Με τον όρο superfoods αναφερόμαστε κυρίως σε τρόφιμα με υψηλή διατροφική αξία, στην ουσία όμως, πρόκειται για έναν μαρκετίστικο όρο, καθώς δεν έχει κάποια νομική υπόσταση. Υπάρχει βέβαια πολύ μεγάλη συζήτηση και ενδιαφέρον γύρω από τα superfoods, με έμφαση στα ξενόφερτα, όπως τα διάφορα berries (cranberry, gojiberry κ.ά.) χωρίς απαραίτητα να υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά δεδομένα για να στηρίξουν τη δράση τους. Έτσι, δημιουργείται και μία ανάγκη υπενθύμισης και προβολής των εγχώριων προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας, όπως η σταφίδα και η μαστίχα, προϊόντα που μάλιστα έχουν αρκετές έρευνες που υποστηρίζουν τη δράση τους. Για αυτά τα δύο τρόφιμα κλήθηκα να μιλήσω στο 6ο Ακρόπολις, που αποτελεί την ετήσια συνάντηση της εταιρείας ΕΜΠαΚΑΝ (Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακών Νοσήματων), που πραγματοποιήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου του 2017.
Γιατί επιλέχθηκαν τα συγκεκριμένα τρόφιμα;
Η Κορινθιακή σταφίδα και η μαστίχα Χίου είναι τρόφιμα που παράγονται στην Ελλάδα και στηρίζουν την ελληνική οικονομία, είναι φυσικά προϊόντα, τα οποία παράγονται με φυσικές διαδικασίες, και αποτελούν προϊόντα ΠΟΠ (Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης) και ΠΓΕ (Προστατευμένη Γεωγραφική Ένδειξη).
Κορινθιακή σταφίδα και οφέλη στην υγεία
Ισχυρή αντιοξειδωτική δράση
Μελέτη του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου με επικεφαλής τον κ. Κανέλλο, έδειξε στατιστικά σημαντική αύξηση (p=0,041) της αντιοξειδωτικής ικανότητας του ορού 1 ώρα μετά από την κατανάλωση Κορινθιακής σταφίδας, σε σύγκριση με το χρόνο 0, στα άτομα που κατανάλωσαν 144γρ σταφίδας (1630,4±172,3 έναντι 3010,6±641). Όμοια, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση (p=0,05) στο ολικό φαινολικό περιεχόμενο του πλάσματος 1h μετά από την κατανάλωση, σε σύγκριση με τον χρόνο 0. Επομένως, φαίνεται πως η κατανάλωση σταφίδας επηρεάζει την αντιοξειδωτική ικανότητα και υπάρχει βιοδιαθεσιμότητα των φυτοχημικών συστατικών. Αυτή η αντιοξειδωτική δράση μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά στον καρδιαγγειακό κίνδυνο, στη μείωση της οξειδωμένης LDL, καθώς και στη μείωση του 5ετούς κινδύνου θνησιμότητας.
Μείωση κινδύνου αθηροσκλήρωσης
Έρευνα των Anderson et al. έδειξε μείωση της συστολικής και της διαστολικής πίεσης έπειτα από κατανάλωση 30γρ σταφίδας 3 φορές την ημέρα για 12 εβδομάδες. Επιπλέον, σε μελέτη των Puglisi et al. έχει αναφερθεί σημαντική μείωση του ΤΝF-α μετά από κατανάλωση σταφίδας. Ωστόσο, η μείωση παρατηρήθηκε μόνο σε 12 εθελοντές που κατανάλωναν 160γρ σταφίδων/ημέρα (που αντιστοιχούν σε 9 μερίδες φρούτου ανά ημέρα) για 6 εβδομάδες. Στη μελέτη αυτή επίσης φάνηκε μείωση της συστολικής πίεσης και μείωσης της ολικής χοληστερόλης κατά 9,4% (P< 0.005), το οποίο οφείλεται σε μείωση της LDL κατά 13.7% (P< 0.001), σε άτομα που κατανάλωναν 160γρ σταφίδων/ ημέρα για 6 εβδομάδες.
Συμβολή στο διαβήτη
Σε μελέτη των Bays et al. φάνηκε μείωση της μεταγευματικής γλυκόζης κατά 23% (p=0.024) και της συστολικής πίεσης κατά 8,7mmHg (p=0.035) σε 51 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, έπειτα από αντικατάσταση άλλου επεξεργασμένου σνακ με σταφίδα για 12 εβδομάδες. Επιπλέον, σε μελέτη των Kanellos et al. σε 48 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, υπό θεραπεία, οι οποίοι έλαβαν 36γρ σταφίδας ως ενδιάμεσο σνακ για 24 εβδομάδες, παρατηρήθηκε μείωσης της διαστολικής πίεσης (στατιστικά σημαντική) και αύξηση στο συνολικό αντιοξειδωτικό δυναμικό του πλάσματος (p=0,048).
Τέλος, σε επόμενη μελέτη των Kanellos et al. σε 15 υγιείς και 15 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, φάνηκε σημαντική διαφορά στις μέγιστες τιμές γλυκόζης ορού, μεταξύ Κορινθιακής σταφίδας (74γρ) και διαλύματος αναφοράς (50γρ γλυκόζης διαλυμένης σε νερό), με τη διαφορά αυτή να είναι στατιστικά σημαντική, τόσο στους υγιείς εθελοντές (126,5±7,4 έναντι 147,6±5,9 mg/dL, p=0,002), όσο και στους ασθενείς με ΣΔ2 (203,8±13,4 έναντι 287,5±26 mg/dL, p=0,003).
Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση
Σε άτομα με μη αλκοολική λιπώδη διήθηση δόθηκαν 36γρ Κορινθιακής σταφίδας καθημερινά ως σνακ για 24 εβδομάδες, μαζί με διατροφική συμβουλευτική και στην ομάδα παρέμβασης φάνηκε μείωσης της γλυκόζης νηστείας (p=0.004), IL-6, ολικού λίπους σώματος, σπλαχνικού λίπους, σωματικού βάρους, δείκτη μάζας σώματος, περιμέτρου ισχύων, CRP και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.
Μαστίχα Χίου και οφέλη στην υγεία
Παθήσεις του πεπτικού
Η ομάδα της κας Kalliora μελέτησε τη δράση της μαστίχας σε 10 ασθενείς με νόσο του Crohn (με ήπια έως μέτρια έξαρση - δείκτης ενεργότητας CDAI 150-400) με πρόσληψη 6 caps μαστίχας την ημέρα για 4 εβδομάδες. Τα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικά σημαντική μείωση του δείκτη CDAI, μείωσης της CRP, μείωση της IL-6 και αύξηση της αντιοξειδωτικής δυνατότητας! Όσον αφορά το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού που ευθύνεται για τη γαστρίτιδα, μελέτη των Marone et al. ερχεται να επιβεβαιώσει τη δραστικότητα της μαστίχας ενάντια στη δράση του. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν κλινικά δείγματα με παρουσία του H. pylori, τα οποία απομονώθηκαν από ασθενείς και αναζητήθηκε η ελάχιστη βακτηριδιοκτόνος συγκέντρωση (MBC) εκχυλίσματος της μαστίχας. Συγκέντρωση 125μg/ml οδήγησε σε εκρίζωση στο 50% των δειγμάτων, ενώ συγκέντρωση 500μg/ml οδήγησε σε εκρίζωση στο 90% των δειγμάτων!
Αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδης δράση
Το αιθέριο έλαιο και η τσίχλα έχουν αποτελεσματική δράση έναντι αρκετών παθογόνων μικροοργανισμών, όπως η Escherichia coli, ο Staphylococcus aureus, η Salmonella enteritidis και το Clostridium botulinum. Η αντιμικροβιακή δράση του μαστιχελαίου δεν οφείλεται σε κάποιο συγκεκριμένο συστατικό του, αλλά στον μοναδικό συνδυασμό των επιμέρους συστατικών που το αποτελούν και παρουσιάζουν συνεργιστική δράση.
Καρδιοπροστατευτική δράση
Υπάρχουν αποτελέσματα τόσο in vitro, όσο και in vivo που δείχνουν προστασία από την οξείδωση της LDL. Ενδεικτικά, in vivo έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 156 εθελοντές με ολική χοληστερόλη > 200mg, διάρκειας 8 εβδομάδων, έδειξε ότι η ομάδα που έλαβε 3 κάψουλες μαστίχας καθημερινά (330mg/ caps) εμφάνισε μείωσης της ολικής χοληστερόλης κατά 11,5mg/dl (p<0.05) και της γλυκόζης κατά 4,5mg/dl (P<0.05).
Στοματική υγιεινή
Η συστηματική μάσηση τσίχλας μαστίχας για 7 ημέρες φαίνεται ότι μειώνει το ποσοστό της σχηματιζόμενης οδοντικής πλάκας και μπορεί να οδηγήσει σε εκρίζωση των βακτηριδίων που προκαλούν πλάκα και κακοσμία. Έρευνα των Aksov et al. έδειξε ενδιαφέρουσα αντιμικροβιακή δράση στον περιορισμό της ανάπτυξης των βακτηρίων της οικογένειας Streptococcus mutans (37% μετά από 15 λεπτά μάσησης), η οποία μάλιστα είναι συγκρίσιμη με αυτή των αντιβιοτικών (vancomycin).
Επούλωση τραυμάτων και ανάπλαση επιδερμίδας
Η φυσική ρητίνη της μαστίχας χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια ως συστατικό σε επιδέσμους, επιθέματα και έμπλαστρα, λόγω των συγκολλητικών και επουλωτικών ιδιοτήτων της.
Τέλος
Η Κορινθιακή σταφίδα και η μαστίχα Χίου είναι δύο ελληνικές «υπερτροφές» που αξίζει να ενσωματώσουμε στην καθημερινή μας ισορροπημένη διατροφή. Ας αξιοποιήσουμε τους θησαυρούς που μας προσφέρει η χώρα μας!
Δείτε ολόκληρη την παρουσίαση εδώ:
