Άλλες Παθήσεις

Η διατροφική απάντηση στο Alzheimer (Αλτσχάιμερ)

της Φωτεινής Ρέβη & της Ειρήνης Κοντοπίδου & της Αναστασίας Μαρκάκη
14 Φεβρουαρίου 2017
54546 Προβολές
10 λεπτά να διαβαστεί
diatrofi mind alzheimer

Photo source: www.bigstockphoto.com

Η νόσος Alzheimer είναι μια προοδευτική εκφυλιστική νόσος του νευρικού συστήματος, ενώ αποτελεί την κυριότερη αίτια εμφάνισης άνοιας σε άτομα άνω των 65 ετών με ποσοστό μεγαλύτερο του 50% επί των ανοικών ασθενών. Η νόσος Alzheimer χαρακτηρίζεται από διαταραχή της προσωπικότητας, της συμπεριφοράς και διαταραγμένη κρίση. Επίσης τα άτομα εμφανίζουν δυσκολίες στην κατανόηση και στην έκφραση λόγου, ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά και σοβαρή απώλεια βάρους.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της νόσου;

Η εξέλιξη της νόσου κυμαίνεται από 6 έως 10 χρόνια, ενώ τα στάδια που την αποτελούν είναι τρία, το πρώιμο στάδιο, το μεσαίο και το τελικό στάδιο. Η εξέλιξη της νόσου ποικίλλει ανά ασθενή και μπορεί είτε να εκτυλιχθεί σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα ή αντιθέτως να διαρκέσει περισσότερα χρόνια. Ανεξαρτήτως διάρκειας, το γνώρισμα της νόσου είναι ότι σταδιακά παρατηρείται αυξανόμενη δυσλειτουργικότητα του ασθενή.

Πρώιμο στάδιο

Στο πρώιμο στάδιο της νόσου το άτομο ξεχνάει συχνότερα, χάνει τον προσανατολισμό του σε οικείο περιβάλλον ενώ δεν έχει αίσθηση του χρόνου.

Μεσαίο στάδιο

Στο μεσαίο στάδιο, η απώλεια της μνήμης σχετικά με πρόσφατα γεγονότα γίνεται ποιο έντονη, ο ασθενής χάνεται σε οικείο περιβάλλον, παρουσιάζει δυσκολίες στην επικοινωνία ενώ επαναλαμβάνει συχνά τις ίδιες ερωτήσεις σε συνδυασμό με σημαντικές διαφορές στην συμπεριφορά του.

Τελικό στάδιο

Αφού φτάσει στο τελικό στάδιο η νόσος, ο ασθενής αδυνατεί να αναγνωρίσει οικεία πρόσωπα, χάνει την αίσθηση του χώρου και του χρόνου ενώ εμφανίζει δυσκολίες και στην βάδιση.

Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν υπάρχει θεραπε

Υπάρχουν τροφές ενάντια στο Alzheimer;

Η διατροφική προσέγγιση για την νόσο Alhzeimer εστιάζει σε τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνες (όπως βιταμίνη C και βιταμίνη Ε) και απαραίτητα λιπαρά οξέα καθώς υπάρχει μια σειρά μελετών που υποστηρίζουν ότι αυτά τα θρεπτικά συστατικά πιθανόν να προλαμβάνουν την εμφάνιση της νόσου μέσω της προστασίας του εγκεφάλου από τις οξειδωτικές ρίζες και την φλεγμονή.

Η διατροφή φαίνεται να είναι ένας από τους παράγοντες που έχουν προστατευτικό ρόλο όσον αφορά την εμφάνιση ή/ και την εξέλιξη της νόσου. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι το οξειδωτικό στρες και η συσσώρευση ελεύθερων ριζών εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία της νόσου. Επίσης αρκετές έρευνες έχουν βρει συσχέτιση μεταξύ των γνωστικών ικανοτήτων και τα επίπεδα συγκέντρωσης του φολικού οξέος, βιταμίνης Β12, Β6 και ομοκυστεΐνης στον ορό.

Εντούτοις, οι διατροφικοί παράγοντες δεν μπορούν να μελετηθούν χωριστά, αλλά σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους παράγοντες που σχετίζονται με το Alzheimer, όπως γενετικούς, οιστρογόνα, χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.

Βιταμίνες του συμπλέγματος Β

Απόδειξη για τη σπουδαιότητα των Β βιταμινών Β6, Β12 και φολικού οξέος για την εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου αποτελούν οι έρευνες που δείχνουν νευρολογική και ψυχολογική δυσλειτουργία σε κατάσταση έλλειψης τους. Το επίπεδο αυτών των βιταμινών είναι συχνά χαμηλό στα ηλικιωμένα άτομα και όπως προαναφέρθηκε έχει αποδειχθεί συσχέτιση μεταξύ της απώλειας της γνωστικής ικανότητας ή της νόσου Alzheimer και της ανεπάρκειας βιταμινών Β. Εντούτοις, η φύση της συσχέτισης αυτής δεν είναι ακόμα γνωστή. 

fagita me vitamines B alzheimer

 

Εντούτοις, οι διατροφικοί παράγοντες δεν μπορούν να μελετηθούν χωριστά, αλλά σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους παράγοντες που σχετίζονται με το Alzheimer, όπως γενετικούς, οιστρογόνα, χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.

Ανεπάρκεια βιταμινών και υπερομοκυστεϊναιμία

Επιπρόσθετα, η ανεπάρκεια αυτών των βιταμινών πιθανόν να οδηγήσει σε υπερομοκυστεϊναιμία, ένα πρόσφατα αναγνωρισμένο παράγοντα επικινδυνότητας για τη δημιουργία θρόμβωσης, εμφρακτικής αγγειακής ασθένειας και εγκεφαλικού, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν σε ισχαιμία του εγκεφάλου. Υψηλή συγκέντρωση ομοκυστεΐνης στο πλάσμα μπορεί να έχει δηλητηριώδη δράση στα αρτηριακά τοιχώματα. Η δράση αυτή μπορεί να δώσει μια εξήγηση γιατί τα ηλικιωμένα άτομα με μακροχρόνια έλλειψη βιταμινών αναπτύσσουν δευτερογενώς κάποιες νευρολογικές δυσλειτουργίες, οι οποίες προκαλούνται από μικρές εγκεφαλοαγγειακές αλλοιώσεις.

Η γνωστική εξασθένιση λοιπόν που απαντάται στα ηλικιωμένα άτομα θα μπορούσε να αποδοθεί σε σχετιζόμενες με την ομοκυστεΐνη εγκεφαλοαγγειακές αλλοιώσεις. Επίσης, σε έρευνες έχει αποδειχθεί ότι οι πάσχοντες από τη νόσο Alzheimer είχαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ομοκυστεΐνης στο πλάσμα από ότι τα άτομα που δεν έπασχαν από άνοια.

Άλλες Bιταμίνες, Μέταλλα και Alzheimer

Άλλα ιχνοστοιχεία, ίσως, έχουν προστατευτικό ρόλο ενάντια στη νόσο Alzheimer μέσω της αντιοξειδωτικής τους δράσης, όπως οι βιταμίνες Α, Ε, C και β-καροτένιο, μέταλλα όπως ο ψευδάργυρος, καθώς επίσης τα φλαβονοειδή. Έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα με μειωμένη συγκέντρωση διαφόρων βιταμινών και μετάλλων παρουσίαζαν μειωμένες γνωστικές ικανότητες, ενώ πρόσφατα βρέθηκαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C σε ασθενείς με Alzheimer.

Πολυακόρεστα λιπαρά

Το λινολεϊκό (ω-6) και το α-λινολενικό οξύ (ω-3) είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική κυτταρική λειτουργία και είναι πρόδρομες ενώσεις για το σχηματισμό των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (PUFA) μακράς αλυσίδας, όπως το αραχιδονικό (ΑΟ), εικοσαπενταενοϊκό (EPA) και το εικοσιδυοεξαενοϊκό οξύ (DHA), τα οποία επιδρούν στη ρευστότητα των μεμβρανών, στις ενζυμικές δράσεις και στη σύνθεση των εικοσανοϊδών.

Ο εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα πλούσιος σε PUFA, όπως το DHA και αλλαγές στη σύνθεση της μεμβράνης του σε αυτά τα οξέα αντανακλούν τις αλλαγές στη διατροφή

Η εξασθένιση της δομικής και λειτουργικής ακεραιότητας του εγκεφαλικού ιστού φαίνεται να σχετίζεται με απώλεια του DHA των κυτταρικών μεμβρανών. Το ΑΟ, επίσης πολύ σημαντικό συστατικό του εγκεφάλου, αποτελεί τον κύριο πρόδρομο για τη σύνθεση των εικοσανοϊδών, τα οποία δρουν ως εξωκυτταρικά και εσωκυτταρικά σήματα. Συνέπεια του γήρατος είναι η μείωση των PUFA των κυτταρικών μεμβρανών, που οδηγεί σε γνωστική πτώχευση. Νευροεκφυλιστικές διαταραχές όπως η νόσος του Alzheimer και του Parkinson επίσης παρουσιάζουν απώλεια των PUFA των κυτταρικών μεμβρανών. Ως εκ τούτου εικάζεται ότι μια διατροφή ισορροπημένη σε ω-6 και ω-3 λιπαρά οξέα πιθανόν να βοηθήσει στην καθυστέρηση της εκδήλωσης αυτών των ασθενειών ή στη μείωση της προσβολής των εγκεφαλικών λειτουργιών που αυτές προκαλούν.

Φάρμακα

Μη-στεροειδή αντιφλεγμονόδη

Μια υπόθεση για την αιτιολογία της νόσου Alzheimer στηρίζεται σε έρευνες που βασίστηκαν σε αυτοψίες και οι οποίες έδειξαν ότι κάποιες φλεγμονώδεις αντιδράσεις συμβάλλουν σημαντικά σε νευρική απώλεια. Μια σύγχρονη άποψη υποστηρίζει ότι μακροχρόνια λήψη μη-στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων πιθανόν να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

medical concept alzheimer

 

Οιστρογόνα

Σε διαγνωσμένη νόσο Alzheimer, τα οιστρογόνα φαίνεται να σταθεροποιούν τις γνωστικές ικανότητες. Κυρίαρχος παράγοντας που οδηγεί σε άνοια και συγκεκριμένα τύπου Alzheimer είναι η εγκεφαλοαγγειακή ασθένεια. Στη νόσο Alzheimer και στις αγγειακές άνοιες, η εγκεφαλική ροή αίματος μειώνεται στις περιοχές του εγκεφάλου που έχουν προσβληθεί από την ασθένεια. Τα οιστρογόνα είναι ένας σημαντικός παράγοντας που όχι μόνο εμποδίζει την εμφάνιση αγγειακής ασθένειας, αλλά επίσης βελτιώνει τη ροή του αίματος στα προσβεβλημένα αγγεία, όπως είναι τα εγκεφαλικά αγγεία που έχουν προσβληθεί από τη νόσο Alzheimer. Εντούτοις, οι απόψεις διίστανται, καθότι κάποιες έρευνες έδειξαν ότι η θεραπεία με οιστρογόνα είχε ευεργετική δράση στην εξέλιξη της νόσου, ενώ κάποιες άλλες έδειξαν ότι δεν είχε καμία επίδραση.

Μορφωτικό επίπεδο

Αρκετές έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι υπάρχει σχέση μεταξύ χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και άνοιας και ιδιαίτερα τύπου Alzheimer. Πρόσφατα μάλιστα σε έρευνα με 528 άτομα που έπασχαν από άνοια βρέθηκε ότι το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο αύξησε τον κίνδυνο για τη νόσο Alzheimer σε γυναίκες με λιγότερα από 8 χρόνια εκπαίδευσης.

Σημαντική απώλεια βάρους 

Προαναφέρθηκε ότι η νόσος Alzheimer είναι μία από τις κύριες αίτιες θανάτου στα ηλικιωμένα άτομα. Σημαντική απώλεια βάρους είναι από τα χαρακτηριστικά κλινικά ευρήματα της νόσου. Η απώλεια σωματικού βάρους σχετίζεται άμεσα με μειωμένη μυϊκή μάζα, η οποία οδηγεί σε απώλεια της λειτουργικής ανεξαρτησίας του ατόμου και τελικά σε αυξημένη ανάγκη για νοσοκομειακή περίθαλψη. Η απώλεια βάρους επίσης αυξάνει τον κίνδυνο για έλκη κατάκλισης, μολύνσεις και θνησιμότητα, οδηγώντας έτσι σε αυξημένη κατανάλωση των πόρων που διατίθενται για την υγεία. 

apwleia varous alzheimer

 

Αρκετές έρευνες διαπίστωσαν ενεργειακή υποθρεψία σε ασθενείς με άνοια και άνοια τύπου Alzheimer βάση βιοχημικών και ανθρωπομετρικών μετρήσεων. Έχει επίσης υποστηριχθεί ότι αυτή καθαυτή η υποθρεψία πιθανόν να είναι ένας από τους παράγοντες για την αιτιολογία της άνοιας και άλλων ψυχιατρικών και γνωστικών δυσλειτουργιών, παρόλο που οι περισσότερες έρευνες δεν κατάφεραν να υποστηρίξουν αυτήν την άποψη.

Ποια είναι τα αίτια απώλειας βάρους;

Τα αίτια της απώλειας σωματικού βάρους παραμένουν μέχρι στιγμής άγνωστα. Έχει υποστηριχθεί ότι η νόσος σχετίζεται άμεσα με δυσλειτουργία της ρύθμισης του σωματικού βάρους, δηλαδή πιθανόν με μειωμένη ενεργειακή πρόσληψη και αφύσικα αυξημένη ενεργειακή απώλεια. Παρόλο που οι έρευνες σ΄ αυτόν τον τομέα είναι περιορισμένες, τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα δεν μπορούν να υποστηρίξουν την άποψη ότι ο αυξημένος μεταβολικός ρυθμός οδηγεί στην ανεξήγητη απώλεια βάρους των ασθενών με άνοια τύπου Alzheimer και των ασθενών με καχεξία.

Μικροβίωμα και Alzheimer

Τι είναι το μικροβίωμα;

Το ανθρώπινο σώμα φιλοξενεί πολύπλοκες αποικίες μικροβίων, με τη συντριπτική πλειονότητα του μικροβιακού πληθυσμού να κατοικεί στο λεπτό έντερο. Τα μικρόβια του εντέρου εκτελούν βασικές λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισμό, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ενέργειας, της σύνθεσης βιταμινών, της προστασίας έναντι της υπερανάπτυξης των παθογόνων και της προστασίας του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο αποικισμός του εντέρου από μικρόβια λαμβάνει χώρα κατά τη γέννηση, αναπτύσσεται δυναμικά μέχρι την παιδική ηλικία και μοιάζει με αυτόν των ενηλίκων στην ηλικία των 3-7 ετών.

Μικροβίωμα και υγεία

Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το επιστημονικό ενδιαφέρον για το ρόλο του μικροβιώματος στην ανθρώπινη υγεία, καθώς φαίνεται ότι μπορεί να επηρεάσει αυτοάνοσες, νευροφλεγμονώδεις, νευροδιαμορφωτικές και νευροδιαβιβαστικές λειτουργίες. Ολοένα και περισσότερα ερευνητικά δεδομένα, αναδεικνύουν ένα πιθανό ρόλο των παθογόνων μικροβίων , συμπεριλαμβανομένων και αυτών που προέρχονται από το έντερο, στην παθογένεια της νόσου Alzheimer.

O ρόλος του Μικροβιώματος στο Alzheimer

Γνωρίζουμε ότι με το πέρας των χρόνων, αυξάνεται η διαπερατότητα του επιθηλιακού φράγματος του γαστρεντερικού σωλήνα και του αιματοεγκεφαλικού φραγμού. Αυτό μπορεί να κάνει το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) πιο ευαίσθητο σε πιθανές νευροτοξίνες που παράγονται από το μικροβίωμα του εντέρου. Διάφορες περιβαλλοντικές και διατροφικές επιδράσεις, συμπεριλαμβανομένων των χρόνιων μολύνσεων από βακτήρια ή ιούς, μπορούν να αλλάξουν σταδιακά τη διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, διευκολύνοντας τον αποικισμό του εγκεφάλου από παθογόνα βακτήρια, καθώς μεγαλώνουμε. Συνοπτικά, είναι γνωστό ότι το ΚΝΣ του ανθρώπου δέχεται συνεχή επίθεση από ευρεία γκάμα μικροβίων, όπως βακτήρια, ιούς και μύκητες, που προέρχονται τόσο από το περιβάλλον, όσο και από το μικροβίωμα. Συνεπώς, ποικίλοι τύποι μικροβίων μπορούν να εμπλακούν στην παθογένεια της νόσου Alzheimer. Με την πάροδο της ηλικίας, τα εμπόδια συχνά μπορεί να «χαλαρώνουν» και να επιτρέπουν στα μικρόβια ευκολότερη πρόσβαση σε διαμερίσματα του ΚΝΣ, μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου. Η παρουσία βακτηριακών προϊόντων, όπως μεταβολιτών , στη συστηματική κυκλοφορία μπορεί, επίσης, να αυξήσει τη φλεγμονή, οδηγώντας, δυνητικά, σε  άνοια. Μέχρι σήμερα, είναι γνωστό ότι οι περισσότερες νευρολογικές διαταραχές έχουν μια προοδευτική συσχέτιση με την ηλικία, καθώς και γεωγραφικό χαρακτήρα. Επιπρόσθετα, η σύνθεση του ανθρώπινου μικροβιώματος και η έκθεση σε παθογόνους μικροοργανισμούς αλλάζει ανάλογα με την ηλικία, τον τρόπο ζωής και το περιβάλλον. Η επίδραση που έχει η πολυπλοκότητα του μικροβιώματος στη νόσο Alzheimer είναι, εξίσου, εξαιρετικά μεταβλητή ανάμεσα σε διαφορετικούς πληθυσμούς.

Τα ευρήματα πολλών μελετών είναι αντικρουόμενα, με μερικές να υποστηρίζουν ότι βρέθηκε αυξημένη αναλογία ενός γένους βακτηρίων (bacteroids) σε ασθενείς με άνοια και άλλες να υποδεικνύουν ότι τα βακτήρια, αυτά, μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο έκπτωσης της γνωστικής λειτουργίας. Έχει βρεθεί ότι η δυσλειτουργία στη συμπεριφορά και η έκπτωση της νοητικής λειτουργίας συσχετίζεται με τη συμβίωση του εντερικού μικροβιώματος. Στο μικροβίωμα ασθενών με Alzheimer έχει βρεθεί ότι  υπάρχει μειωμένη συγκέντρωση αντιφλεγμονωδών βακτηρίων και αυξημένη συγκέντρωση προφλεγμονωδών βακτηρίων. Η αποκατάσταση αυτής της ισορροπίας στο έντερο θα μπορούσε να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου Alzheimer. Γι’ αυτό το λόγο, το εντερικό μικροβίωμα έχει προταθεί ως βασικός παράγοντας, που συμμετέχει στην παθογένεια της νόσου και μπορεί να αποτελέσει και μέσο για την πρόληψη και τη θεραπεία αυτής.

Προβιοτικά, ως μέσο πρόληψης και θεραπείας της νόσου

Τι είναι τα προβιοτικά;

Τα προβιοτικά είναι ζωντανά βακτήρια (κυρίως βακτήρια γαλακτικού οξέος), που παρέχουν οφέλη για την υγεία, όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, πιθανώς μέσω των αντιφλεγμονωδών ή αντιοξειδωτικών επιδράσεων τους. Έχουν μελετηθεί ως προς την αποτελεσματικότητά τους για τη θεραπεία γαστρεντερικών νοσημάτων, διαβήτη αλλά και νευροψυχολογικών ασθενειών, τόσο σε πειραματόζωα αλλά και σε ανθρώπους. Μπορούν να καλλιεργηθούν, να προστεθούν στα τρόφιμα ή να τα καταναλώσουμε με τη μορφή σκευασμάτων.

Που περιέχονται τα προβιοτικά;

Τα πιο γνωστά τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικά είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως τα ρευστά όξινα γάλατα και γιαούρτια. Ακόμα, προβιοτικά περιέχονται στα λαχανικά τουρσί, στο βουτυρόγαλα, στο κεφίρ, στο σουκρούτ (γιαπωνέζικο είδος λάχανου τουρσί) και στη σάλτσα σόγιας. Τα περισσότερα από αυτά περιέχουν οξυγαλακτικά βακτήρια που ανήκουν σε διαφορετικά γένη, με συνηθέστερα τα Bifidobacterium και Lactobacillus. Η από του στόματος χορήγηση Lactobacillus και Bifidobacterium μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και να ανακουφίσει το άγχος και τα καταθλιπτικά συμπτώματα, καθώς και να μειώσει τα επίπεδα κορτιζόλης στα ούρα. Έχει, επίσης, αναφερθεί ότι οι λακτοβάκιλλοι επιδρούν προστατευτικά έναντι στην άνοια, μέσω της απελευθέρωσης νευροδιαβιβαστών.

Προβιοτικά και Alzheimer: τι δείχνουν τα ερευνητικά δεδομένα

Πρόσφατα, βρέθηκε ότι ορισμένα προβιοτικά επηρεάζουν το ΚΝΣ και τον άξονα εντέρου-εγκεφάλου.  Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας έρευνας, διαπιστώθηκε ότι τα προβιοτικά βελτιώνουν την ελλειμματική μάθηση και μνήμη σε αρουραίους με νόσο Alzheimer, σε σύγκριση με τους αρουραίους της ομάδας ελέγχου. Στην ομάδα που κατανάλωσε προβιοτικά, βρέθηκε μειωμένος αριθμός πλακών β- αμυλοειδούς και μειωμένα επίπεδα φλεγμονής και οξειδωτικού στρες.

Σε έρευνα που έγινε σε ασθενείς με νόσο Alzheimer, οι οποίοι κατανάλωναν καθημερινά για 12 εβδομάδες, ένα ρόφημα γάλακτος εμπλουτισμένο με προβιοτικά, διαπιστώθηκε αύξηση 1,9 μονάδων στη συνολική βαθμολογία ενός τεστ αξιολόγησης της νοητικής τους κατάστασης, συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ,επίσης, ότι η λήψη προβιοτικών οδήγησε σε χαμηλότερα επίπεδα λιπιδίων και χοληστερόλης στο αίμα, μαζί με άλλους πιθανούς δείκτες της νόσου. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα προβιοτικά μπορεί να επιφέρουν οφέλη για την υγεία, μέσω των αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών τους επιδράσεων. Α

Επίσης, μία πρόσφατη μεταναάλυση πέντε ερευνητικών μελετών ανέδειξε σημαντική διαφορά μεταξύ των ατόμων που κατανάλωναν προβιοτικά και της ομάδας ελέγχου αναφορικά με τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας. Η συμπληρωματική χορήγηση προβιοτικών θα μπορούσε να είναι μέσο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της άνοιας, της νόσου Alzheimer και άλλων συναφών ασθενειών. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη διερεύνηση για το ρόλο των προβιοτικών ως μέσο πρόληψης και θεραπείας των νόσων, αυτών.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η αποτελεσματικότητα των προβιοτικών μπορεί να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως το στάδιο της ασθένειας, η αναλογία των στελεχών, η δοσολογία, η οδός χορήγησης κ.ά.. Προς το παρόν, δεν έχει προσδιοριστεί συγκεκριμένη δοσολογία για την αποτελεσματική μείωση της έκπτωσης της νοητικής λειτουργίας. Ακόμη, θα πρέπει να μελετηθεί η ασφάλεια των προβιοτικών, όταν αυτά χρησιμοποιούνται ως σκεύασμα, για να διασφαλιστεί ότι είναι καλά ανεκτά και δε προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες, κυρίως σε άτομα προχωρημένης ηλικίας.

Δίαιτα MIND για την καταπολέμιση του Alhzeimer

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Rush δημιούργησαν την δίαιτα MIND ,η οποία αποτελεί έναν συνδυασμό της Μεσογειακής διατροφής και της αντιυπερτασικής δίαιτας DASH. Σκοπός της διατροφής αυτής είναι η πρόληψη των εκφυλιστικών παθήσεων και η ενίσχυση της υγείας του εγκεφάλου και πιθανώς η καταπολέμηση αυτών των ασθενειών μέσω της επιβράδυνσης της εξέλιξης τους.

mind diet alzheimer

 

Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της δίαιτας είναι ότι προωθεί την κατανάλωση των εξής 10 τροφίμων:

  1. Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (όπως σπανάκι, μαρούλι κ.τ.λ), σε τουλάχιστον 6 μερίδες εβδομαδιαίως.
  2. Άλλα λαχανικά, τουλάχιστον μία μερίδα την ημέρα
  3. Ξηρούς καρπούς, 5 μερίδες εβδομαδιαίως
  4. Μούρα (μύρτιλο, βατόμουρο) , 2-3 μερίδες εβδομαδιαίως
  5. Όσπρια, τουλάχιστον 3 μερίδες εβδομαδιαίως
  6. Ολικής άλεσης δημητριακά, 1 μερίδα κάθε μέρα
  7. Ψάρια, 1 φορά την εβδομάδα
  8. Πουλερικά, 2 φορές την εβδομάδα
  9. Χρήση αποκλειστικά ελαιολάδου για την μαγειρική
  10. Κρασί, ένα ποτήρι ημερησίως

Αντιθέτως, με βάση τη MIND diet καλό είναι να καταναλώνονται με χαμηλότερη συχνότητα τα παρακάτω:

  • Κόκκινο κρέας, λιγότερο από 4 μερίδες την εβδομάδα
  • Τυριά, λιγότερο από 1 μερίδα εβδομαδιαίως
  • Σφολιάτες και γλυκά, λιγότερο από 5 μερίδες εβδομαδιαίως
  • Τηγανητά και πρόχειρα φαγητά, λιγότερο από 1 μερίδα την εβδομάδα
  • Αποφυγή αγελαδινού βουτύρου

Η μελέτη που πραγματοποίησε η ερευνητική ομάδα χρησιμοποιώντας την MIND diet κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα άτομα όσο πιο προσκολλημένα ήταν στην διατροφή τόσο χαμηλότερα ήταν τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου Alzheimer. Ακόμα και εκείνοι που ήταν μέτρια συμμορφωμένοι με την διατροφή είχαν 35% λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν.

Συμπέρασμα

Σίγουρα είναι πολύ πρώιμο να εξάγουμε συμπεράσματα μιας και ο σχεδιασμός των μελετών δεν είναι επαρκής για κάτι τέτοιο. Παρόλα αυτά μια διατροφή βασιζόμενη σε τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και πλούσια σε απαραίτητα λιπαρά οξέα μειώνει τα επίπεδα φλεγμονής ενώ βοηθάει στην καταστροφή των ελεύθερων ριζών, κάτι το οποίο είναι αναμφισβήτητα ευεργετικό για τον οργανισμό μας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Akbari E, Asemi Z, Daneshvar Kakhaki R, Bahmani F, Kouchaki E, Tamtaji OR, Hamidi GA and Salami M.Effect of Probiotic Supplementation on Cognitive Function and Metabolic Status in Alzheimer's Disease: A Randomized, Double-Blind and Controlled Trial. Front. Aging Neurosci. 2016; 8:256.

Bhattacharjee S and Lukiw WJ. Alzheimer’s disease and the microbiome. Front. Cell. Neurosci. 2013; 7:153

Den H, Dong X, Chen M, Zou Z. Efficacy of probiotics on cognition, and biomarkers of inflammation and oxidative stress in adults with Alzheimer’s disease or mild cognitive impairment — a meta-analysis of randomized controlled trials. Aging (Albany NY). 2020; 12:4010-4039.

Hill JM, Clement C, Pogue AI, Bhattacharjee S, Zhao Y and Lukiw WJ. Pathogenic microbes, the microbiome, and Alzheimer’s disease (AD). Front. Aging Neurosci. 2014;6:127

Jiang C, Li G, Huang P, Liu Z, Zhao B. The Gut Microbiota and Alzheimer's Disease. J Alzheimers Dis. 2017;58(1):1-15. 

Launer LJ, Andersen K, Dewey ME et al. Rates and risk factors for dementia and Alzheimer’s disease. Results from EURODEM pooled analyses. Neurology 1999;52:78-84.

Levitt AJ, Karlinsky H. Folate, vitamin B12 and cognitive impairment in patients with Alzheimer’s disease. Acta Psychiatr Scand 1992;86:301-305.

Li Z, Zhu H, Zhang L, Qin C. The intestinal microbiome and Alzheimer's disease: A review. Animal Models Exp Med. 2018;1:180–188.

Lin L, Zheng LJ, Zhang LJ. Neuroinflammation, Gut Microbiome, and Alzheimer's Disease. Mol Neurobiol. 2018 Nov;55(11):8243-8250.

M.C.Morris. The role of nutrition in Alzheimer’s disease: epidemiological evidence. Volume 16, Issue s1 September 2009 Pages 1–7

McGahon BM, Martin DSD, Horrobin DF, Lynch MA. Age-related changes in synaptic function: Analysis of the effect of dietary supplementation with n-3 fatty acids. Neuroscience 1999;94:305-314.

Newman PE. Could diet be used to reduce the risk of developing Alzheimer’s disease? Med Hypotheses 1998;50:335-337.

Nourhashemi F, Gillette-Guyonnet S, Andrieu S, Ghisolfi A, Ousset PJ, Grandjean H et al. Alzheimer disease: protective factors. Am J Clin Nutr 2000;71:643S-649S.

Philbrick DJ, Mahadevappa VG, Ackman RG, Holub BJ. Ingestion of fish oil or a derived n-3 fatty acid concentrate containing eicosapentaenoic acid (EPA) affects fatty acid compositions of individual phospholipids of rat brain, sciatic nerve and retina. J Nutr 1987;117:1663-1670.

Poehlman ET, Dvorac RV. Energy expenditure, energy intake, and weight loss in Alzheimer’s disease. Am J Clin Nutr 2000;71:650S-655S.

Poehlman ET, Dvorak RV. Energy expenditure in Alzheimer’s disease. J Nutr Health Aging 1998;2:115-118.

Riedel WJ, Jorissen BL. Nutrients, age and cognitive function. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 1998;1:579-585.

Selhub J, Bagley LC, Miller J, Rosenberg IH. B vitamins, homocysteine, and neurocognitive function in the elderly. Am J Clin Nutr 2000;71:614S-620S.

Shoemark DK and Allen SJ. ‘The Microbiome and Disease: Reviewing the Links Between the Oral Microbiome, Aging, and Alzheimer’s Disease’. 2015; 725 – 738.

Simopoulos AP. Human requirement for n-3 polyunsaturated fatty acids. Poult Sci 2000;79:961-970.

Vellas B, Lauque S, Andrieu S, Nourhashemi F, Rolland Y, Baumgarther R et al. Nutrition assessment in the elderly. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2001;4:5-8.

Venarucci D, Venarucci V, Vallese A, Battila L, Casado A, De la Tore R et al. Free radicals: important cause of pathologies refer to ageing. Panminerva Med 1999;41:335-339.

Vogt NM, Kerby RL, Dill-McFarland KA, Harding SJ, Merluzzi AP, Johnson SC, Carlsson CM, Asthana S, Zetterberg H, Blennow K, Bendlin BB, Rey FE. Gut microbiome alterations in Alzheimer's disease. Sci Rep. 2019;7(1):13537.

Youdim KA, Martin A, Joseph JA. Essential fatty acids and the brain: possible health implications. Int J Devl Neuroscience 2000;18:383-399.

Young KW, Greenwood CE. Shift in diurnal feeding patterns in nursing home residents with Alzheimer’s disease. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2001;56:M700-706.

Κλινική διαιτολογία και διατροφή. Ζάμπελας Αντώνης.

http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs362/en/

Φωτεινή Ρέβη
Φωτεινή Ρέβη Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Η Ρέβη Φωτεινή είναι κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με επιπλέον μεταπτυχιακή εξειδίκευση (M.Sc) στην Αθλητική Διατροφή. Δατηρεί από το 2021 αυτόνομο διαιτολογικό γραφείο στην Κέρκυρα.

Ειρήνη Κοντοπίδου
Ειρήνη Κοντοπίδου Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.

H Eιρήνη Κοντοπίδου είναι Κλινικός Διαιτολόγος, με επιπλέον μεταπτυχιακή εξειδίκευση (M.Sc.) στην χημεία και τεχνολογία τροφίμων. Εργάζεται ως ακαδημαϊκή υπεύθυνη του προγράμματος Διαιτολογίας του Μητροπολιτικού Κολλεγίου Θεσσαλονίκης και παρέχει διαιτολογικές υπηρεσίες στο γραφείο της στην Πυλαία Θεσσαλονίκης.

Αναστασία Μαρκάκη
Αναστασία Μαρκάκη Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, Καθηγήτρια Εφαρμογών, ΑΤΕΙ Κρήτης, Παράρτημα Σητείας, Τμήμα Διατροφής & Διαιτολογίας