Εισαγωγή
Η βερβερίνη είναι ένα φυσικό αλκαλοειδές που παράγεται από φυτά των οικογενειών Ranunculaceae και Berberidaceae. Πρόκειται για μια ένωση με πολύπλευρη φαρμακολογική δράση: ήπιες αντιμικροβιακές ιδιότητες, ενίσχυση της έκκρισης της χολής και αναστολή των κοιλιακών ταχυαρρυθμιών. Χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως φυσικό "αντιβιοτικό", ιδιαίτερα σε περιπτώσεις βακτηριακής διάρροιας και εντερικών παρασίτων.
Σε επίπεδο γαστρεντερικής λειτουργίας, η βερβερίνη φαίνεται να επιδρά στη μείωση των περισταλτικών κινήσεων και στην καθυστέρηση της εντερικής διέλευσης, αναστέλλοντας τη δράση της ακετυλοχολίνης και εμποδίζοντας την είσοδο ασβεστίου στα κύτταρα. Έτσι, μπορεί να μειώσει σημαντικά την εντερική έκκριση.
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα αναφορικά με τη χρήση της βερβερίνης στη ρύθμιση των επιπέδων των λιπιδίων και πιθανώς στο σωματικό βάρος, ωστόσο η κλινική τους εφαρμογή είναι ακόμη περιορισμένη και συχνά βασίζεται σε πληθυσμούς με διαφορετικά Διατροφικά πρότυπα από τα Δυτικού τύπου.
Σκοπός
Η συγκεκριμένη πιλοτική μελέτη αξιολόγησε τη χρήση της βερβερίνης (σε μορφή δισκίων) ως φυσική προσέγγιση στην πρόληψη της αθηροσκλήρωσης και στη διαχείριση της οριακής υπερλιπιδαιμίας, σε υγιή άτομα που δεν λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή.
Μεθοδολογία
Στη μελέτη συμμετείχαν 50 ενήλικες εθελοντές που δεν λάμβαναν κάποια φαρμακευτική αγωγή, οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και έλαβαν συμπλήρωμα βερβερίνης για διάστημα τριών μηνών.
Ομάδες Συμμετεχόντων:
Ομάδα 1
25 άτομα με ήπια υπερλιπιδαιμία, που ακολούθησαν για 3 μήνες:
-
Συμπλήρωμα με εκχύλισμα βερβερίνης (Berbevis® - 550 mg φυτοσωμιακή βερβερίνη)
-
Υποθερμιδική δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά
-
Φυσική δραστηριότητα (τουλάχιστον 20 λεπτά/ημέρα)
-
Αλλαγές τρόπου ζωής με στόχο τη μείωση της χοληστερόλης (συνήθης φροντίδα)
-
Κύριο καταληκτικό σημείο: μείωση λιπιδίων και σωματικού βάρους.
Ομάδα 2
25 άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό και υψηλότερα επίπεδα λιπιδίων. Έλαβαν την ίδια παρέμβαση με την Ομάδα 2.
Ομάδα 3
Ομάδα Ελέγχου. 22 άτομα (μέση ηλικία ~48 έτη) με παρόμοια περιγραφικά χαρακτηριστικά με την Ομάδα 2. Αλλαγές τρόπου ζωής χωρίς λήψη βερβερίνης.
Κριτήρια Ένταξης
-
Ηλικία 45-60 ετών,
-
Δείκτης μάζας σώματος (BMI) <27 kg/m2,
-
Χωρίς ιστορικό ή παρόντα καρδιαγγειακά νοσήματα,
-
Απουσία σακχαρώδους διαβήτη και άλλων σημαντικών παραγόντων κινδύνου.
Αξιολόγηση
-
Ανάλυση σύστασης σώματος μέσω βιοηλεκτρικής εμπέδησης (OMRON, ΗΠΑ),
-
Πάχος ενδοκοιλιακού λίπους με υπερηχογράφημα υψηλής ανάλυσης (14 MHz – Hitachi Preirus).
Βασικά Ευρήματα
Η τρίμηνη συμπληρωματική χορήγηση βερβερίνης δεν συνοδεύτηκε από ανεπιθύμητες ενέργειες, ενώ η συμμόρφωση των συμμετεχόντων ξεπέρασε το 97%. Όλοι οι συμμετέχοντες των ομάδων που έλαβαν βερβερίνη ολοκλήρωσαν τη μελέτη.
Κύρια ευρήματα
Συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, στις ομάδες που έλαβαν βερβερίνη παρατηρήθηκαν:
-
Σημαντική μείωση της ολικής χοληστερόλης (P<0.05).
-
Αύξηση της HDL («καλής») χοληστερόλης (P<0.05).
-
Μείωση των τριγλυκεριδίων (P<0.05).
-
Τα επίπεδα συνενζύμου Q10 (CoQ10) παρέμειναν εντός φυσιολογικών ορίων, υποδεικνύοντας καλή μεταβολική ασφάλεια.
-
Το οξειδωτικό στρες, όπως μετρήθηκε σε μονάδες Carr, παρουσίασε στατιστικά σημαντική μείωση (P<0.05), στοιχείο που υποδηλώνει πιθανή αντιοξειδωτική δράση της βερβερίνης.
-
Το σωματικό βάρος μειώθηκε σημαντικά (P<0.05).
-
Η αναλογία λιπώδους/μυϊκού ιστού παρουσίασε στατιστικά σημαντική μείωση (P<0.05).
-
Το πάχος του ενδοκοιλιακού λίπους (υπερηχογραφικά, στην περιομφαλική περιοχή) μειώθηκε σημαντικά (P<0.05).
-
Οι βιοχημικοί δείκτες παρέμειναν εντός φυσιολογικών τιμών σε όλη τη διάρκεια της μελέτης.
Συμπεράσματα
Η παρούσα πιλοτική μελέτη υποδεικνύει ότι η συμπληρωματική χορήγηση βερβερίνης μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματική και καλά ανεκτή προσέγγιση για την:
-
Προληπτική διαχείριση της ήπιας υπερλιπιδαιμίας,
-
Μείωση του σωματικού και ενδοκοιλιακού λίπους,
-
Βελτίωση του προφίλ λιπιδίων και του οξειδωτικού στρες,
σε υγιή άτομα που δε λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή.
Αν και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, απαιτούνται μεγαλύτερες και καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα και να καθοριστεί η θέση της βερβερίνης ως εργαλείο στη μείωση παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου.
Τι σημαίνει αυτό για τον επαγγελματία διαιτολόγο/διατροφολόγο;
-
Η βερβερίνη ενδέχεται να αποτελέσει φυσική επιλογή σε άτομα με ήπια. υπερλιπιδαιμία που δεν λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή.
-
Μπορεί να συνδυάζεται με διατροφική παρέμβαση και αλλαγές τρόπου ζωής, ενισχύοντας το συνολικό αποτέλεσμα.
-
Η ασφαλής χρήση της και η καλή συμμόρφωση προσδίδουν πρακτικό πλεονέκτημα.
