Στις μέρες μας, είναι γνωστό ότι ο γονότυπος παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Πρόσφατες μελέτες, σε επίπεδο γονιδιώματος, έχουν εντοπίσει 97 περιοχές που συνδέονται με το δείκτη μάζας σώματος και την κατανομή του σωματικού λίπους.
Με ποιο γονίδιο σχετίζεται η παχυσαρκία;
Το σχετιζόμενο με τη λιπώδη μάζα και παχυσαρκία γονίδιο (FTO) έχει δείξει τη μεγαλύτερη συσχέτιση. Τα άτομα που είναι οµοζυγώτες στο έλασσον αλληλόμορφο του FTO, συγκριτικά με τους ομόζυγους για το αλληλόμορφο του χαμηλότερου κίνδυνου:
- Ζυγίζουν κατά μέσο όρο 3kg περισσότερο
- Έχουν 1,7 φορές αυξημένες πιθανότητες να είναι παχύσαρκοι
Παρόλο που ο FTO γονότυπος έχει εξηγήσει το μεγαλύτερο μέρος της γενετικής διακύμανσης στην παχυσαρκία, μέχρι σήμερα οι μελέτες παρέμβασης σχετικά με την επίδρασή του σε επιδιωκόμενες μεταβολές του σωματικού λίπους και βάρους έχουν οδηγήσει σε αντιφατικά αποτελέσματα.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Newcastle, διεξήγαγαν μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων παρεμβατικών ερευνών σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ενήλικες, με σκοπό να εξακριβώσουν το κατά πόσο o γονότυπος του FTO επηρεάζει τις σχετικές με την παχυσαρκία εκβάσεις σε προγράμματα απώλειας βάρους.
Τι έδειξε η ανασκόπηση;
Στη συστηματική ανασκόπηση συμπεριλήφθησαν 11 μελέτες. Από αυτές, πέντε δοκιμές αφορούσαν σε διαιτητική παρέμβαση, τρεις είχαν παρέμβαση βασισμένη σε δίαιτα και άσκηση, μία περιείχε παρέμβαση με άσκηση και δύο δοκιμές χρησιμοποίησαν φάρμακο και/ή παρέμβαση στον τρόπο ζωής. Οι δοκιμές προέρχονταν από χώρες της Βόρειας και Νότιας Αμερικής και Ευρώπης, και είχαν διάρκεια από 8 εβδομάδες έως 3 έτη. Για τη ποσοτική ανάλυση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μόνο τις έρευνες για τις οποίες είχαν πρόσβαση σε ατομικά δεδομένα των συμμετεχόντων, έτσι στη μετα-ανάλυση εισήχθησαν 8 έρευνες, σε 9563 άτομα, με μέσο όρο ηλικίας τα 51,6 έτη και μέσο ΔΜΣ 32,2kg/m2.
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης αποκάλυψαν ότι ο γονότυπος του FTO δεν σχετίζεται σημαντικά με διαφοροποιημένες μεταβολές στο δείκτη μάζας σώματος, σωματικό βάρος και περίμετρο μέσης, στη διάρκεια παρεμβάσεων για την απώλεια βάρους. Η ανάλυση ευαισθησίας έδειξε ότι οι διαφορετικές μεταβολές στους δείκτες παχυσαρκίας ανάλογα με το γονότυπο του FTO δεν επηρεάστηκαν από το είδος της παρέμβασης, τη διάρκεια της δοκιμής, την εθνικότητα, φύλο, και αρχικό ΔΜΣ.
Άτομα με γενετική προδιάθεση στην παχυσαρκία, αναμένεται να ανταποκρίνονται εξίσου αποτελεσματικά σε παρεμβάσεις με άσκηση, διατροφή ή φαρμακευτική αγωγή
Συμπερασματικά
Όπως αναμενόταν, οι ερευνητές παρατήρησαν ισχυρή συσχέτιση του ελάσσονος αλληλόμορφου του FTO με υψηλότερες τιμές των δεικτών παχυσαρκίας στην έναρξη των παρεμβάσεων. Η ουδέτερη επίδραση του FTO γονότυπου στην απώλεια βάρους, αποδεικνύει ότι τα άτομα που φέρουν το έλασσον αλληλόμορφο, το οποίο σχετίζεται με γενετική προδιάθεση στην παχυσαρκία, ανταποκρίνονται εξίσου αποτελεσματικά σε θεραπευτικές παρεμβάσεις με άσκηση, διαιτητική ή φαρμακευτική προσέγγιση.
Στην παρούσα μετα-ανάλυση εξετάστηκε αποκλειστικά η επίδραση του γονότυπου του FTO. Ο κίνδυνος παχυσαρκίας επηρεάζεται από πολλαπλά γονίδια. Εκείνα με τη ισχυρότερη συσχέτιση, μετά το FTO, είναι το γονίδιο του υποδοχέα της μελανοκορτίνης-4 (MC4R) και το γονίδιο της διαμεμβρανικής πρωτεΐνης 18 (TMEM18), η επίδραση των οποίων στην απώλεια βάρους παραμένει άγνωστη.