Σημαντικός αριθμός ερευνών έχει συνδέσει την κακή ποιότητα ύπνου με προβλήματα συμπεριφοράς και δυσκολίες στην ικανότητα μάθησης των παιδιών, καθώς και με την διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Παράλληλα, έχει διερευνηθεί και είναι γνωστή η σημασία των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων μακράς αλύσου (LC-PUFA) στην έναρξη και στη διατήρηση του ύπνου. Το αραχιδονικό οξύ (ΑΑ), για παράδειγμα, απαιτείται ως πρόδρομη ένωση της προσταγλανδίνης D2 η οποία προωθεί τον ύπνο, και το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA) είναι απαραίτητο στη ρύθμιση του ύπνου.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης σχεδίασαν και διεξήγαγαν την μελέτη Docosahexaenoic Acid Oxford Learning and Behaviour (DOLAB) Study, η οποία πραγματοποιήθηκε σε δυο στάδια. Το πρώτο στάδιο ήταν μια επιδημιολογική έρευνα, με στόχο τη διερεύνηση συσχετισμών ανάμεσα στα επίπεδα λιπαρών οξέων του αίματος και στην ποιότητα ύπνου, μάθησης και συμπεριφοράς των παιδιών. Στο δεύτερο στάδιο, διεξήγαγαν μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη, διπλά τυφλή, κλινική δοκιμή παράλληλων ομάδων, με στόχο την αξιολόγηση της επίδρασης της συμπληρωματικής χορήγησης DHA στον ύπνο των παιδιών.
Ο σχεδιασμός της μελέτης
Στην έναρξη της μελέτης (στάδιο 1), οι ερευνητές αναζήτησαν συσχετίσεις ανάμεσα στη συγκέντρωση λιπαρών οξέων από δείγματα αίματος του ακροδάχτυλου, με την ποιότητα ύπνου, η οποία αξιολογήθηκε υποκειμενικά κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης εβδομάδας, μέσω επικυρωμένου ερωτηματολογίου (Child Sleep Habits Questionnaire). Τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν από τους γονείς 395 υγιών παιδιών, ηλικίας 7-9 ετών από σχολεία του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 40% του επιδημιολογικού δείγματος παρουσίαζε προβλήματα ύπνου κλινικού επιπέδου, όπως αντίσταση την ώρα του ύπνου, άγχος σχετικά με τον ύπνο και συνεχή αφύπνιση στη διάρκεια της νύχτας. Επιπλέον, οι διαταραχές ύπνου (χαμηλά σκορ) συσχετίστηκαν ασθενώς, αλλά σημαντικά, με χαμηλότερα επίπεδα δοκοσαεξανοϊκού οξέος (std coeff. −0.105) και χαμηλότερο λόγο δοκοσαεξανοϊκού οξέος/αραχιδονικό οξύ (std coeff. −0.119).
Κατά τη διάρκεια της τυχαιοποιημένης δοκιμής (στάδιο 2), διερευνήθηκε το κατά πόσο 16 εβδομάδες συμπληρωματικής χορήγησης 600mg/ημέρα δοκοσαεξανοϊκού οξέος από φύκια έναντι εικονικού φαρμάκου, μπορούσε να βελτιώσει τις διαταραχές ύπνου σε 362 παιδιά του αρχικού δείγματος, τα οποία παρουσίαζαν χαμηλές επιδόσεις στο διάβασμα. Παράλληλα, σε μια υποομάδα 43 παιδιών, οι ερευνητές τοποθέτησαν αισθητήρες καρπού με στόχο την αντικειμενική αξιολόγηση του ύπνου των παιδιών (actigraphy), μέσω παρακολούθησης των κινήσεων τους για πέντε νύχτες.
Πώς επηρέασε τον ύπνο η συμπληρωματική χορήγηση Ω3 λιπαρών οξέων;
Τα αποτελέσματα της δοκιμής δεν έδειξαν σημαντική επίδραση της χορήγησης στις υποκειμενικές μετρήσεις του ύπνου. Αντίθετα, στην ομάδα των παιδιών που ο ύπνος αξιολογήθηκε αντικειμενικά, η συμπληρωματική χορήγηση δοκοσαεξανοϊκού οξέος οδήγησε σε εφτά λιγότερα επεισόδια αφύπνισης και 58 λεπτά περισσότερου ύπνου ανά νύχτα, συγκριτικά με τα παιδιά που έλαβαν το εικονικό φάρμακο.
Τι συμπεράσματα προκύπτουν για τη σχέση ύπνου και Ω3 λιπαρών οξέων;
Τα αποτελέσματα του επιδημιολογικού τμήματος της μελέτης καταδεικνύουν ότι υψηλότερα επίπεδα δοκοσαεξανοϊκού οξέος του αίματος σχετίζονται με καλύτερη ποιότητα ύπνου των παιδιών. Τα ευρήματα της τυχαιοποιημένης δοκιμής υποστηρίζουν ότι ο ύπνος των παιδιών μπορεί να βελτιωθεί με τη συμπληρωματική χορήγηση δοκοσαεξανοϊκού οξέος. Ωστόσο, στην παρούσα μελέτη οι αντικειμενικές μετρήσεις αφορούν σε περιορισμένο μέγεθος δείγματος, και κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω διερεύνηση μέσω δοκιμών μεγαλύτερης κλίμακας.
