Blog

Ο ρόλος της τεχνητής διατροφής και των σκευασμάτων στην Κλινική Διαιτολογία

του Ευμένη Καραφυλλίδη
15 Φεβρουαρίου 2018
16131 Προβολές
2 λεπτά να διαβαστεί
texnith diatrofh kai skeyasmata

Photo source: www.bigstockphoto.com

Υπάρχουν περίοδοι στη νοσηλεία ενός ασθενούς που η σίτιση από το στόμα είναι ανεπαρκής ή και απολύτως αδύνατη, λόγω νόσησης ή ταυτόχρονης παρουσίας πολλών νοσημάτων στον ίδιο ασθενή. Αποτέλεσμα αυτού να μην καλύπτονται οι ανάγκες του οργανισμού σε θερμίδες, πρωτεΐνες και όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και ο ασθενής να οδηγείται σε υποθρεψία. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που το σώμα νοσεί είναι απαραίτητο να μεριμνούμε για τη θρέψη του ασθενούς, αφού η υποθρεψία θα οδηγήσει στην αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και θα σταθεί εν τέλει εμπόδιο στην όποια θεραπεία.

Τι προτείνεται στις περιπτώσεις ανεπαρκής σίτισης από το στόμα;

Αρχικά, ο σωστός σχεδιασμός και η ένταξη σκευασμάτων ειδικής διατροφής – συμπληρώματα (από το στόμα) στο διαιτολόγιο του ασθενούς, στοχεύοντας στην κάλυψη των αναγκών του οργανισμού του, τη βελτίωση των δυνάμεων και τη διατήρηση του σωματικού του βάρους. Η φυσιολογική σίτιση από το στόμα είναι η προτιμότερη οδός και θα πρέπει να χρησιμοποιείται πάντα, εφόσον είναι δυνατόν. Είναι αναγκαίο να αναφερθεί ότι η καλύτερη διατροφική υποστήριξη θα προέλθει με το συνδυασμό κανονικής τροφής και συμπληρωμάτων, διότι τα διατροφικά συμπληρώματα δεν πρέπει να αντικαθιστούν τα φυσικά τρόφιμα, αλλά να συμπληρώνουν όταν χρειάζεται. Επίσης η χρήση τους είναι αναγκαίο να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και σχεδιασμό από το διαιτολόγο του ασθενούς και να πραγματοποιείται συχνά επανεξέταση για τη χορήγησή τους.

Στις περιπτώσεις που η δια του στόματος σίτιση είναι πιο δύσκολη (π.χ. λόγω μειωμένης λειτουργικότητας του πεπτικού σωλήνα ή μειωμένης ικανότητας κατάποσης κλπ.) περιορίζεται η θρεπτική υποστήριξη από αυτή την οδό, διότι συχνά δεν είναι δυνατόν να καλύψει το σύνολο των ενεργειακών απαιτήσεων του ασθενούς. Για το λόγο αυτό, ο ασθενής θα λάβει επιπλέον εντερική ή περιφερική παρεντερική ή ολική παρεντερική σίτιση, που αποτελούν μεθόδους τεχνητής διατροφής, στοχεύοντας στην πλήρη κάλυψη των αναγκών του. Ωστόσο, ακόμα και ως συμπληρωματική των άλλων μεθόδων, η από του στόματος διατροφή θα πρέπει να ενθαρρύνεται, εφόσον είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί και δεν θα δημιουργήσει επιπλοκή στην κατάσταση του ασθενούς.

Εντερική διατροφή

Η εντερική διατροφή πρέπει πάντοτε να προτιμάται από την παρεντερική, εφόσον αυτό είναι δυνατόν, αφού χρησιμοποιεί τον πεπτικό σωλήνα, δηλαδή την φυσιολογική πεπτική οδό και παρουσιάζει λιγότερες επιπλοκές από την παρεντερική διατροφή. Οι οδοί χορήγησης της εντερικής διατροφής είναι η ρινική κοιλότητα (σίτιση μέσω ρινογαστρικού, ρινοδωδεκαδακτυλικού, ρινονηστιδικού καθετήρα), η κοιλιακή χώρα (σίτιση μέσω γαστρικού καθετήρα) και η νήστιδα (σίτιση μέσω νηστιδικού καθετήρα).

Μέθοδοι χορήγησης της εντερικής διατροφής

  • Bolus χορήγηση: Μιμείται την φυσιολογική διατροφή, απαιτεί λιγότερο χρόνο και εξοπλισμό και παρέχει μεγαλύτερη ελευθερία στον ασθενή.
  • Κυκλική ή συνεχής στάγδην χορήγηση: Μας επιτρέπει να χορηγήσουμε με ασφάλεια μεγάλους όγκους εντερικής διατροφής (δηλαδή να πετύχουμε μεγάλους στόχους) μέσα στο 24ωρο, δεσμεύοντας όμως για πολλές ώρες τον ασθενή.

Παρεντερική διατροφή

Συστήνεται σε περιπτώσεις μη λειτουργικού πεπτικού σωλήνα (απόφραξη, ειλεός κλπ), σε σοβαρή υποθρεψία, σε σοβαρές διάρροιες και άλλες καταστάσεις που καθιστούν αδύνατη τη χρήση του πεπτικού σωλήνα.

Οδοί χορήγησης της παρεντερικής διατροφής

  • Περιφερική χορήγηση (από περιφερική φλέβα)
  • Κεντρική χορήγηση (από κεντρικό φλεβικό καθετήρα)

Ποιος είναι ο στόχος της χρήσης των εναλλακτικών οδών σίτισης;

Στόχος της χρήσης των εναλλακτικών οδών σίτισης είναι η επαρκής θρεπτική υποστήριξη του ασθενούς, η διατήρηση των δυνάμεων του και η εξασφάλιση ποιοτικότερου τρόπου ζωής, βοηθώντας τον φυσικά να είναι ανθεκτικός και να καταφέρει να υποστηρίξει οργανικά τις εκάστοτε θεραπείες μειώνοντας έτσι τον χρόνο νοσηλείας και ανάρρωσης του.  Και στην εντερική και παρεντερική σίτιση μπορούν να χορηγηθούν σκευάσματα ειδικής διατροφής, τα οποία θα δώσουν τις θερμίδες, τις πρωτεΐνες και τα λοιπά θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός σε μικρούς ή μεγάλους όγκους, ανάλογα με την ανεκτικότητα ή το είδος της σίτισης, και χωρίς να επιβαρύνουν άλλο το σώμα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το κόστος των μεθόδων αυτών καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, εφόσον πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις. 

Η επιστήμη της διαιτολογίας παρέχει τη δυνατότητα η αντιμετώπιση του ασθενούς να γίνεται πιο ολοκληρωμένη, ταχεία, εξατομικευμένη και επιτυχημένη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Driscoll DF, Blackburn GL. Total parenteral nutrition 1990: A review of its current status in hospitalized patients, and the need for patient-specific feeding. Drugs 1990; 40:346-363. 

McClave S, et al. “Use of residural volume as a marker for enteral feeding intolerance: Prospective blinded comparison with physical examination and radiographic findings. JPEN 16:99-105, 1992.

Russell RM. Nutritional assessment. In: Wyngaarden JB, Smith LH Jr, Bennett JC, eds. Cecil Textbook of Medicine. Philadelphia: WB Saunders, 1992: 1151–1155. 

ASPEN Board of Directors. Guidelines for the Use of Parenteral and Enteral Nutrition in Adult and Pediatric Patients. 1993. 

ASPEN (1993) Guidelines for the Use of Parenteral and Enteral Nutrition in Adult and Pediatric Patients, JPEN, 17:1SA-52SA.

Farver, K. (1993). Enteral Feeding Complications. Perspectives on Nutrition. 1:4.

American Gastroenterological Association. Position Statement: Guidelines for the Use of Enteral Nutrition. 1994. 

Page CP, Hardin TC, Melnik G. Nutritional Assessment and Support, 2nd ed. Baltimore: Williams & Wilkins, 1994. 

Rombeau John L, Rolandeli RH (eds). Clinical Nutrition: Enteral and Tube Feeding, 3rd edition. Philadelphia: W.B. Saunders Co., 1997. 

Merritt RJ (ed). The A.S.P.E.N. Nutrition Support Practice Manual. Silver Spring, MD: ASPEN, 1998. 

National Advisory Group. Safe practices for parenteral nutrition formulations. J Parenter Enteral Nutr 1998;22:49-66. 

Study Protocol “Medial Food Evaluation Clinical Confirmation of Safety and Tolerance Elemental Free Amino Acids”, Nestle Corporation, 2000.

Bengmark, S et al. (2001). Uninterrupted perioperative enteral nutrition. Clinical Nutrition. 20:1, p. 11-19. 

Charney, P. (2001). Enteral Nutrition: Indications, Options, and Formulations. The Science and Practice of Nutrition Support, A Case-Based Core Curriculum. Kendall/Hund Publishing Co.

Gottschlich MM (ed). The Science and Practice of Nutrition Support. Dubuque, IA: Kendall/Hunt Publishing, 2001 

Rombeau John L, Rolandeli RH (eds). Clinical Nutrition: Parenteral nutrition, 3rd edition. Philadelphia: W.B. Saunders Co., 2001. 

Olson, Diane, Cht. 27, Nutritional Considerations in the Intensive Care, p. 315-319 ASPEN, 2002.

Canada T, et al.  Εγχειρίδιο Παρεντερικής Διατροφής (ASPEN). Ελληνική Μετάφραση (2013) Καραφυλλίδης Ε. et al.  ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΕΒΕΛΕΚΑΚΗ.

Weimann A, Braga M, Carli F, Higashiguchi T, Hübner M, Klek et al. (2017). ESPEN guideline: Clinical nutrition in surgery. Clinical Nutrition. 36(3), p. 623-650.

Ευμένης Καραφυλλίδης
Ευμένης Καραφυλλίδης Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, BSc (Hons), MSc, NYSCDN