Το εκχύλισμα φύλλου αγκινάρας διαφημίζεται ως ένα αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας. Το 2013 η σύμπραξη Cochrane πραγματοποίησε ανασκόπηση, προκειμένου να διερευνηθεί αν πράγματι το εκχύλισμα μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης, αλλά και αν η χρήση του είναι ασφαλής.
Με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν οι μελέτες;
- Το είδος των μελετών- συμπεριλήφθησαν μόνο τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές με παράλληλο ή διασταυρούμενο σχεδιασμό, όπου η ομάδα ελέγχου λάμβανε είτε εικονικό σκεύασμα είτε υπερχοληστερολαιμικό φάρμακο
- Το δείγμα της μελέτης- συμπεριλήφθησαν μελέτες με επίπεδα χοληστερόλης των εθελοντών ≥200mg/dl
- Το είδος της παρέμβασης- συμπεριλήφθησαν μόνο μελέτες με από του στόματος χορήγηση εκχυλίσματος φύλλου αγκινάρας ως αποκλειστικό σκεύασμα
- Τα σημεία έκβασης της μελέτης- ως πρωτεύοντα: οι αλλαγές στα επίπεδα των λιπιδίων (ολική χοληστερόλη, LDL, HDL, TGL), και ως δευτερεύοντα: οι παρενέργειες από τη λήψη
Οι μελέτες στις οποίες το εκχύλισμα χορηγήθηκε συνδυαστικά με άλλη θεραπεία ή με άλλα ενεργά συστατικά, απορρίφθηκαν. Δεν υπήρχε περιορισμός ως προς τη γλώσσα του κειμένου, την ηλικία και το διάστημα παρακολούθησης των εθελοντών.
Τι ανέδειξε η ανασκόπηση;
Η ανασκόπηση ανέδειξε μόνο 3 μελέτες που πληρούσαν τα κριτήρια επιλογής και περιελάμβαναν 262 εθελοντές συνολικά. Και στις 3 μελέτες η καθημερινή χρήση του εκχυλίσματος μείωσε τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης σε σχέση με τη χρήση εικονικού σκευάσματος. Η χορηγούμενη δόση κυμάνθηκε από 1,2 έως 1,9 γραμμάρια.
1η μελέτη
Πιο αναλυτικά, στην 1η μελέτη υπήρξε 4,2% μείωση των επιπέδων ολικής χοληστερόλης ύστερα από χορήγηση για 12 εβδομάδες, ενώ στην ομάδα ελέγχου παρατηρήθηκε αύξηση (p=0,025).
2η μελέτη
Στη 2η μελέτη, η μείωση έφτασε το 18,5% μετά από χρήση για 42±3 ημέρες, ενώ στην ομάδα ελέγχου το 8,6% (p=0,001).
3η μελέτη
Στην 3η μελέτη, ύστερα από 12 εβδομάδες καθημερινής λήψης, μείωση προέκυψε μόνο στα άτομα με αρχικά επίπεδα χοληστερόλης >230mg/dL (p<0,05)- να αναφερθεί ότι τα δεδομένα αυτής της μελέτης προκύπτουν αποκλειστικά από την περίληψη.
Ποιες επιπλοκές υπήρξαν;
Οι παρενέργειες που αναφέρθηκαν ήταν ήπιες, παροδικές και όχι συχνές. Τα ποσοστά των εθελοντών που αποχώρησαν από τις μελέτες ήταν μικρά (<10%). Αν και οι 3 μελέτες ήταν επαρκούς μεθοδολογικού σχεδιασμού υπάρχουν κάποια μειονεκτήματα (π.χ. μικρό μέγεθος δείγματος, μη έλεγχος της συμμόρφωσης, μη συνεκτίμηση παραμέτρων όπως η διατροφή και η άσκηση). Όσον αφορά τον κίνδυνο συστηματικών σφαλμάτων για την 1η μελέτη ήταν χαμηλός, για την 2η ασαφής και για την 3η μεσαίος.
Τέλος, πραγματοποιήθηκε μια μετα-ανάλυση με τα δεδομένα της 1ης και της 2ης μελέτης, από την οποία προέκυψε ότι η λήψη του εκχυλίσματος μειώνει κατά 40% και 44% τα επίπεδα ολικής και LDL χοληστερόλης, αντίστοιχα, σε σχέση με τη λήψη εικονικού σκευάσματος (p<0,001). Η ετερογένεια όμως των αποτελεσμάτων ήταν σημαντική (I2>50% και για τα δύο αποτελέσματα).
Ποιο είναι το συμπέρασμα του συγγραφέα;
Ο συγγραφέας καταλήγει ότι η λήψη του εκχυλίσματος έχει μια μέτρια επίδραση στην μείωση των επιπέδων χοληστερόλης, χωρίς σοβαρές παρενέργειες, αλλά δεν μπορεί ακόμα να προταθεί ως θεραπεία επιλογής για την υπερχοληστερολαιμία.
Επιπλέον, υπάρχουν σημαντικά σημεία που πρέπει να τονισθούν. Η ασφάλεια του εκχυλίσματος έχει διασφαλισθεί από 3 μόνο καλά σχεδιασμένες μελέτες, με μέγιστο χρονικό διάστημα λήψης 3 μήνες και σε συγκεκριμένο πληθυσμό. Η χρήση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά και από άλλους ευαίσθητους πληθυσμούς, όπως οι θηλάζουσες, οι έγκυες και άτομα με συνυπάρχουσες ασθένειες, δεν έχει ελεγχθεί.
Τα δεδομένα δεν επαρκούν για να ορισθεί η δόση στην οποία θα πρέπει να λαμβάνεται το εκχύλισμα, ενώ δεν έχουν ελεγχθεί οι αλληλεπιδράσεις με τη λήψη άλλων φαρμάκων. Όπως τονίζει και ο συγγραφέας, προκειμένου να προκύψει ένα ασφαλές συμπέρασμα χρειάζονται περισσότερες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, με μεγαλύτερο δείγμα υπερχοληστερολαιμικών ασθενών, μεγαλύτερο διάστημα παρακολούθησης, αλλά και με καταληκτικό σημείο τα καρδιαγγειακά συμβάντα.
