Πολύς λόγος γίνεται για το λάδι καρύδας, ένα έλαιο που αν και πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά, είναι πολύ διαδεδομένο τρόφιμο. Οι κατευθυντήριες οδηγίες για την υγεία του πληθυσμού δίνουν έμφαση στον έλεγχο και περιορισμό των κορεσμένων λιπαρών από τη διατροφή μας διότι αυξάνουν την ολική και την LDL χοληστερόλη και πιθανώς τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα. Ωστόσο η χρήση του ελαίου καρύδας αυξάνεται, μέσω και της προώθησης από μέσα ενημέρωσης. Ο λόγος είναι ότι το λάδι καρύδας είναι πλούσιο σε μεσαίας αλύσου λιπαρά οξέα, τα οποία ελέγχουν τον μεταβολισμό χοληστερόλης στο αίμα.
Κάποιες μελέτες – αν και όχι όλες – έχουν δείξει ότι η κατανάλωση ελαίου καρύδας ίσως μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης, σε σχέση με άλλα φυτικά έλαια. Επιπλέον, άλλες μελέτες έδειξαν οφέλη της κατανάλωσης ελαίου καρύδας στη φλεγμονή, στο μεταβολισμό της γλυκόζης και στη μείωση του βάρους. Μία συστηματική ανασκόπηση (Schwingshack et al.) που δημοσιεύτηκε το 2018 έδειξε ότι το έλαιο καρύδας δεν αύξανε τις λιποπρωτεΐνες χαμηλής συγκέντρωσης (LDL-cholesterol).
Με τα αποτελέσματα μελετών να είναι προς όλες τις κατευθύνσεις, οι ερευνητές προχώρησαν σε μία νέα συστηματική ανασκόπηση της βιβιογραφίας.
Πώς σχεδιάστηκε η μελέτη;
Η ανασκόπηση πραγματοποιήθηκε με τα αυστηρά κριτήρια PRISMA και χρησιμοποιήθηκαν τέσσερις μεγάλες βάσεις δεδομένων ώστε να περιληφθούν όλες οι κλινικές μελέτες που αξιολόγησαν την επίδραση κατανάλωσης ελαίου καρύδας σε δείκτες καρδιαγγειακής υγείας (λιπίδια αίματος, μετρήσεις λίπους σώματος, φλεγμονή και γλυκαιμία) σε σχέση με άλλα φυτικά έλαια. Οι κλινικές μελέτες θα έπρεπε να έχουν διαρκέσει τουλάχιστον δύο εβδομάδες.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Συνολικά 16 κλινικές μελέτες περιελήφθησαν στην ανασκόπηση, εκ των οποίων επτά στις Η.Π.Α, έξι στην Ασία, δύο στην Ευρώπη και δύο στη Βραζιλία. Η εκτιμώμενη ποσότητα ελαίου που δόθηκε αντιστοιχούσε από 2% έως 25% της συνολικής ημερήσιας ενέργειας. Όλες οι μελέτες που περιελήφθησαν αξιολόγησαν την επίδραση της κατανάλωσης ελαίου καρύδας στα λιπίδια αίματος (LDL-χοληστερόλη, HDL-χοληστερόλη, τριγλυκερίδια και ολική χοληστερόλη). Οκτώ μελέτες αξιολόγησαν το σωματικό βάρος, πέντε το ποσοστό λίπους, τέσσερις την περιφέρεια μέσης, τέσσερις τη γλυκόζη αίματος και πέντε την C-αντιδρώσα πρωτεΐνη.
Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι εννέα κλινικές μελέτες είχαν εξωτερική χρηματοδότηση από εταιρίες.
Σε σύγκριση με άλλα φυτικά έλαια, η κατανάλωση ελαίου καρύδας αύξησε σημαντικά την ολική χοληστερόλη κατά περίπου 15 mg/dl, όπως και την «κακή» LDL κατά 10,5 mg/dl αλλά και την «καλή» HDL κατά 4 mg/dl. Δεν παρατηρήθηκε διαφορά στα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα. Ωστόσο παρατηρήθηκε μεγάλη ετερογένεια μεταξύ των μελετών. Επιπλέον αναλύσεις έδειξαν ότι πιθανώς παρατηρούνταν μεγαλύτερες αυξήσεις στα λιπίδια με μεγαλύτερη κατανάλωση ελαίου καρύδας.
Σε σύγκριση με το φοινικέλαιο, το οποίο και αυτό περιέχει υψηλό ποσοστό κορεσμένων λιπαρών (50%), η κατανάλωση ελαίου καρύδας αύξησε σημαντικά την ολική χοληστερόλη κατά περίπου 26 mg/dl την LDL κατά 21 mg/dl και την HDL κατά 3 mg/dl.
Δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στο σωματικό βάρος, λίπος, περιφέρεια μέσης, γλυκόζη νηστείας και C-αντιδρώσα πρωτεΐνη μετά την κατανάλωση ελαίου καρύδας σε σχέση με άλλα έλαια.
Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα;
Αν και το έλαιο καρύδας παρουσιάζεται ως ένα «εναλλακτικό» τρόφιμο που μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους και στην υγεία από πολλά μέσα ενημέρωσης, φαίνεται ότι μάλλον επιβαρύνει την υγεία. Όχι τυχαία βέβαια, μιας και αποτελείται σχεδόν εξ’ολοκλήρου από κορεσμένα λιπαρά οξέα, για τα οποία όλες οι συστάσεις αναφέρονται σε μείωση της κατανάλωσης. Πλέον, και με τη «βούλα» μιας συστηματικής ανασκόπησης (αν και παρατηρήθηκε μεγάλη ετερογένεια μεταξύ μελετών), η κατανάλωση ελαίου καρύδας αυξάνει τα λιπίδια αίματος. Περισσότερες μελέτες θα επιβεβαιώσουν τα ευρήματα αυτά στο μέλλον.
