Εισαγωγή
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παρατηρείται φυσιολογικά μια συστηματική φλεγμονώδης απόκριση, με αυξημένα επίπεδα προφλεγμονωδών δεικτών όπως η IL-6, ο TNF-α και η CRP, που ωστόσο σχετίζονται με επιπλοκές όπως προεκλαμψία, πρόωρος τοκετός και σακχαρώδη διαβήτη κύησης. Η χρόνια φλεγμονή επιβαρύνει την υγεία τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου, ενώ συνδέεται με μελλοντικό κίνδυνο καρδιομεταβολικών και νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της φλεγμονής, καθώς θρεπτικά συστατικά όπως οι πολυφαινόλες και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μειώνουν την παραγωγή φλεγμονωδών λιποκυτταροκινών, ενώ τα κορεσμένα λιπαρά και οι διαιτητικοί υδατάνθρακες την ενισχύουν. Τα διατροφικά πρότυπα, όπως η μεσογειακή δίαιτα, συνδέονται με μειωμένη φλεγμονή και βελτιωμένη καρδιαγγειακή υγεία, ενώ η δίαιτα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά και απλά σάκχαρα αυξάνει τη φλεγμονή και τον κίνδυνο νόσων.
Σκοπός
Η ανασκόπηση στοχεύει στη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ διατροφικών προτύπων και φλεγμονής κατά την εγκυμοσύνη, εστιάζοντας στους σχετικούς φλεγμονώδεις δείκτες.
Μέθοδος
Η ανασκόπηση καθοδηγήθηκε από τα Προτιμώμενα Στοιχεία Αναφοράς για Συστηματική Ανασκόπηση και Μετα-Αναλύσεις (PRISMA) και βασίστηκε σε αναζητήσεις σε τέσσερις βάσεις δεδομένων (EMBASE, PubMed, Web of Science, Scopus) μεταξύ Σεπτεμβρίου 2018 και Μαΐου 2020. Η επιλογή των μελετών έγινε βάσει κριτηρίων ένταξης που περιλάμβαναν έγκυες γυναίκες ως πληθυσμός-στόχος, διατροφικά πρότυπα ως ανεξάρτητη μεταβλητή, φλεγμονώδεις δείκτες στο περιφερικό αίμα ως εξαρτημένη μεταβλητή. Αποκλείστηκαν παρεμβάσεις με συμπληρώματα ή συνδυασμένες παρεμβάσεις τρόπου ζωής.
Αποτελέσματα
Αναλογίες Πρωτεΐνης, Χοληστερόλης και Φυτικών Ινών
Διατροφικά πρότυπα με υψηλή πρόσληψη χοληστερόλης και ζωικής πρωτεΐνης σχετίστηκαν με αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών δεικτών (hs-CRP, πρωτεΐνης οξείας φάσης SAA) κατά την εγκυμοσύνη. Αντίθετα, η υψηλή κατανάλωση φυτικών ινών και η χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών συνδέθηκαν με μειωμένη φλεγμονή (χαμηλότερα GlycA, CRP και IL-8) και ευνοϊκότερο μικροβίωμα εντέρου.
Αντιφλεγμονώδης / Προφλεγμονώδης Δίαιτα
Οι μελέτες που χρησιμοποίησαν τον Δείκτη Φλεγμονής Διατροφής (DII) έδειξαν ότι δίαιτες με υψηλό προφλεγμονώδες δυναμικό συσχετίζονται θετικά με τους δείκτες φλεγμονής, όπως η CRP/hs-CRP και οι λιποκυτταροκίνες (IL-6, TNF-α), κυρίως στο δεύτερο τρίμηνο και σε γυναίκες με υψηλό στρες. Ωστόσο, τα ευρήματα ήταν ασυνεπή και εξαρτώνταν από τη μεθοδολογία της διατροφικής αξιολόγησης και το τρίμηνο κύησης. Το E-DII δεν έδειξε σημαντική συσχέτιση με κυκλοφορούσες λιποκυτταροκίνες στην πρώιμη εγκυμοσύνη.
Δίαιτα με Υψηλό/Χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη ή Φορτίο
Τα ευρήματα για τον γλυκαιμικό δείκτη (ΓΔ) και το γλυκαιμικό φορτίο (ΓΦ) ήταν αντικρουόμενα. Σε ορισμένες παρατηρητικές μελέτες, ο ΓΔ σχετίστηκε θετικά με φλεγμονώδεις δείκτες (όπως η hs-CRP), ιδιαίτερα σε γυναίκες με φυσιολογικό ΔΜΣ. Ωστόσο, άλλες μελέτες δεν βρήκαν σημαντικές συσχετίσεις ή ανέφεραν αντίστροφη σχέση. Παρεμβάσεις που στόχευαν στη μείωση του ΓΔ δεν έδειξαν επίδραση σε φλεγμονώδεις δείκτες, όπως CRP, IL-6 ή TNF-α.
Μεσογειακή, DASH, Αντιαθηρογόνος και Ωμέγα-3 Εμπλουτισμένη Δίαιτα
Μόνο η μελέτη παρατήρησης για τη Μεσογειακή δίαιτα έδειξε συσχέτιση με χαμηλότερα επίπεδα CRP στο δεύτερο τρίμηνο. Αντίθετα, οι παρεμβατικές μελέτες με δίαιτες DASH, αντιαθηρογόνες ή εμπλουτισμένες με ωμέγα-3 δεν έδειξαν σημαντικές επιδράσεις σε φλεγμονώδεις δείκτες όπως hs-CRP, IL-6, TNF-α ή sCAMS.
Συμπεράσματα
Τα αποτελέσματα των παρατηρητικών μελετών υποδηλώνουν ότι τα διατροφικά πρότυπα της μητέρας δύνανται να συνδέονται με την παρουσία προφλεγμονωδών δεικτών, όπως η CRP, IL-6, IL-8, TNF-α, SAA και GlycA, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ιδιαίτερα, διατροφικά πρότυπα με υψηλή πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης και χοληστερόλης, καθώς και χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών, σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα φλεγμονής.
