματα της υπονατριαιμίας περιλαμβάνουν: ναυτία, εμετό, πονοκέφαλο, διαταραγμένη εγκεφαλική λειτουργία, σύγχυση, λήθαργο μέχρι και κώμα.
Ακόμα, οι δίαιτες που είναι ανεπαρκείς σε νάτριο μπορούν να ασκήσουν πίεση και να μεταβάλλουν τη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού και ορμονικού συστήματος.
Ποιες είναι οι συνέπειες;
H πολύ μειωμένη διαιτητική πρόσληψη νατρίου διαταράσσει την ισορροπία των υγρών στα κύτταρα του σώματος και την οξεο-βασική ισορροπία, καταστάσεις καίριες για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.
Σημαντικό σκέλος είναι τα οστά που αποτελούν σημαντική «πηγή» νατρίου, ασβεστίου και μαγνησίου. Όταν κάποιο από αυτά τα θρεπτικά συστατικά φτάσει σε ανεπαρκή επίπεδα στο σώμα, τότε απελευθερώνονται από τα οστά προκειμένου να αντισταθμιστεί η απώλεια.
Μπορεί για τα καρδιαγγειακά και πιο συγκεκριμένα σαν μέσο θεραπείας της υπέρτασης η κεντρική οδηγία να είναι η μείωση της κατανάλωσης νατρίου, αλλά υπάρχει ένα «σημείο» μέχρι το οποίο αυτό επιδρά θετικά. Πρόβλημα μπορεί να δημιουργηθεί όταν οι άνθρωποι με φυσιολογική αρτηριακή πίεση μειώσουν αρκετά τη διαιτητική πρόσληψη μιας και μπορεί να οδηγηθούν στην εμφάνιση υπότασης.
Ακόμα, η χαμηλή διαιτητική πρόσληψη νατρίου μπορεί πιθανόν να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα, μιας και μειώνεται η υγρασία των κοπράνων.
Επιπλέον, η ανεπάρκεια νατρίου συνδέεται με την εκδήλωση κραμπών λόγω της διαταραχής των ηλεκτρολυτών.
Ταυτόχρονα, η εξάντληση του νατρίου μπορεί και να σχετίζεται με δυσλειτουργία της γνωσιακής λειτουργίας και με κόπωση. Μιας και ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης φαίνεται να έχουν παρόμοια συμπτώματα με όσους έχουν μειωμένη πρόσληψη νατρίου.
Τέλος, προβληματισμός γεννάται για τη χορήγηση πολύ χαμηλής σε νάτριο δίαιτας στους ηλικιωμένους μιας και σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για ασθένεια, αφού φαίνεται ότι έχουν ακόμα μεγαλύτερες απώλειες νατρίου. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψιν ότι η μειωμένη διαιτητική πρόσληψη αλατιού μπορεί να προκαλέσει μείωση των εξωκυττάριων υγρών (αφυδάτωση) που μπορεί να εμπλέκεται με την μειωμένη αντοχή στον πυρετό και με τη διαταραγμένη νευρική λειτουργία.
