Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) είναι μια παγκόσμια επιδημία που σχετίζεται με αυξημένες δαπάνες για την υγεία και χαμηλή ποιότητα ζωής. Πολλοί μη γενετικοί παράγοντες κινδύνου έχουν προταθεί, αλλά η συνολική επιδημιολογική αξιοπιστία τους δεν έχει αξιολογηθεί. Πρόσφατη ανασκόπηση μετα-αναλύσεων είχε ως σκοπό την ανίχνευση των παραγόντων κινδύνου για ΣΔ2. Επίσης, αξιολογήθηκε η επιδημιολογική αξιοπιστία μέσω ενός συνόλου προκαθορισμένων κριτηρίων.
Πόσες μελέτες συμπεριλήφθηκαν στην ανασκόπηση;
Από την ανασκόπηση, εντοπίστηκαν 86 κατάλληλα άρθρα (142 συσχετίσεις) που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα βιολογικών δεικτών, τις ιατρικών καταστάσεων, διατροφικών, περιβαλλοντικών, ψυχοκοινωνικών παραγόντων καθώς και παραγόντων σχετικών με τον τρόπο ζωής.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Αξιόπιστα στοιχεία για αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ2 παρουσίασαν τα κάτωθι:
- Η συσσώρευση λίπους, η μικρή περιφέρεια γοφών.
- Βιοδείκτες όπως τα αυξημένα επίπεδα αμινοτρανσφεράσης αλανίνης (ΑLT), γ-γλουταμυλο-τρανσφεράσης (γGT), ουρικού οξέος και C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) και τα χαμηλά επίπεδα αδιπονεκτίνης και βιταμίνης D.
- Ένα ανθυγιεινό πρότυπο διατροφής με αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος και ροφημάτων με πρόσθετη ζάχαρη και μειωμένη πρόσληψη δημητριακών ολικής αλέσεως, καφέ και αιμικού σιδήρου.
- Χαμηλή προσκόλληση σε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής.
- Το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και ευσυνειδησίας.
- Τα μειωμένα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, τα αυξημένα επίπεδα καθιστικού χρόνου και διάρκειας παρακολούθησης τηλεόρασης.
- Η κατανάλωση αλκοόλ.
- Το κάπνισμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση.
- Ορισμένες ιατρικές καταστάσεις όπως η υψηλή συστολική αρτηριακή πίεση, η πρόωρη εμμηναρχή, ο διαβήτη κύησης, το μεταβολικό σύνδρομο και ο πρόωρος τοκετός.
Ένας υγιής τρόπος ζωής θα μπορούσε να οδηγήσει σε μειωμένο κίνδυνο για ΣΔ2. Μελλοντικές τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες είναι καλό να επικεντρωθούν στον εντοπισμό αποτελεσματικών στρατηγικών για την τροποποίηση των επιβλαβών καθημερινών συνηθειών και των διατροφικών προτύπων που προδιαθέτουν για ΣΔ2.
Συμπεράσματα για τον επαγγελματία διαιτολόγο
Οι παρεμβάσεις για την προώθηση της σωματικής δραστηριότητας και ενός υγιεινού τρόπου ζωής και διατροφικού προτύπου σε συνδυασμό με τις παρεμβάσεις που στοχεύουν στη μείωση της εμφάνισης παχυσαρκίας θα μπορούσαν να προλάβουν τις δυσοίωνες προβλέψεις που αναφέρουν αύξηση της συχνότητας εμφάνισης του ΣΔ2 στο εγγύς μέλλον.
Ωστόσο, αυτά τα ευρήματα βασίζονται σε δεδομένα από συγχρονικές μελέτες και πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή. Περισσότερες μελέτες απαιτούνται για την εύρεση των αιτιολογικών συσχετίσεων, ιδιαίτερα σε ομάδες διαφορετικών εθνικοτήτων και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη αξιόπιστων μοντέλων πρόβλεψης του κινδύνου για ΣΔ2 σε συνδυασμό με γνωστούς γενετικούς πολυμορφισμούς.
