Η παχυσαρκία τις τελευταίες δεκαετίες έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, με την παχυσαρκία (και τα συνοδά προβλήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά και η υπέρταση) να αποτελεί τη βασικότερη αιτία θανάτου.
Ήδη, η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα παίρνει μεγάλες διαστάσεις, πράγμα που επιβεβαιώνεται από πολλές μελέτες που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια. Τα παιδιά αυτά έχουν και αυξημένες πιθανότητες να είναι παχύσαρκα και στην ενήλικη ζωή τους. Το ερώτημα είναι ποιος πραγματικά ευθύνεται γι αυτό; Το οικογενειακό περιβάλλον, το κοινωνικό περιβάλλον, άλλοι εξωτερικοί παράγοντες, τα εστιατόρια, τα σούπερ μαρκετ; Η αλήθεια είναι πως η απάντηση βρίσκεται κάπου εκεί ανάμεσα...
Που οφείλεται τελικά η παχυσαρκία;
Είναι προφανές πως η παχυσαρκία οφείλεται στην υπερβολική κατανάλωση ενέργειας (χιλιοθερμίδων) μέσω της τροφής και στη μειωμένη φυσική δραστηριότητα. Αυτό βέβαια συμβαίνει γιατί το περιβάλλον στο οποίο ζούμε μας ωθεί σε έναν τέτοιο τρόπο ζωής. Το φαγητό στα εστιατόρια, οι μεγάλες μερίδες και το πανταχού παρόν φαγητό, συμβάλλουν στην υπερκατανάλωση θερμίδων.
Το μέγεθος μετράει;
Το μέγεθος μερίδας έχει αυξηθεί πολύ παραπάνω από τις προτεινόμενες μερίδες που χρησιμοποιούνται ως σημεία αναφοράς για την υπόδειξη διατροφικών οδηγιών και κατά συνέπεια προκαλούν σύγχυση στα άτομα που ακολουθούν συγκεκριμένες διατροφικές οδηγίες (π.χ. απώλεια βάρους). Οι τεράστιες μερίδες φαγητού περιέχουν περισσότερες θερμίδες απ’ ό,τι οι μικρότερες. Έτσι, ο κόσμος ενθαρρύνεται να τρώει περισσότερο φαγητό από αυτό που χρειάζεται.
Οι τροφές, αλλά και οι μερίδες τροφίμων που καταναλώνονται έξω από το σπίτι παρατηρήθηκε ότι αυξήθηκαν από το 1980, γεγονός που συνέβαλε στην αύξηση της παχυσαρκίας.
Το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών (USDA), διαπίστωσε μια αύξηση κατά 700 kcal/ημέρα κατά κεφαλήν στις προσλαμβανόμενες θερμίδες
Είναι χαρακτηριστικό πως γνωστές αλυσίδες τροφίμων προωθούν υπερμεγέθεις μερίδες φαγητού, με απώτερο σκοπό την αύξηση των κερδών τους. Αν και στην Ευρώπη υπάρχει αντίστοιχη αύξηση των μερίδων, στην Αμερική οι μερίδες είναι ακόμη μεγαλύτερες. Για παράδειγμα, μια μεγάλη μερίδα τηγανητές πατάτες σε γνωστή αλυσίδα φαστ φουντ εστιατορίων στην Μεγάλη Βρετανία, περιέχει 200 θερμίδες λιγότερες απ’ ό,τι στην Αμερική.
Τι μέτρα θα χρειαστεί να ληφθούν;
Επειδή με μαθηματική ακρίβεια στα επόμενα χρόνια οι μερίδες πιθανότατα θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο, και το χειρότερο, να θεωρούνται ως φυσιολογικές, μια ενδιαφέρουσα πολιτική θα ήταν στα μενού των χώρων εστίασης να αναγράφονται αναλυτικά οι διατροφικές πληροφορίες και η σύσταση (π.χ. γραμμάρια μερίδας, συνολικές θερμίδες, σύνολο υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπών) του κάθε τροφίμου/φαγητού που επιλέγεται. Έτσι, ο μελλοντικός πελάτης θα είναι ενήμερος τουλάχιστον για το τι του σερβίρεται. Μια άλλη χρήσιμη τακτική θα ήταν να προσφέρονται επιλογές στο μέγεθος μερίδας, με αντίστοιχο χρηματικό αντίτιμο (π.χ. μικρή, μεσαία, μεγάλη).
Η σωστή εκπαίδευση
Από την άλλη πλευρά όμως, κατάλληλη εκπαίδευση θα πρέπει να γίνει από τους επιστήμονες υγείας σχετικά με το μέγεθος μερίδας, με στόχο την επιλογή μικρότερων μερίδων σε όλα τα γεύματα (πρωϊνό, μεσημεριανό, βραδινό) και ενδιάμεσα, αλλά και γενικότερα ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής. Σε γενικές γραμμές, οι επιστήμονες υγείας μαζί με την πολιτεία θα πρέπει να συνεργαστούν, ώστε να βρεθεί μια χρυσή τομή για την επίλυση του προβλήματος προς όφελος της δημόσιας υγείας.
