Ο καφές θεωρείται μέχρι σήμερα ως το ρόφημα με την μεγαλύτερη κατανάλωση παγκοσμίως. Μπορεί να καταναλωθεί ζεστός ή κρύος, σκέτος ή με ζάχαρη και γάλα και είναι δημοφιλής για το άρωμα, την γεύση και την χρήση του σε κοινωνικές εκδηλώσεις.
Πλέον καταναλώνονται περίπου 2 με 3 μερίδες καθημερινά από το 80-90% του ενήλικου πληθυσμού παγκοσμίως. Η κατανάλωση καφεΐνης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) ανέρχεται περίπου στα 3-7mg/kg. Από την μελέτη της Αττικής φαίνεται πως η κατανάλωση καφέ στην Ελλάδα είναι πολύ συχνή και τουλάχιστον όλοι καταναλώνουν ¾ – 1 φλιτζάνι καφέ ημερησίως.
Η μέση περιεκτικότητα σε καφεΐνη του αλεσμένου καβουρδισμένου καφέ είναι περίπου 85 mg ανά 150ml (1 φλιτζάνι), του στιγμιαίου καφέ είναι 60 mg ανά 150ml, του ντεκαφεϊνέ 3 mg ανά 150ml, του τσαγιού από φύλλα ή από φακελάκι είναι 30 mg ανά 150ml, του στιγμιαίου τσαγιού είναι 20 mg ανά 150ml και του κακάο ή της ζεστής σοκολάτας είναι 4 mg ανά 150ml. Ένα ποτήρι (200 ml) ενός μη αλκοολούχου ποτού με καφεΐνη, περιέχει μεταξύ 20 - 60mg καφεΐνης.
Η καφεΐνη, έχοντας μεταβολικά υποπροιόντα την παραξανθίνη, την θεοβρωμίνη και την θεοφυλλίνη, προκαλεί διάφορες μεταβολές στο καρδιαγγειακό, αναπνευστικό και κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρωπίνου σώματος. Όντας εργογόνο βοήθημα, βοηθά την αθλητική απόδοση και την αντοχή.
Η κατανάλωσή της, σε ποσότητα 4-6mg/kg σωματικού βάρους, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, έχει διουρητική δράση. Σε πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με σκοπό την εξέταση της οξείας επίδρασης κατανάλωσης καφεΐνης σε μορφή καφέ, σε ποσότητες 3 και 6mg/kg σωματικού βάρους, στα επίπεδα υδάτωσης, φάνηκε πως η πρόσληψη καφεΐνης σε ποσότητα 6mg/kg σωματικού βάρους αυξάνει τον βαθμό διούρησης σε άτομα με συστηματική κατανάλωση καφεΐνης.
Όλες οι μελέτες μέχρι σήμερα έχουν καταλήξει πως μόνο η πρόσληψη καφεΐνης άνω των 300-360mg διαταράσσει το ισοζύγιο νερού, λόγω αύξησης της διούρησης.
Ωστόσο, όπως φαίνεται από άλλες έρευνες η διουρητική δράση της καφεΐνης δεν σημαίνει ότι το ρόφημα του καφέ προκαλεί αφυφδάτωση τουλάχιστον στα άτομα που είναι συνηθισμένα στην κατανάλωση καφέ. Αντίθετα, σε αυτές τις περιπτώσεις το ρόφημα του καφέ ενυδατώνει το ίδιο καλά με άλλα ροφήματα που δεν περιέχουν καφεΐνη.
