Εισαγωγή
Η παιδική παχυσαρκία αυξάνεται ραγδαία παγκοσμίως, επηρεάζοντας δυσανάλογα συγκεκριμένες κοινωνικές και φυλετικές ομάδες. Η αύξηση αυτή έχει συσχετιστεί με μεταβολικές διαταραχές και φλεγμονή, οι οποίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη μη αλλεργικού άσθματος, ιδιαίτερα σε παχύσαρκα παιδιά. Αν και η σύνδεση παχυσαρκίας-άσθματος είναι γνωστή, οι υποκείμενοι μηχανισμοί παραμένουν ασαφείς.
Η μητρική παχυσαρκία και η μεταβολική δυσλειτουργία κατά την εγκυμοσύνη έχουν συσχετιστεί με αναπνευστικά προβλήματα στους απογόνους, ωστόσο οι επιδράσεις στη μετέπειτα εμφάνιση άσθματος δεν είναι πλήρως κατανοητές. Οι επιπτώσεις της πατρικής μεταβολικής κατάστασης δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.
Σκοπός
Η παρούσα μελέτη διερευνά τη σχέση γονικής μεταβολικής δυσλειτουργίας, λιπιδαιμικού προφίλ των παιδιών και σοβαρότητας άσθματος, σε εθνικό δείγμα παιδιών με άσθμα στη Δανία. Υποθέτουμε ότι οι μεταβολικές διαταραχές, τόσο στους γονείς όσο και στα παιδιά, σχετίζονται με χειρότερη έκβαση της νόσου.
Μέθοδος
Η μελέτη REASSESS Youth είναι μια πανεθνική δανέζικη κοόρτη που βασίζεται σε δεδομένα από κρατικά μητρώα (συνταγές, εργαστήρια, γεννήσεις, νοσηλείες). Περιλαμβάνει παιδιά 2–17 ετών που έλαβαν θεραπεία με εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή (ICS) το 2015. Εξαιρέθηκαν όσοι δεν είχαν συνεχή θεραπεία επί τουλάχιστον ένα έτος. Τα παιδιά παρακολουθήθηκαν για έως δύο χρόνια.
Η σοβαρότητα και ο έλεγχος του άσθματος εκτιμήθηκαν με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες GINA 2020. Κακή ρύθμιση θεωρήθηκε η υπερβολική χρήση SABA (βραχείας δράσης β-αγωνιστές), ενώ οι παροξύνσεις ταξινομήθηκαν ως μέτριες, σοβαρές ή σχεδόν θανατηφόρες. Το σοβαρό άσθμα ορίστηκε με βάση τη θεραπευτική ένταση και το ιστορικό παροξύνσεων.
Μελετήθηκαν μεταβολικοί δείκτες παιδιών και γονέων, όπως ο ΔΜΣ της μητέρας πριν την κύηση, το βάρος γέννησης του παιδιού, επίπεδα λιπιδίων και HbA1c. Τα όρια καθορίστηκαν με βάση διεθνείς και εθνικές οδηγίες.
Οι αναλύσεις περιλάμβαναν λογιστική παλινδρόμηση, προσαρμοσμένη για δημογραφικά και μεταβολικά χαρακτηριστικά. Έγιναν επιπλέον αναλύσεις ευαισθησίας για ICS δόσεις, γονεϊκά χαρακτηριστικά και λιπιδαιμικό προφίλ. Τα αποτελέσματα εκφράστηκαν με OR (95% CI), με στατιστική σημαντικότητα στο p ≤ 0,05. Χρησιμοποιήθηκε λογισμικό R 4.3.1 και ggplot2 για την απεικόνιση.
Αποτελέσματα
Η μελέτη περιέλαβε 29.851 παιδιά με άσθμα στη Δανία (μέση ηλικία 9 ετών, 59% αγόρια). Το 16% λάμβανε υψηλή δόση ICS και το 4,8% πληρούσε τα κριτήρια για σοβαρό άσθμα. Παροξύνσεις καταγράφηκαν στο 7,9%, ενώ 16% είχαν κακό έλεγχο άσθματος (υψηλή χρήση SABA-βραχείας δράσης β-αγωνιστές).
Αυξημένα λιπίδια και χαμηλή HDL στα παιδιά συσχετίστηκαν με σοβαρό, μη ελεγχόμενο και επιδεινούμενο άσθμα. Χαμηλό βάρος γέννησης συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο κακού ελέγχου.
Στους γονείς, η μεταβολική δυσλειτουργία, ιδιαίτερα της μητέρας (αυξημένη LDL, τριγλυκερίδια, HbA1c, παχυσαρκία πριν την κύηση), συσχετίστηκε με αυξημένο φορτίο άσθματος στα παιδιά. Οι συσχετίσεις με τον πατέρα ήταν πιο ασθενείς, αν και η χαμηλή HDL σχετίστηκε με ανεξέλεγκτο άσθμα στα παιδιά.
Οι μεταβολικοί παράγοντες παιδιού και μητέρας αποτελούν σημαντικούς προγνωστικούς δείκτες σοβαρότητας και ελέγχου του παιδικού άσθματος.
Συμπεράσματα
Σύμφωνα με δεδομένα από τη μελέτη κοόρτης REASSESS Youth, μεταβολικές διαταραχές όπως η δυσλιπιδαιμία (π.χ. αυξημένα τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL χοληστερόλη) τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς τους συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανεπαρκούς ελέγχου, σοβαρότητας και εξάρσεων του άσθματος στα παιδιά.
Ειδικότερα, παιδιά με χαμηλή HDL ή αυξημένα τριγλυκερίδια είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης σοβαρού ή ανεξέλεγκτου άσθματος, ενώ ανάλογες μεταβολικές διαταραχές στις μητέρες σχετίζονταν επίσης με επιβαρυντικά αποτελέσματα. Ο ΔΜΣ της μητέρας πριν την εγκυμοσύνη και το χαμηλό βάρος γέννησης του παιδιού αποτέλεσαν επίσης σημαντικούς προγνωστικούς δείκτες.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι, αν και οι συσχετίσεις είναι επιδημιολογικές, υποδεικνύουν την ανάγκη για μηχανιστικές μελέτες που θα ερευνήσουν τη σύνδεση μεταξύ μεταβολικών παραμέτρων, φλεγμονής και άσθματος. Παράλληλα, τονίζουν τη σημασία του υγιεινού τρόπου ζωής προγεννητικά και κατά την παιδική ηλικία, ως πιθανό μέσο πρόληψης του παιδικού άσθματος.
